تاج: مردم به موسیقی دم دستی و وارداتی راضی شده‌اند/ از صدا و سیما کمتر موسیقی ناب ایرانی می‌شنویم

به گزارش هفت راه، وحید تاج خواننده جوان و در  عین حال باتجریه موسیقی اصیل ایرانی درباره  اوضاع این روزهای موسیقی ایران و چالش های پیش روی آن به گفتگو نشست.

آن چه می خوانید مشروح این گفتگوی تفصیلی است.

با توجه به اینکه طی سال های اخیر شاهد حضور پررنگ خواننده های مطرح موسیقی اصیل ایرانی  در کنسرت های ارکستر ملی و سمفونیک هستیم، این سوال برای مخاطب پیش می آید که شرایط این اجرا برای خواننده ها چه تفاوتی با اجرا در قالب گروه موسیقی ایرانی دارد؟

تاج: خواندن با گروه یا ارکستر هر دو نیازمند دانشی است و البته نیازمند شناخت و آشنا بودن با آن حوزه است.
در واقع خوانندگی موسیقی کلاسیک و اصیل ایرانی تفاوت چندانی با هم ندارد و ویژگی خواندن در هر دو مورد یکی است زیرا سناریو و همان تکلیف ها و همان حالت ها که گروه های کوچکتر اجرا می کنند در همان ارکستر نیز اتفاق می افتد و خوانندگان در گروه های کوچکتر نیز باید ریتم را بشناسند وگروه چه بزرگ باشد و چه کوچک و چه تک خوانی باشد و یا نباشد، خواننده باید با اصول حرفه ای خوانندگی آشنا باشد و همچنین با شعر و سازها آشنا باشد و درصورتی که صدای سازی را بشنود بتواند نوع ساز را تشخیص بدهد و از سویی دیگر اغلب اجراهای ارکسترهای بزرگ امروزه به روی صحنه میروند یا آواز ندارند و یا خوانندگان آن بیشتر تصنیف می خوانند و در  کنسرت های گروه های کوچک موسیقی ایرانی  معمولا  2 تصنیف همراه با  4 قطعه ساز و آواز اجرا می شود، در نتیجه برای خواننده فرقی ندارد که در ارکستر یا در یک گروه ساز و آواز اجرا کند زیرا خواننده در هر دو باید به یک اندازه با اصول حرفه ای آشنا باشد.
اما در ارکستر ها رنگ آمیزی مختلفی صورت می گیرد اما در گروه “ساز و آواز” این رنگ آمیزی کمتر است و به نظر من حتی یک زمانهایی یک ساز و آواز می تواند برابری کند با یک کنسرت ارکستر بزرگ اما هر کدام زیبایی ها و خوبی های خودش را دارد.

 

این روزها بسیاری اهالی موسیقی به مبحث مهمی چون تفاوت “تحول” با “تکامل” در حوزه موسیقی ایرانی میپردازند، نظر شما در این خصوص چیست؟

وحید تاج : در خصوص تغییر و تحول در موسیقی امروز باید بگویم قطعا با گذر زمان موسیقی هم دچار تحول خواهد شد اما تحول با تکامل دو مقوله کاملا متفاوت است که شخصا به مقوله تکامل در موسیقی بیشتر علاقه دارم تا تحول آن.
این تکامل است که وامدار راه، روش و اصالت موسیقی گذشتگان مان است  و همین اصالت همراه با روش صحیح موجب شده که موسیقی کشورمان خیلی خوب از گذشتگان به ما برسد در نتیجه ما نیز باید این موسیقی را بصورت سالم و جامع و البته بدون تحریف به نسل بعد منتقل کنیم. همانطور که استاد حسین علیزاده به دنبال تکامل است تا بتواند موسیقی کشورمان را به درستی منتقل کند.
البته نوازندگان از خوانندگان و بالعکس  از جامعه تاثیر می گیرند که این مورد می تواند موجب تحول و همچنین تکامل در موسیقی شود و علم بصورت صد در صد موجب پیشرفت در آواز و موسیقی می شود. زیرا علم موجب شده که دنیا به یک دهکده جهانی تبدیل شود و هنرمند را با مشاهده آثار دیگر هنرمندان به اندیشه وا می دارد تا از آنها الهام بگیرند.
در مورد اهمیت تحول در موسیقی کشورمان باید گفت، ما در مورد چیدمان  ارکستر ملی کشورمان از سازهای غربی استفاده کرده ایم که این مهم در راستای تغییر در جهت تکامل موسیقی بسیار مفید است و  هنرجویان آواز بهتر است که دید خود را جهانی کنند و هر تحولی برای به دست آوردن تکامل در آواز مفید است زیرا موسیقی یک زبان است و  به هیچ عنوان محدودیت در زبان وجود ندارد به عنوان مثال یک نوازنده ایرانی می تواند بنوازد و یک مخاطب آلمانی به ساز او گوش دهد و با آن ارتباط برقرار کند.

