یک سوژه دو نگاه؛ انتقاد به روش «بی‌بی‌سی»، انتقاد به روش «33 سال سکوت»!

مجله فرهنگی «هفت راه»- محمدرضا تاجداری: ««ابوالفضل دوزنده» پس از اینکه در جنگ تحمیلی دچار جراحات شدید می‌شود، برای درمان و بهبودی وضعیت جراحت خود در ناحیه‌ی سر و دهان، به کشور آلمان اعزام می‌گردد و زیر نظر «پروفسور سمیعی» تحت درمان قرار می‌گیرد. اما مسئولان وقت وزارت بهداشت، درحالیکه دوره‌ی درمانی «دوزنده» به پایان نرسیده و هنوز چند عمل جراحی دیگر باقی مانده، به وی اعلام می‌کنند که دیگر هزینه‌ی درمان را پرداخت نمی‌کنند و او باید هرچه سریعتر به کشور بازگردد. اما این رزمنده‌ی دفاع‌مقدس با مساعدت و کمک مالی «پروفسور سمیعی»، به درمان مجروحیت خود در کشور آلمان ادامه می‌دهد و بعدها هم اقامت این کشور را می‌پذیرد و به زندگی خود ادامه می‌دهد.»

خلاصه‌ی داستان مستند «33 سال سکوت» نشان‌دهنده‌ی وضعیت بغرنج یک رزمنده‌ی دفاع‌مقدس است، که برای درمان مجروحیت ناشی از جنگ تحمیلی به یک کشور بیگانه پناه برده است و همین سوژه می‌تواند دستمایه‌ی ساخت یک مستند جذاب برای شبکه‌هایی مثل «بی‌بی‌سی» باشد. این شبکه تلویزیونی بارها و بارها نشان داده که از هر فرصتی برای ساخت اثری که نشانی از ضعف دولت و نظام جمهوری اسلامی دارد، استفاده می‌کند و «ابوالفضل دوزنده» هم می‌تواند سوژه‌ی بسیار خوبی برای رسیدن به اهداف آنان باشد. اما چرا با تمام این تفاسیر «33 سال سکوت» به یک مستند از سری مستندهای ضد نظام «بی‌بی‌سی» تبدیل نمی‌شود؟

مهمترین دلیل اینکه «ابوالفضل دوزنده» به یک سوژه‌ی جذاب برای رسانه‌های غربی تبدیل نشد، خود«ابوالفضل دوزنده» است! این رزمنده‌ی دفاع‌مقدس با اینکه با ‌بی‌مهری‌های فراوان مسئولان دولت‌های مختلف روبه‌رو شده است و از آن طرف مورد حمایت کشور حامی صدام در جنگ تحمیلی قرار گرفته، اما همواره خود را متعلق به نظام جمهوری اسلامی می‌داند و دل در گرو رهبری دارد. «ابوالفضل دوزنده» هنوز به خاطر جراحتی که در جنگ تحمیلی نصیبش شده، نمی‌تواند به خوبی حرف بزند و شاید با تک‌تک کلماتی که به سختی از دهانش خارج می‌شود، به یاد کم‌لطفی مسئولان کشور می‌افتد. ولی با این شرایط او فرزندی را تربیت کرده از «امام خامنه‌ای» به عنوان مرجع تقلید خود نام می برد.

این رزمنده پس از اکران مستند «33 سال سکوت» در ایران، در مطلبی نوشت: «خیلی‌ها زنگ زدند و تشکر کردند و خواهش کردند که به ایران برنگردم. ولی نمی‌شود فرزند را از مادر جدا کرد. به امید روزی که حریم بیت‌المال متجاوز نداشته باشد. در نظام اسلامی باید همه خود را فدای یکدیگر کنند. این روزها تمام می‌شود و باید روزی به خداوند سبحان جواب بدهیم».

اما چرا «ابوالفضل دوزنده» پس از 33 سال، سکوت خود را شکست و حاضر به برملا کردن رازهای خود در برابر دوربین یک مستندساز جوان، با نام «حسین شمقدری» شد در حالی که این جانباز دفاع‌مقدس، در این سال‌ها بارها و بارها به درخواست مصاحبه‌ی افراد مختلف جواب رد داده است؟

مهمترین دلیل اینکه «ابوالفضل دوزنده» حاضر شد در برابر دوربین «حسین شمقدری» سکوت خود را بشکند، «حسین شمقدری» است! این کارگردان جوان هم در ابتدا وقتی درخواست مصاحبه با دوزنده را مطرح می‌کند، با جواب منفی وی روبه‌رو می‌شود. اما دوزنده پس از مشاهده‌ی دو مستند قبلی شمقدری به وی اعتماد می کند. دوزنده با دیدن دوگانه‌ی «میراث آلبرتا» به نیت خیر شمقدری در بیان مشکلات کشور پی می‌برد و در حقیقت دو مستند پرطرفدار «میراث آلبرتا 1و2» زمینه‌ساز ساخت مستند «33سال سکوت» می‌شوند. حالا دیگر می‌توان «حسین شمقدری» را یکی از بهترین مستندسازان منتقد در کشور نامید. مستندساز منتقدی که شیوه‌ی نقدکردنش، زمین تا آسمان با روش‌های نقد کردن رسانه‌هایی نظیر «بی‌بی‌سی» متفاوت است. مستندسازی که خیرخواهی و تلاش برای بهبود وضعیت موجود در آثارش وجود دارد و از سوژه‌های جذابش برای ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی استفاده نمی‌کند.

«ابوالفضل دوزنده» و «حسین شمقدری» به عنوان سوژه‌ی اصلی و کارگردان مستند «33سال سکوت»، با اعتقادات و طرز تفکرهایشان باعث شدند که یکی از منتقدانه‌ترین مستندهای بعد از انقلاب ساخته شود. مستندی که انتقادی‌تر از مستندهای ساخته شده توسط «بی‌بی‌سی» است. اما این انتقادی بودن ضربه‌ای به انقلابی بودن مستند «33سال سکوت» نزده است.

مقام معظم رهبری پیرامون تفاوت یک نقد منصفانه , سیاه‌نمایی می‌فرمایند: « انتقاد معنایش چیست؟ انتقاد اگر معنایش عیب‌جویی است، این نه چیز خوبی است، نه خیلی هنر زیادی میخواهد، نه خیلی اطّلاعات میخواهد؛ بلکه انسان با بی‌اطّلاعی، بهتر هم می‌تواند انتقاد کند؛ انتقاد به معنای عیبجویی، اصلاً هیچ لطفی ندارد. شما بنشین از بنده عیبجویی کن، من هم از شما عیبجویی کنم؛ چه فایده‌ای دارد؟ نقد، یعنی عیارسنجی؛ یعنی یک چیز خوب را آدم ببیند که خوب است، یک چیز بد را ببیند که بد است. اگر این شد، آن وقت نقاط خوب را که دید، با نقاط بد جمع‌بندی می‌کند، آن‌گاه از جمع‌بندی باید دید چه حاصل میشود.»

حال باید دید بازخورد مسئولان مربوط به امور جانبازان و ایثارگران در قبال این مستند چه خواهد بود و این مستند نقادانه و در عین حال منصفانه و دلسوزانه با چه واکنشی از سوی مسئولان مواجه خواهد شد. علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه‌ی مستند «33 سال سکوت» و دسترسی به اطلاع بیشتر، به سایت ‌‌www.33sal.ir مراجعه کنند.