«باربی» یا «جناب خان»؟
خبرگزاری مهر: چهارمین نمایشگاه نوشت افزار ایرانی- اسلامی با عنوان «ایران نوشت» تا ۱۲ شهریورماه در سالن حجاب کانون پرورش فکری در حال برگزاری است و خانواده‌ها می‌توانند برای خرید آنچه لازم دارند از دفتر و کوله و کیف و مداد و تراش، به این نمایشگاه مراجعه کنند.
این نمایشگاه، همان‌گونه که از عنوانش پیداست کوشیده تا نوشت‌افزاری را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهد که هماهنگ با فرهنگ و تاریخ سرزمین‌شان است. برگزارکنندگان این نمایشگاه بر این باورند کودک ایرانی باید با اسطوره‌های خود آشنا باشد و رستم و سهراب و آرش کمانگیر را بشناسد از سوی دیگر لازم است با مفاخر ملی و مذهبی خود چون مختار و شهید بابایی و شهید باکری و شهدای مدافع حرم آشنا باشد.
گرچه گاهی تولیدکنندگان این نوع نوشت افزار، گرفتار افراط و تفریط شده و شعارزده رفتار کرده‌اند.
هدف از تولید این دفترچه‌ها آشناکردن کودکان و نوجوانان با سبک زندگی ایرانی- اسلامی است و همچنین این دفترچه‌ها می‌کوشند تا اماکن زیارتی- سیاحتی را به بچه‌ها معرفی کنند. اما پرسش اینجاست که این اهداف تا چه میزان محقق شده است؟
گاهی آنچه در نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی- اسلامی به چشم می‌خورد طرح‌هایی است که هر سال تکرار می‌شود. طرح‌هایی با رنگ‌هایی که در برخی موارد اغراق شده به نظر می‌رسد؛ سعید حسینی، مدیر مجمع نوشت افزار ایرانی- اسلامی در پاسخ به این‌که گرافیک بعضی کارها، اغراق شده است یا با مخاطب، ارتباط برقرار نمی‌کند می‌گوید: ما هم دلمان نمی‌خواهد طرح‌هامان تکراری باشد به همین خاطر کوشیدیم تا گرافیک کار را اصلاح کنیم و علاوه‌بر این در این مدت پژوهش‌های کاربردی انجام دادیم و با ارائه فرم‌های نظرسنجی، سلیقه و نظر مخاطبان را جویا شدیم اما همچنان ابتدای راهیم و کارمان ضعف‌ها و کاستی‌های خود را دارد؛ گرچه به نسبت سال ۹۱، در جایگاه بهتری ایستاده‌ایم.
کدام تولیدکننده تصویر «ننه قمر» را جایگزین «باربی» کرد؟
در چهارمین نمایشگاه «ایران نوشت» از دفترچه‌هایی که شخصیت‌های شناخته شده کودکان بر جلدشان نقش بسته استقبال خوبی شده است؛ از کلاه قرمزی و پسرخاله و ببعی و سنجد گرفته تا سعید معروف و بازیگران مجموعه تلویزیونی پایتخت؛ امسال «جناب خان» هم آمده و اینجاست که می‌شود به نقش مهم تبلیغات و رسانه پی برد و ضرورت فرهنگ‌سازی و سرمایه‌گذاری در این زمینه را بیشتر درک کرد.
علی حدیدی، مدیر یکی از شرکت‌های تولیدکننده‌های حاضر در نمایشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: در شرایط موجود تنها ۲۰ درصد محصولات مرتبط با نوشت‌افزار در ایران و ۸۰ درصد، خارج از ایران تولید می‌شود. از این ۸۰ درصد تولیدات خارجی، سهم عمده‌ای به محصولات چینی اختصاص دارد. از سوی دیگر مگر چند درصد محصولاتی که با عنوان نوشت افزار ایرانی- اسلامی ارائه می شود در ایران تولید شده؛ حتی مداد و دفتری که نقوش و طرح‌ها و شخصیت‌های ایرانی چون طرح گبه و عروسک دارا و سارا و کلاه قرمزی و پسر خاله هم نقش بسته، سفارشی است. یعنی چینی‌ها، تولیدکننده آن بوده‌اند و ما تنها شخصیت‌های خودمان را بر آن تصویر کرده‌ایم.