به نظر شما مهم ترین مشکلی که این روزها بر سر راه هنرمندان موسیقی اصیل ایرانی به چشم میخورد، چه چیزی است؟

تاج: به هر حال همانند سایر حوزه ها، مشکلات عدیده ای بر سر راه فعالیت هنرمندان موسیقی ایراین وجود دارد اما به اعتقاد بنده عدم همدلی میان هنرمندان این عرصه بیشترین ضربه را به موسیقی و فرهنگ ایرانی خواهد زد.
از سویی دیگر هرچه دوستی ها و همدلی های یک مجموعه و گروه موسیقی ایرانی قوی تر و بهتر باشد گروه را بیشتر می توان نگه داشت چون این موراد موجب تحمل سختی های کار می شود و قطعا در تولید یک اثر هنری بسیار مهم است و در واقع اتحاد، رمز موفقیت  و ماندگاری موسیقی ملی است چون تا دلها و عقاید در یک گروه بهم نزدیک نباشد هیچ موسیقی به مخاطب نزدیک نمی شود گروه موسیقی که در آن همدلی نباشد هیچ گاه موسیقی را بصورت کامل درک نخواهند کرد و هر هنری که از صمیم قلب انجام نشود به دل مردم نخواهد نشست.
از سویی متاسفانه در حال حاضر در کشورمان برای برگزاری کنسرت ها هیچگونه برنامه ریزی مدونی نیست که همین مورد بسیاری از مشکلات دیگر را برای هنرمندان در این حوزه به وجود می آورد، زیرا عدم برنامه ریزی مدون در این حوزه موجب می شود که خواننده نتوانند به این مهم اعتماد کند و در نتیجه به دنبال آن اتحاد مجموعه از بین می رود و گروه از بین می رود و انجام فعالیتهای موسیقی به حداقل می رسد.

پس در نتیجه می توان گفت، خلق آثار شاهکار در موسیقی ملی ما نیز حاصل همین همدلی هنرمندان زمان خود بوده است!

تاج: قطعا همین گونه است زیرا وقتی در خلق یک اثر موسیقی، بزرگان این حوزه جمع اند قطعا آن اثر  شاهکار می شود به عنوان مثال قطعه ماندگار “ای ایران ای مرز پر گهر” بخاطر اینکه هنرمندان بزرگی با همدلی با یکدیگر همکاری کردند تا  یک  اثر خلق شود، آن اثر به ماندگاری میرسد و  واقعا با ترانه و آهنگسازی روح الله خالقی و  صدای استاد بنان این قطعه در سراسر دنیا شنیده شد، چرا که اتحاد و همدلی در موسیقی موجب ماندگار شدن یک اثر موسیقی می شود.

