جشنواره «کن ۶۸» آغاز شد/ «ناهید» ایران در فرانسه چه می‌کند؟!
مجله فرهنگي هفت راه – گروه سينما: شصت و هشتمین جشنواره فیلم کن شب گذشته با نمایش فیلم فرانسوی «سربلند» ساخته امانوئل برکو آغاز شد. در مراسم افتتاحیه این جشنواره، ستارگانی چون کا‌ترین دونوو، جولین مور، سیه نا‌می‌لر، شارلیز ترون و تام هاردی از فرش قرمز سالن گراند لومییِر عبور کردند.
فیلم افتتاحیه جشنواره کن (سربلند)، درامی اجتماعی دربارۀ رفتار ناهنجار، خشن و ضد اجتماعی یک نوجوان شرور از خانواده‌ای فقیر و از هم پاشیده است که با جامعه، خانواده‌اش و سیستم قضایی فرانسه در ستیز است. فیلم، مطالعه‌ای است در مورد نظام مراقبتی و انضباطی فرانسه و شیوه کار آن‌ها در مواجهه با افراد شرور و ناسازگار که نظم اجتماعی را نادیده می‌گیرند. نظامی که در آن رفتارهای نابهنجار فردی مستوجب مجازات و تنبیه است. مالونی، نوجوانی عصیانگر است که نه تنها با مادر، ناپدری، قاضی دادگاه و مددکاران اجتماعی می‌ستیزد بلکه با خود نیز در ستیز است. او حتی نمی‌داند چگونه عشق بورزد و عشق بازی‌اش با دختری که او را دوست دارد، وحشیانه و خشن است. با اینکه موضوع فیلم تلخ است اما رویکرد پداگوژیک و غمخوارانه فیلمساز نسبت به شخصیت قهرمان جوان فیلم و نگاه خوشبینانه‌اش به سیستم قضایی و انضباطی فرانسه، از زهر آن می‌کاهد و فیلم را به شروع خوشایندی برای یک جشنوارۀ باشکوه فرانسوی تبدیل می‌کند. تلاش نهادهای اجتماعی برای رام و اهلی کردن این کودک وحشی و ناسازگار، برخلاف فیلمی با مضمونی مشابه مثل «پرتقال کوکی» استنلی کوبریک، سرانجام شیرینی در پی دارد. رئالیسم اجتماعی فیلمساز، نگاه مستندگونه‌اش به ویژه در صحنه‌های دارالتادیب قابل تقدیر است اما صحنه‌های مکرر مشاوره، دادگاه و موعظه‌های اخلاقی و تنبیهی قاضی (کا‌ترین دونوو)، به رغم ریتم تند فیلم خسته کننده و کسالت بار است.
بازی کا‌ترین دونوو معمولی است و چیزی به کارنامه درخشانش اضافه نمی‌کند. بازی رود پاردو در نقش نوجوان شرور فیلم، اگرچه در لحظاتی که دست به خشونت می‌زند و جیغ و داد می‌کند، بسیار اغراق آمیز است اما در مجموع قابل قبول و تاثیرگذار است.
هیروکازا و دغدغه بی‌پایان خانواده
علاوه بر فیلم «سربلند»، روز گذشته فیلم‌های «خواهر کوچک ما» (خاطرات یومی ماچی) ساختۀ کوره-ایدا هیروکازا از ژاپن و «قصۀ قصه‌ها» ساخته ماتیو گارونه از ایتالیا که هر دو از فیلم‌های بخش مسابقه‌اند، به نمایش درآمد.
«خواهر کوچک ما»، ملودرامی خانوادگی و قصه سه خواهر است که در خانه‌ای قدیمی در شهر کاماکورا زندگی می‌کنند. آن‌ها بعد از درگذشت پدرشان که ۱۵سال از آن‌ها دور بوده، در تشییع جنازه‌اش شرکت می‌کنند و در آنجا با خواهر ناتنی کوچکشان آشنا می‌شوند و از او می‌خواهند که به آن‌ها ملحق شده و با آن‌ها زندگی کند. کوره ایدا هیروکازا، که در سال ۲۰۱۳ با فیلم «مثل پدر، مثل پسر» در کن مورد استقبال قرار گرفت، در این فیلم نیز، دلبستگی خود را به مفهوم جدید خانواده در زندگی مدرن امروز ژاپن در چالش با ارزش‌های خانوادگی سنتی نشان می‌دهد.
نشست خبری هیات داوران
دیروز همچنین کنفرانس مطبوعاتی اعضای هیئت داوران جشنواره کن که برادران کوئن (ایتان و جوئل) ریاست آن را به عهده دارند، برگزار شد. جوئل کوئن گفت: «ما خوشحالیم که تییِری فرمو (مدیر هنری جشنواره) ما را فرا خواند. ما توانستیم به کن بیاییم و فرصت کنیم چند تا فیلم ببینیم.»
گیلرمو دل تورو، کارگردان سر‌شناس مکزیکی و از اعضای داوران جشنواره کن نیز گفت: «می‌دانم که انتخاب شدن برای کن چه معنایی دارد. کن زندگی مرا تغییر داد. این جشنواره، بزرگداشت واقعی سینماست و فرصت بزرگی است که بخشی از این ماجرا باشی.»
جوئل کوئن در پاسخ به یکی از خبرنگاران در مورد شیوه‌های جدید تماشای فیلم در شبکه‌های آنلاین مثل نت فلیکس گفت: «منظورتان این است که مردم لورنس عربستان را چطور با آیفون تماشا می‌کنند؟ این لذت تماشای فیلم بر پرده بزرگ است که جشنواره‌هایی مثل جشنواره فیلم کن را زنده نگه می‌دارد.»
حضور پررنگ زنان
جشنواره فیلم کن امسال با اختصاص پوس‌تر رسمی جشنواره به اینگرید برگمن، بازیگر سوئدی تبار هالیوود، از این بازیگر ارزنده سینمای کلاسیک تجلیل می‌کند.
سوفی مارسو، بازیگر فرانسوی در مورد جایگاه اینگمار برگمن در سینما گفت: «برگمن حتی امروز در همین جا با ماست. او هنوز زنده است و مثل یک فرشته سفید به آینده نگاه می‌کند. او با عشق به سینما نگاه می‌کرد.»
جیک جیلنهال، بازیگر آمریکایی درباره اینگرید برگمن گفت: «من سوئدی هستم و یک جوری به برگمن مربوطم. مادرم گفت که پوس‌تر برگمن را از کن برایش ببرم چرا که عاشق اوست. البته مادرم سوئدی نیست بلکه پدرم سوئدی است.»
سوفی مارسو، نیز در این زمینه گفت: «حضور در هیئت داوران و در کنار اشخاص بااستعداد به من کلی انرژی می‌دهد. و ما خیلی خوش شانس هستیم که تصویر زیبای اینگرید برگمان را بالای سرمان داریم!»
زنان، امسال حضور چشمگیری در جشنواره فیلم کن دارند. علاوه بر تقدیر از اینگرید برگمن، جشنواره کن امسال با اهدای جایزه نخل طلای افتخاری کن، از یک عمر فعالیت انیس واردا از پیشگامان موج نوی فرانسه و سازنده فیلم‌هایی چون «خانه به دوش» و «کلئو ۵ تا ۷» تقدیر می‌کند.
آیدا پناهنده، سینماگر زن ایرانی با فیلم «ناهید» تنها نمایندۀ ایران در بخش «نوعی نگاه» است.
