کشیشی که عاشق علی(ع) شد
نشر نیستان در مجموعه کتابهای ادبیات برتر عنایت ویژهای به ادبیات آیینی در قالب نمایشنامه و بهخصوص رمان داشته است. آثاری که بر پایه المانهایی برگرفته از فرهنگ و مذهب و آداب رسوم ایرانی / اسلامی به روی کاغذ آمدهاند. نوشتن این قسم آثار داستانی از دشواریهای فراوان و خاص خود برخوردار است. از نیاز به تحقیق در منابع گوناگون، برقراری تعادل میان واقعیت و تخیل بگیریم تا افتادن به ورطه شعارزدگی که میتواند زحمات نویسنده را تا حد زیادی به باد بدهد و از همه مهمتر بروز حساسیتهایی که در صورت کم توجهی نویسنده به ظرافتهای آن، (خودآگاه یا ناخودآگاه) میتواند تبعات و حاشیههای گوناگونی برای نویسنده به همراه داشته باشد (که اخیراً نمونهای از آن را درباره رمان دوازدهم دیدم).
خوشبختانه ابراهیم حسن بیگی مجموعاً از موارد فوق بهسلامت جسته و اثری کم و بیش پذیرفتنی را از این منظر، پیش روی مخاطب گذارده است.
ابراهیم حسن بیگی نامی آشنا در عرصه ادبیات است که تاکنون آثار متنوعی در حوزههای مرتبط با ادبیات از نقد ادبی تا رمان و داستان کوتاه به قلم او منتشرشده است.
«قدیس» از آخرین نوشتههای اوست و کوشیده در این رمان رویکردی نو به زندگی امام علی (ع) داشته باشد. حسن بیگی در قدیس کوشیده تصویر امیرالمؤمنین (ع) را از منظر نگاه انسانی که به دینی دیگر تعلق دارد به تصویر بکشد. به همین خاطر در میان منابع مورداستفاده در این رمان، به کتابهایی که توسط نویسندگان مسیحی که در بزرگداشت شأن و مقام علی (ع) نوشتهشده برمیخوریم.
رمان به بهانه تلاش مردی مسیحی برای شناخت شخصیت امیرالمؤمنین، علی(ع)، به واکاوی و روایت حکومت ۵ ساله امام علی(ع) پرداخته و میکوشد حکومت اسلامی از منظر نگاه امیرالمؤمنین (ع) را به تصویر بکشد.
این رمان ماجرای زندگی کشیشی مسیحی است که در مسکو زندگی میکند و عاشق گردآوری کتابهای خطی است. جوانی تاجیک بهقصد فروش، کتابی خطی به او امانت میدهد که مدعی است متعلق به ۱۴۰۰ سال پیش است. اندکی بعد جوان تاجیک به دست دو نفر روس که قصد سرقت کتاب را داشتهاند کشته میشود و کشیش که پی به اهمیت کتاب برده، آن را موردبررسی قرار میدهد و در مسیری قرار میگیرد که بهتدریج به شناخت او از امیر مؤمنان میانجامد.
در این میان اما کشیش که از دست قاتلان مرد جوان تاجیک در کلیسا امنیت جانی خود را در مخاطره میبیند، راهی بیروت شده و نزد پسرش میرود. بیروت اما فضای مناسبی در اختیار او میگذارد که حالا علاقهمند دانستن درباره زندگی حضرت علی (ع) است. اما بیروت برای او بستر مناسبی است تا بهتر و بیشتر درباره علی (ع) بداند. دوستی کشیش با «جرج جرداق» نویسندهای مسیحی که از ارادتمندان امام نخست شیعیان است و درباره حضرت تألیفاتی دارد و نیز دیگر شیعیان لبنان و منابع فراوانی که درباره حضرت در اختیار او قرار میگیرد به تحول زندگی کشیش میانجامد.
رمان «قدیس» اگرچه در ظاهر رمانی تاریخی ست، اما در تلاش است با دور شدن از کلیشههای رایج در این نوع رمانها کاری متفاوت و خواندنی ارائه کند. این رمان اگرچه از رفتوبرگشتهای زمانی بسیاری برخورداراست، اما نویسنده با پرهیز از پیچیدگیهای فرمی رمانی را تدارک دیده که برای عامه مخاطبان خواندنی و قابلدرک باشد.