طی چند وقت اخیر در برخی مناطق کنسرت های موسیقی به دلایلی برگزار نشده اند که بازتاب ها و واکنش های مختلفی در رد یا قبول آن وجود داشته است، شما در این بین چه موضعی دارید؟

وحید تاج: متاسفانه لغو کنسرت ها سالیان سال است که گریبان هنرمندان موسیقی را گرفته است زیرا در لغو کنسرت تنها خواننده و گروه موسیقی نیست که تمام برنامه هایشان بهم بریزد بلکه یک خانواده که از قبل برای حضور در آن کنسرت برنامه ریزی کرده که از یک شهرستان دور برای اجرای این کنسرت بیاید و اجرای گروه موسیقی را ببینید تمام برنامه هایشان بهم می خورد.
قانون حکم میکند، هنگامی که مسئولان و متولیان در اداره ارشاد مجوز برگزاری کنسرت را صادر کردند نباید توسط سازمان یا اداره دیگری کنسل شود زیرا مشکلات بسیاری در درجه اول برای هنرمندان و در مرحله بعد برای جامعه به وجود می آید و  بهتر است اجازه دهیم هر اداره و ارگانی در حیطه مسئولیت های خودشان تصمیم بگیرند و در حوزه برگزاری کنسرت ها نیز باید نحوه برگزاری به عهده سازمان مربوطه باشد و در نهایت احترام و تمکین به قانون تنها راهکار حل این مشکل است.
وی با اشاره  به عدم لغو کنسرت شهرام ناظری با وجود بسیاری از مشکلات گفت: ما هنرمندان موسیقی باید به اقدام استاد شهرام ناظری ادامه دهیم و برای اجرای کنسرتمان اسرار و پافشاری کنیم و با نیروی دو چندان به کارمان ادامه دهیم.

ماجرای کنسرت یزد  شما چه بود؟

تاج: بله متاسفانه بدترین خاطره من از دوران حرفه ای خوانندگی مربوط به لغو کنسرتم در شهر یزد است که متاسفانه عده ای هنگام اجرا  وارد سالن شدند و نظم کنسرت را بهم زدند و مانع از برگزاری اجرای گروه شدند که باید اعتراف کنم تا مدت زیادی  افسرده بودم و حوصله کار نداشتم اما بعد از مدتی و با تاملی بیشتر تصمیم گرفتم با جدیت بیشتری به فعالیت هایم ادامه دهم، زیرا وقتی شاهد آن هستیم که استاد شهرام ناظری با وجود بسیاری از مشکلات پیش روی خود تا دقیقه 90 بر برپایی کنسرتش پافشاری میکند و مانع لغو آن میشود، تکلیف سایر هنرمندان موسیقی اصیل ایرانی مشخص است.
از سویی عدم اطاعات کافی برخی ها  در مورد موسیقی اصیل ایرانی  موجب میشود که این افراد بر لغو کنسرت موسیقی ایرانی پافشاری کنند این افراد شاید مطلع نباشند که کنسرت موسیقی اصیل ایرانی یکی از محجوب ترین و در عین حال نجیب ترین کنسرت های موسیقی در کشور است که که بدون هرگونه سر و صدای اضافی(جیغ) و لهو و لعبی برگزار می شود، چون موزیسین ایرانی در روی سن بدون هیچ حرکت اضافی سازش را مینوازد و بعد از اتمام کار به آرامی به پایین می رود زیرا اصل موسیقی صدا است نه حضور آدم ها و زمانی که این فرهنگ که اصل موسیقی فقط صدا است در کشورمان جا بیفتد فکر نمی کنم دیگر کسی به سمت موسیقی غرب برود.

به نظر شما چه اقداماتی باید انجام شود تا موسیقی ایرانی نسبت به موسیقی های وارداتی غربی بیش از این مهجور نشود.