یکی از سوالات همیشگی و مشکلات جدی دیگر تولیدکنندگان نوشت افزار این است که چرا حق انتشار تصاویر مربوط به شخصیت‌های معروفی چون مجموعه عروسک‌های کلاه قرمزی و شکرستان و حالا «جناب خان» در انحصار یک شرکت است.
حدیدی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: ما آبرو و اعتبار ۲۲ ساله خود را برای این کار هزینه کرده و مهم‌تر از آن حاضر شده‌ایم ریسک کنیم و همه کارها و طرح‌ها را کنار بگذاریم و تنها به انتشار شخصیت‌های ایرانی بپردازیم. ما حق کپی رایت را هم به رسمیت شناخته و کار باکیفیتی تولید کرده‌ایم. امروز ممکن است دوستان و همکاران ما نسبت به این مساله واکنش نشان دهند و گله‌مند باشند اما در ابتدای راه هیچ‌کدام از این افراد حاضر نبودند عکس کلاه قرمزی و ننه قمر را جایگزین «باربی»، «کیتی» یا «اسپایدرمن»، «بت من» و «باب اسفنجی» کنند.
تولید محصولات جانبی ضروری است
چهارمین نمایشگاه نوشت افزار برتری‌های محسوسی نسبت به دوره‌های پیشین داشت. تولیدکنندگان به اهمیت وجود یک پیوست فرهنگی پی برده و به تولید محصولات فرهنگی مرتبط روی آورده‌اند. برای مثال یکی از تولیدکننده ها، براساس فیلم پویانمایی «شاهزاده روم به تولید نوشت افزار پرداخته است.
حامد جعفری تهیه‌کننده «شاهزاده روم» در مراسم افتتاحیه چهارمین نمایشگاه «ایران نوشت» که دوم شهریورماه در کانون پرورش فکری برگزار شد با اشاره به این پروژه سینمایی گفته بود: ما طی ۱۵ ماه این فیلم را تولید کردیم و برای نخستین بار بود که در جشنواره فیلم فجر از یک پویانمایی تقدیر می شد. نخستین اکران ما در کشور لبنان با فروش خوبی روبه‌رو شد. آبان ماه ۱۳۹۴ این فیلم در ایران به اکران درآمد و سومین فیلم پرمخاطب سال شد. همه این موارد و توجهات ما را بر آن داشت که به تولید و ارائه محصولات جانبی برای «شاهزاده روم» بپردازیم.
تهیه کننده «شاهزاده روم» همچنین گفته بود: در حال حاضر لباس، نوشت‌افزار، پیکسل، لیوان، وسایل جشن تولد و جشن تکلیف بر اساس پویانمایی «شاهزاده روم» طراحی و تولید شده است. قرار است بر اساس فیلم «فیل‌شاه» نیز به تولید جدی محصولات جانبی توجه کنیم؛ چراکه شرکت بزرگ و مهمی چون والت‌دیزنی بیش از دو سوم سود خود را مرهون تولید و فروش محصولات جانبی است.
دوصدگفته چون نیم کردار نیست
خریداران «جناب خان» و مجموعه «شکرستان» را بیش از همه دوست دارند. دفترچه هایی که قیمت آن از دو تا ۴۵۰۰ تومان است و از کیفیت بالاتری برخوردارند.
آیا روزی فرامی رسد که بچه‌های ما همان اندازه که میکی ماوس و باب اسفنجی را می‌شناسند با رستم و سهراب و شهید آوینی و شهید همت و شهید باکری آشنا باشند و با اشتیاق، دفترهایی را تهیه کنند که چهره این افراد بر آن نقش بسته است؟
شاید زمان آن رسیده باشد که به جای تکرار حرف‌های زیبا، مسئولان آستین‌ها را بالا بزنند و صدا و سیما، آموزش و پرورش و همه نهادهای مرتبط به کمک یکدیگر بیایند و حلقه‌های این زنجیر را کامل کنند. تا فیلم یا پویانمایی خوبی ساخته نشود و توزیع خوبی وجود نداشته باشد، کار فرهنگی که مجمع نوشت افزار ایرانی – اسلامی آغاز کرده به نتیجه دلخواه نمی رسد.
