خاموش کردن آخرین شعله‌های طنز رادیویی

برنامه رادیویی «جمعه ایرانی» با قدمتی بیش از ۱۲ سال از جدول پخش رادیو ایران حذف شده است، برنامه‌ای خاطره انگیز که بسیاری از مخاطبان آن را از «صبح جمعه با شما» به یاد دارند.
برنامه‌های رادیویی به ویژه آنها که در دهه 60 پخش می‌شدند، برای مخاطبان آنها از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند و هواداران پر و پا قرص خود را داشتند. یکی از این برنامه‌های شنیدنی «صبح جمعه با شما» است که مخاطبان امروزی و جوان رادیو هم به خوبی آن را می‌شناسند و قطعا بخش‌هایی از این برنامه شاد و مفرح را از طریق فضای مجازی شنیده‌اند. اما بد نیست مروری بر این برنامه پرمخاطب که چند سال پس از به روی آنتن رفتن «جمعه ایرانی» جای آن را به خوبی پر کرد، داشته باشیم.

**گروهی که از «رادیو دریا» آمدند

رادیو دریا در 25 خرداد سال 1351 در شهر چالوس راه اندازی شد. هدف از راه اندازی این رادیو راهنمایی مسافران تابستانی شمال ایران و ارائه اطلاعات آب و هوایی، وضعیت جاده، نشانی مراکز اقامتی، تفریحی و درمانی برای ایشان و همچنین پخش موسیقی و برنامه های تفریحی برای آنها بود.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، برنامه‌های این رادیو متوقف شد و پس از چند سال و در تابستان سال 64 تیمی با سرپرستی احمد شیشه‌گران دوباره رادیو دریا را در چالوس راه اندازی کردند. این گروه وظیفه داشتند با تولید برنامه‌های شاد، فضای مفرحی را برای مسافران شمال کشور فراهم کنند. عملکرد خوب این گروه برنامه‌ساز منجر شد تا در اواخر سال 64 که گروه ورزش و تفریحات در رادیو ایران شکل گرفت، به صورت جدی‌تری به چنین برنامه‌هایی توجه شود و از بهار 65 نطفه برنامه «صبح جمعه با شما» به این شکل بسته شد.

البته این برنامه قبل از طراحی جدید با رویکردی اجتماعی به روی آنتن می‌رفت اما شنونده جدی نداشت. در قالب جدید برنامه، حیدر صارمی (گوینده معروف برنامه جانی دالر) و مهین فردنوا اجرای برنامه را برعهده داشتند که در طول زمان و با حضور هنرمندان دیگر این برنامه به سمت تکامل حرکت کرد. نویسندگان و هنرمندان جدیدی به کار پیوستند و قطعات و آیتم‌های متنوعی به کار اضافه شد. این روند رو به جلو تا سال 67 ادامه پیدا کرد.

**روزهای طلایی «صبح جمعه با شما» با آمدن منوچهر نوذری

برنامه «صبح جمعه با شما» در روزهای سخت و پر بحران جنگ تحمیلی همچنان از صبح تا حوالی ظهر روزهای جمعه روی آنتن می‌رفت و هر روز بیشتر از پیش گل می‌کرد. تا اینکه در راستای بهتر شدن برنامه و از سال 67 زنده یاد «منوچهر نوذری» به برنامه دعوت شد. او که در حوزه هنر دوبله فعالیت می‌کرد، هنرمندانی را از واحد دوبلاژ با خود همراه کرد که از جمله آنها می‌توان به زنده یاد فرهنگ مهرپرور، مقبلی، منوچهر والی‌زاده، حسین عرفانی، شهلا ناظریان و … اشاره کرد.

آمدن تیم جدید و پر و پیمان باعث شد خون تازه‌ای به رگ‌های این برنامه تزریق شود و البته بسیاری روزهای طلایی و اوج «صبح جمعه با شما» را همین روزها می‌دانند.

**«صبح جمعه با شما» طنز شنیداری گل‌آقایی

درست هم‌زمان با سال‌های طلایی «صبح جمعه با شما»، هفته نامه «گل آقا» به سردبیری کیومرث صابری فومنی با رویکردی شیرین و نقادانه منتشر می‌شد. هفته‌نامه‌ای که اولین هفته‌نامهٔ طنز پس از انقلاب محسوب می‌شود و در مدت زمان انتشار یکی از اثرگذارترین و پرمخاطب‌ترین جراید ایران محسوب می‌شد.