تاج: برای ترویج موسیقی اصیل باید از تلویزیون که بزرگترین رسانه ملی است شروع کنیم زیرا همه اقشار جامعه به این رسانه دسترسی دارند و به راحتی در دسترس مخاطبان قرار می گیرد و صدا و سیما می تواند با ایجاد شرایط مناسب برای حضور هنرمندان درجه یک موسیقی ایرانی در تلویزیون به بهبود این عرصه و افزایش مخاطبان موسیقی اصیل در کشورمان کمک کند.
ترویج موسیقی اصیل باعث می شود افراد جامعه کمتر به سمت موسیقی های غیر فاخر روی بیاورند زیرا وقتی غذای سالم و مفید به آنها ارائه داده شود هرگز به سمت غذاهای ناسالم و بی ارزش نخواهند رفت.
در حال حاضر در رسانه ملی بیشتر موسیقی پاپ پخش می شود که البته امروز در حوزه پاپ هم خوشبختانه هنرمندان خوبی در حال فعالیت هستند اما  تقریبا می توان گفت که صدا و سیما دارای یک نوع موسیقی خاص است و همه یکنواخت هستند و بیشتر اشعار نیز عامیانه است به این ترتیب مخاطبان به آثار و اشعار سطح  پایین عادت می کنند و دیگر ذهن آنها برای شنیدن اشعار سعدی، حافظ و بقیه بزرگان ادبیات کشورمان آمادگی لازم را ندارد زیرا موسیقی غذای روح است و امروزه افراد تنها با یک سرچ در اینترنت به هر آنچه که دوست دارند دسترسی پیدا می کنند.

اما باید با این واقعیت را هم پذیرفت که ذائقه موسیقایی مخاطبان هم دستخوش تغییرات فراوانی شده است!

تاج: قطعا ذائقه موسیقایی افراد در حال حاضر بسیار تغییر کرده است و در سطح بسیار پایینی قرار گرفته است البته منظورم صرفا بحث موسیقی پاپ نیست زیرا در این حوزه نیز افراد بسیار بادانشی در حال فعالیت هستند و خوانندگان بسیار قوی نیز در این حوزه فعالیت می کنند منظورم آن دسته از موسیقی های است که بدون هیچگونه علمی تولید می شوند. و برای رفع این معضل صداو سیمای باید همه نوع موسیقی را به مخاطبان ارائه بدهد تا افراد خود موسیقی مورد علاقه خود را انتخاب کند و تمام سبک ها را به افراد ارائه دهند تا با همه موسیقی ها آشنا شوند و بصورت کاملا آگاهانه به انتخاب موسیقی مورد علاقه خود بپردازند و اینجاست که مخاطبان اتفاقا بهترین ها را انتخاب خواهند کرد و هنگامی که این مهم اتفاق بیفتد حوزه موسیقی ملی ما نیز ترویج و پیشرفت خاصی خواهد کرد..

شاید در حوزه موسیقی ملی و اصیل نیازمند یک نوآوری باشیم تا مخاطبان جوان بیشتر جذب آن شوند!

پاسخ: متاسفانه تا کنون نوآوری در موسیقی ملی بصورت جدی مورد بررسی قرار نگرفته است و در واقع موسیقی یک زبان است که بصورت کلی ما هیچ گاه نمی توانیم یک زبان را به آواها و نواها و دیالوگ ها محدود کنیم از این رو حتما باید در آن نوآوری صورت بگیرید تا بتواند مخاطبان را جذب کند زیرا تکرار موجب خسته شدن افراد می شود و نوآوری در آثار موسیقی لازم وضروی است.

بهترین روش و راه حل موجود برای بهبود سلیقه مخاطبان موسیقی چه چیزی میتواند باشد؟

تاج: همانطور که اشاره کردم قطعا صدا وسیما بزرگترین و قدرتمندترین نیرویی است که می تواند سلیقه مخاطبان را مورد هدف قرار دهد.
متاسفانه امروزه در تلویزیون که به خانه های همه مردم راه دارد کمتر حرف و صدایی از موسیقی اصیل و ناب ایرانی می شنویم و بیشتر موسیقی های پاپ پخش می شود که این مورد در تغییر سلیقه مردم بسیار مهم است زیرا ذائقه موسیقایی افراد کم کم تغییر می کنید و در نتیجه اثر هنری و فاخر را نمی پسندد زیرا صداوسیما عرصه را برای هنرمندان درجه یک کشورمان مهیا نکرده است از این رو سلیقه مخاطبان افت کرده و به همین مردم موسیقی های دم دستی و وارداتی راضی شده اند.

