چرا در فیلمهای شما اندیشه لیبرال هست؟ این حرفها سطحیاست/منتقدان رفتار من خارج از فیلمهایم را میبینند و قضاوت میکنند، نه فیلمهایم را/ من دنبال تائید یا محکومیت سیستمها نیستم/فیلمهای من نقد جامعهاند، نه نقد سیستم+صوت
مجله فرهنگی «هفتراه»- گروه سینما: در هفتههای اخیر نشست تخصصی فیلمنامهنویسی اصغر فرهادی که در حاشیه پنجاه و دومین جشنواره منطقهای انجمن سینمای جوان در «اروند» برگزار شد به یکی از اخبار اصلی رسانهها تبدیل شد.
به گزارش «هفتراه»، اما فرهادی پیش از این و در روزهای انتهایی دی ماه 93 هم در چهارمين نشست باشگاه فیلمنامهی كانون فيلمنامهنويسان خانهی سینما در یک جلسهی پرسش و پاسخ حضور پیدا کرد که به دلیل نزدیکیش به روزهای برگزاری جشنواره فیلم فجر در حاشیههای آن روزها گم شد و بازتابی در رسانهها پیدا نکرد.
در آن جلسه اصغر فرهادی که تا به حال در هیچ جلسه جدی نقد آثارش حاضر نشده است و حاضر به مصاحبه با هیچ رسانهی منتقدی نیز نشده است، برای اولین بار در جمع هوادارانش و به درخواست آنها به منتقدان خود پاسخ داد.
در این نشست یکی از حاضران از فرهادی درخواست میکند که: «اقای فرهادی میخواستیم به خاطر هوادارانتان که اینجا هستند، به این سوال منتقدان پاسخ بدهید که میگویند در کارهای آقای فرهادی اندیشهی لیبرال غرب نمود دارد. مثلا اینکه در دربارهی الی در سکانس اول دختر حلقهاش را درون صندوق صدقات میاندازد و با آن تمام اعتقادات و قید و بندهایی را که از بچگی با آنها بزرگ شده است را درون صندوق میاندازد و در آن مسافرت هم هیچکس هیچ اعتقاد خاصی ندارد. یا مثلا اینکه چرا در فیلمهای اقای فرهادی همیشه قشر مرفه مانتوپوش هستند و قشر فقیر همیشه چادری. من میخواستم یکبار بطور رسمی به این سوالها پاسخ دهید.»
اصغر فرهادی نیز در پاسخ به این پرسش پاسخ میدهد: «این پاسخ روشنی ندارد چون سوال روشنی نیست. آنها[منتقدان] فیلمها را قضاوت نمیکنند، آنها رفتارهای فیلمساز را بیرون از فیلمش میبینند و بعد فکر میکنند که این[فرد] با این رفتار و این لباس و آنجا هم که رفته با آن خانم دست داده و … پس ادم درستی نیست و باید فیلم را اینطوری ببینیم. بعد در فیلم میگردند و اتفاقا مصداقهای حرفهاشان هم درست درمیاید. ولی اگر من با همین فیلمها، ادمی بودم که ظاهرم کمی متفاوت با این بود و بیرون از ایران هم رفتار دیگری داشتم، فیلمهای من کاملا برعکس میتوانست تعبیر شود. اما خارج از شوخی بهتان بگویم که اتفاقا آن فیلمها، هیچکدامشان به سمت تائید یا محکومیت هیچ جمله، موضوع و مضمونی نرفتهاند و گاهی همین باعث سردرگمی یک عدهای از تماشاگرانی میشود که همیشه دنبال این هستند که ببینند این فیلم را اگر خلاصه کنیم در یک جمله میخواهد چه بگوید. من همواره میبینیم کسانی را که در فیلم دنبال چیزهایی میگردند که بگویند این فیلم ضد ماست، ولی پیدا نمیکنند و از آن طرف هم میگویند که خب ما که نمیتوانیم این را تائید کنیم. بنابراین سردرگماند.»
فرهادی ادامه میدهد: «این مثالهایی که میزنند مثالهایی سطحی است. معلوم است که من نمیتوانم کسی را که مثلا به قول شما در طبقه مرفه است و با دوستانش دارد میرود شمال چادری نشان بدهم. بالاخره این فیلمها، فیلمهایی رئالیستی است که بر اساس واقعیت روز جامعهی ما ساخته شده است. این فیلمها راجع به ادمها هستند و نسبت بین آنها، من خیلی دنبال تائید یا محکومیت سیستمها نیستم. درواقع این فیلمها نقد سیستم نیستند نقد جامعهاند.»
«هفتراه» برای اولین بار صوت پاسخ فرهادی را نیز منتشر میکند:
پيچونده است.
صرفا ادعا كرده كه من واقعيات جامعه را نشان داده ام.
خب كي ميگه ماست من ترشه يا كي ميگه من دروغ نشان داده ام يا واقعيات را نشان نداده ام؟
من و شما بايد قضاوت كنيم.
من وقتي قضاوت ميكنم نمره خوبي به اصغر نمي دهم.