در آن مقطع زمانی بسیاری اعتقاد داشتند «صبح جمعه با شما» به جهت تاثیر بر مخاطب و شیوه نقد؛ نسخه صوتی و شنیداری این مجله محسوب می‌شود. همان طنزهای بی رودربایستی و صریح که ریشه در اتفاقات و تغییرات دهه شصت بود و اولین بارقه‌های امیدبخش رسانه ملی در دل مردم ایران محسوب می‌شد. شوخی با بزرگان و سیاسیون، انتقاد از برخی تصمیمات و سیاست‌های اقتصادی و زدن حرف‌هایی که آن روزها گفتنش جرات زیادی می‌‌خواست از جمله‌ ویژگی‌های مشترک «گل آقا» و «صبح جمعه با شما» بود.

**درگذشت فرهنگ مهرپرور و پیام تسلیت مقام معظم رهبری

یکی از اتفاقات تلخ که در طول دوران طلایی «صبح جمعه با شما» روی داد، درگذشت زنده یاد «فرهنگ مهرپرور» بود. این هنرمند فقید که از جمله گویندگان این برنامه پرطرفدار محسوب می‌شد در 14 شهریور سال 1373 به علت سکته مغزی، در سن 49 سالگی درگذشت. درگذشت این هنرمند منجر به صدور پیام تسلیتی از سوی مقام معظم رهبری به شرح زیر شد:

بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم‌

هنرمندان عزیز برنامه‌ی صبح جمعه‌ رادیو

اکنون نوبت آن است که من نیز فقدان همکار گرامی‌تان آقای فرهنگ مهرپرور را به شما تسلیت بگویم. این چند روزه، پدیده‌ی زیبا و بی‌سابقه‌ی تجلیل مردم از این هنرمند مردمی، کاملاً مرا به خود مشغول می‌کرد. امروز هم در پاسخ به درخواست مجری محترم برنامه‌ی شما در آغاز برنامه، یقیناً میلیونها فاتحه از روی محبت به روح مهرپرور نثار شد که این با هیچ دستاورد دنیایی قابل مقایسه نیست. محبت مردم، خیلی با ارزش و با برکت است و مخصوص کسانی است که مردم آنها را از خود و در راه خود می‌دانند. «هنرمند مردمی» یعنی همین. و فقط کسی که با مردم و دلبسته به هدفها و دلبستگی‌های آنها باشد، هنرمند مردمی است. و مرحوم مهرپرور این را درباره‌ی خود ثابت کرده بود. رحمت خدا بر او و یادش گرامی باد. به خانواده‌ی محترم و بازماندگان ایشان نیز تسلیت می‌گویم. سیّدعلی خامنه‌ای – 25/06/1373

پیامی که نشان از توجه ویژه رهبر معظم انقلاب به این برنامه و هنرمندان آن محسوب می‌شد. ارتباط بین این بخش مردمی از رسانه ملی با رهبر انقلاب البته به سال‌های قبل‌تر از این برمی‌گشت. از جمله دیدار گروه طنز و سرگرمی صدای جمهوری اسلامی با رهبر معظم انقلاب که دیداری تاریخی و غیرقابل باور محسوب می‌شد. غیرقابل باور از این جهت که آیت الله العظمی خامنه‌ای در مورد ریز به ریز برنامه «صبح جمعه با شما» و شخصیت‌های حاضر در آن به تفصیل سخن گفتند و از زحماتشان تقدیر کردند.

**رقابت یک برنامه رادیویی با «اوشین»

این برنامه تا سال 78 بدون رقیب یکه‌تازی کرد و پرشنونده‌ترین برنامه رادیویی در این سال‌ها بود. حتی اگر از مدیران سابق رادیویی بپرسیم، بسیاری آن را برنامه‌ای پرمخاطب‌تر از «اوشین» می‌دانستند.

سریال «سال‌های دور از خانه» در اواخر دهه 60 با محوریت قصه زنی به نام «اوشین» از شبکه دو سیما به روی آنتن می‌رفت و در آن سال‌ها تقریبا می‌توان گفت در عرصه تلویزیون کاملا بی‌رقیب و بسیار پر بیننده بود. در کنار این سریال ژاپنی، «صبح جمعه با شما» در رادیو یکه‌تازی می‌کرد و و در آن شرایط سخت اقتصادی و بحرانی، مرحمی بر دلها بود و البته با نگاه نقادانه و موشکافانه، مشکلات مدیران و مسئولان کشور را با زبانی شیرین و برنده به آنها گوشزد می‌کرد.

