آدرس غلطی که از فرانکفورت داده شد
نکته این بود که در این دیدار شهرام‌نیا درخواست کرد ایران از سال 2017 به بعد در یکی از سال‌‌ها به عنوان مهمان ویژه این نمایشگاه معرفی شود. پاسخ یورگن بوس از آن جهت قابل تأمل است که دقیقا با مواضع سران دولت و افراد فرهنگی آن در این روزها همخوانی دارد و به مصداق «جانا سخن از زبان ما می‌گویی» بود.
خوانندگان محترم مطلع باشند در ماه‌های اخیر دولت جمهوری اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخش حقوقی آن وزارتخانه در تلاش هستند تا لایحه‌ای را به مجلس ارسال کنند تا زمینه پیوستن ایران به کنوانسیون برن به عنوان پیش زمینه پذیرفته شدن ایران در سازمان تجارت جهانی WTO هموار شود(لازم به ذکر است این تلاش‌ها از اوایل دهه هفتاد شروع شد و همه دولت‌ها در این حوزه فعال بوده‌اند تا کنوانسیون برن توسط ایران پذیرفته شود اما این تلاش‌ها در دولت جدید شدت بیشتری دارد(.
بیش از آن نیز عوامل فرهنگی دولت و طیفی از ناشران (عمدتا متمایل به اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران) و برخی واردکنندگان کتاب فضاسازی‌هایی را (عمدتا به صورت رسانه‌ای) در این زمینه داشته‌اند تا ایران به این کنوانسیون بپیوندد.
یورگن بوس نیز در دیدار با شهرام‌نیا دقیقا روی نقطه ضعف مسئولان ایرانی دست گذاشت و اعلام کرد عدم پذیرفتن کنوانسیون برن توسط ایران مانعی مهم برای مهمان ویژه شدن در نمایشگاه کتاب فراکنفورت است و سران دولت آلمان در این زمینه سخت‌گیر هستند. «تا زمانی که ایران کنوانسیون برن را نپذیرفته، قانع کردن مسئولین آلمان برای حضور این کشور سخت است، آسان ترین راه برای همکاری ما با شما این است که نماینده ای از ایران به اینجا بیاید و مدتی با ما همکاری کند تا از این طریق بتوانیم در زمینه نمایشگاه کتاب همکاری هایی با ایران داشته باشیم»(خبرگزاری فارس 93/07/19)
جناب بوس راهکارهای دیگری نیز برای مسئولان ایرانی داشت که موضوع این کلام نیست. البته در این دیدار مسئولان ایرانی و رؤسای اتحادیه‌های نشر از تلاشهای داوطلبانه ناشران ایرانی برای رعایت حقوق ناشران خارجی به رئیس نمایشگاه کتاب فرانکفورت خبر دادند. مسئله لزوم پیوستن ایران به کنوانسیون برن در سخنان عباس صالحی معاون فرهنگی وزیر ارشاد نیز دیده شد و او از لایحه‌ای گفت که برای این منظور آماده شده است. «بحث پیوستن به کنوانیسون برن اهمیت دارد و مسیر قانونی دارد. دولت‌ها در این زمینه باید زیرساخت‌ها را آماده کنند» (خبرگزاری فارس 93/07/27)
نگارنده این مطلب قصد ندارد ارتباط معناداری بین این سخنان برقرار کند اما بهره‌برداری‌هایی که از این سخنان بعدا خواهد شد نگران‌کننده است چرا که ممکن است یکی از دلایلی که در صورت عدم امکان مهمان‌ویژه شدن بیان شود این مسئله باشد؛ امری که پیش‌بینی میشود در ماه‌های آینده بارها از زبان دولتی‌‌ها و برخی دلالان واردکننده کتاب به ایران شنیده شود. متاسفانه جهت‌گیری سیستم دولتی و چهره‌های فرهنگی، پیوستن ایران به این کنوانسیون است بدون این که تبعات پیوستن ایران به جریان بررسی دقیق شود. امری که صاحب‌نظران عرصه نشر جهانی نیز درباره آن هشدار می‌دهند ولی متاسفانه همتی برای توجه به نظرات مخالفان پیوستن ایران به کنوانسیون برن دیده نمی‌شود.
نکته دیگری که باید در این مورد به آن توجه شود این است که در اینجا نیز –مانند سایر مواردی که دولت دارد به آن دامن می‌زند- پیوستن به کنوانسیون برن، موضوع حوزه نشر کشور معرفی میشود. گو اینکه این کنوانسیون تنها به حوزه نشر و کتاب و فوق فوش سینما مربوط است! اگرچه پیش از این هم گفته شده است که با پیوستن به کنوانسیون برن فقط در حوزه نشر ضرری چند هزار میلیارد تومانی متوجه کشور خواهد شد، اما مهم آن است که محدوده عمل و تاثیرگزاری این کنوانسیون فقط بازار کتاب و سینما نیست. این روزها اگرچه تلاش میشود تا کنوانسیون برن به موضوعات کوچکی چون میهمان جشنواره فرانکفورت شدن تقلیل داده شود اما واقعیت آن است که پیوستن به این کنوانسیون محدوده گسترده‌ای از فرهنگ و هنر کشور و حتی حوزه‌های علمی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که پرداختن دوباره به آنها موضوع بحث ما نیست. غرض آنکه باید هوشیار بود و از تلاشهای رسانه‌ای حامیان پیوستن ایران به کنوانسیون برن برای تقلیل بحث به موضوعات محدود و دم دستی غفلت نکرد.