موسیقی غذای روح است و  همه افراد جامعه به موسیقی نیازمند هستند زیرا موسیقی نیز نوعی تغذیه محسوب می شود. اما متاسفانه امروز علم در این حوزه خیلی مخدوش شده است زیرا از هر 100نفر حتی یک نفر هم با سازها آشنایی ندارد و شاید به سختی فردی را پیدا کنیم که تمام سازها را بشناسد چه برسد به اینکه به علم این عرصه مسلط باشد  که این به هیچ عنوان اتفاق خوشایندی نیست.

به نظر شما انتشار آثار موسیقایی در فضای مجازی بیشتر به سود هنر موسیقی و هنرمندان بوده و یا به ضرر؟

تاج: موسیقی از نیازهای مهم در زندگی افراد جامعه است و با توجه به اینکه با وجود اینترنت جهان به یک دهکده تبدیل شده و همه می توانند به هر آنچه که دوست دارند دسترسی داشته باشند و با انتشار یک اثر موسیقی در این فضا همگان می توانند به آن دسترسی داشته باشند. که این فضا از جهاتی مفید و از سوی نیز برای موسیقی مضر خواهد بود.
فضای مجازی برای موسیقی از سویی  مفید است زیرا باعث انتشار گسترده آثار هنرمندان این حوزه می شود و از سویی دیگر مضر است زیرا بسیاری از آثار متاسفانه مورد سو استفاده قرار می گیرند، متاسفانه در فضای مجازی حق کپی رایت نیز رعایت نمی شود که این موراد از جمله شایع ترین معضلات در این فضا است که این مشکل فقط با فرهنگسازی در میان مردم قابل حل خواهد بود.

جناب تاج کمی از این فضا فاصله بگیریم و در خصوص عدم همکاری شما با ارکستر ملی در زمان استاد فخرالدینی حرف و حدیث هایی مطرح شد، در این خصوص توضییح میدهید؟

تاج:  در خصوص جدایی از ارکستر ملی موضوع و مسئله خاصی مطرح نبود، فقط در آن زمان من تنها به دلیل تداخل برنامه هایم نتوانستم با ارکستر ملی همکاری همکاری کنم زیرا مشغول همکاری با گروه کامکارها بودم.

در انتها در مورد تاثیرات فروان اشعار کلاسیک و معاصر در موسیقی ایرانی توضیح دهید؟

تاج: رکن اصلی موسیقی ملی مخصوصا آواز، شعر است و انتخاب شعر خوب و البته متناسب با حال و هوای جامعه و شرایط اجتماعی بسیار مهم است و البته از انتخاب شعر مهمتر نحوه خوانش و تفهیم آن شعر برای مخاطبان است و در آواز این مهم رکن اصلی است. زیرا خواننده باید شعر را طوری بخواند که برای مخاطب قابل درک باشد از تحریرهای نابجا و ناآگاهانه بپرهیزند زیرا فردی که تا کنون شعر را نخوانده است به راحتی نمی تواند آن را بفهمد زیرا تحریر های زیادی به شعر لطمه می زند.
در حال حاضر شاعران معاصر بسیار خوبی در کشورمان هستند که شعرهای بسیار خوب و قوی دارند و خواننده ها باید با تحقیق بیشتر بهترین اشعار را برای اجرا انتخاب کنند زیرا ما در حوزه شعر از وسعت بسیار خوب و مضمون های نابی برخوردار هستیم  و از گنجینه ادبی بسیار قوی و خوبی برخورداریم و در حال حاضر نیز شاعران نابی وجود دارند که گاهی ما حتی از شاعران جوان و بی نام و نشان کارهای بسیار فاخری می بینیم.

منبع: نسیم آنلاین