**سال 78 و خاموشی ستاره پر نور «صبح جمعه با شما»

در سال‌هایی که برنامه «صبح جمعه باشما» روی آنتن می‌رفت، کاراکترهای معروفی نظیر آمیز عبدالطمع، ملون، دست و دلباز، کارمند کوچولو و … خلق شدند. هنرمندان بسیاری در این برنامه حضور متفاوتی را تجربه کردند. اما در آن مقطع وقفه‌ای در تولید برنامه ایجاد شد که منجر به تعطیلی همیشگی این برنامه شد. بعد از آن نیز تیم دیگری با سرپرستی «داریوش کاردان» برنامه دیگری را آغاز کردند که هیچ وقت نتوانست جای این برنامه رادیویی را پر کند.

**تقسیم گروه هنرمندان به 2 گروه و افولی بر 13 سال درخشش

سال 78 و تقسیم گروه تولید «صبح جمعه با شما» به 2 گروه، باعث شد بعد از سال‌ها احمد شیشه‌گران و سعید توکل زوج موفق و اتاق فکر این برنامه از هم جدا شوند. برنامه «صبح جمعه با شما» برای همیشه در رادیو ایران تعطیل شد و سعید توکل نیز با بخشی از هنرمندان به همراه برنامه «قند و نمک» که مشابه برنامه «صبح جمعه با شما» بود، به رادیو تهران کوچ کرد. این عزیمت تا سال 82 به طول انجامید و در این دوره هنرمندان جوان و جدیدی نیز به کار پیوستند.

**تولد «جمعه ایرانی» از دل «صبح جمعه با شما»

با آمدن مدیران جدید در رادیو، سعید توکل در سال 82 دوباره به گفت‌وگو با مدیران نشست و با طرح موانع و مشکلات، تولید دور جدید برنامه «صبح جمعه با شما» این بار با نام «جمعه ایرانی» آغاز شد.

تفاوت این برنامه با سری قبلی حضور 2 طیف هنرمندان پیشکسوت و جوان در کنار هم بود. برنامه به شکل و شایل سابق و شاید با دستی پرتر روی آنتن رفت و همچنان توانست صبح‌های جمعه را برای مخاطبان شیرین و دلچسب کند.

**تعطیلی برنامه‌ای 30 ساله به دلایل نامعلوم

اما الان درست در آستانه سیزدهمین سالگرد فعالیت «جمعه ایرانی»، این برنامه متوقف شده و مدتی است که به جای آن برنامه‌های دیگری پخش می‌شود. توقفی که با غبار عدم شفافیت مواجه است و کسی نیست که با پاسخگویی صریح و شفاف پاسخی برای آن بیابد.

سازندگان برنامه معتقدند با آمدن مدیران جدید، خط قرمزهای فرضی بعد از 30 سال از روی آنتن رفتن این برنامه تنگ‌تر شده‌اند و اعمال سلیقه‌های فراوان باعث دلزدگی آنها از ادامه فعالیت شده است.

از آن طرف مدیران رادیو به طور سربسته خبر از به مرخصی رفتن عوامل این برنامه می‌دهند و می‌گویند پس از 6 ماه و با ایجاد تغییر در این برنامه به جدول پخش بازمی‌گردد. برگشتی که ظاهرا تا امروز به طور جدی پیگیری نشده و این برنامه در جدول پخش نیمه دوم سال که مصادف با پایان 6 ماه مرخصی است، دیده نشده است.

**مطالبه شنوندگان و پاسخی که داده نمی‌شود

درحالی که این روزها جامعه ما به تولید و پخش برنامه شاد، منتقدانه و طنازانه نیاز دارد، حذف یک برنامه با این قدمت آن هم بدون اینکه در این باره توضیحی به شنوندگان داده شود، منجر به دلسردی آنها نسبت به رسانه‌ای شده که این روزها شاید جایش در عرصه گسترده رسانه‌ای تنگ تر از قبل شده و برای ادامه حیات خود قطعا به این برنامه‌ها هنوز نیاز دارد. باید دید مردم دلبسته رادیو و طرفداران این برنامه باسابقه بالاخره امید خود را بازخواهند یافت.

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

13 + هفده =

دکمه بازگشت به بالا