بهترین سکانسم صحبت رهبری با شکنجه‌گر ساواک بود/ دیداری با رهبری نداشتم
مدت‌ها بود که اغلب مخاطبان سریال «معمای شاه» منتظر تماشای این سریال با حضور رهبر انقلاب آیت الله خامنه‌ای بودند که در هفته‌های گذشته این اتفاق رقم خورد و شاهد حضوری هر چند کوتاه از ایشان در این سریال تاریخی معاصر بودیم. علیرضا مهران بازیگر شناخته شده در حوزه تئاتر، سینما و تلویزیون که تا به حال در چند سریال مطرح به خوبی دیده شده است، ایفاگر نقش مقام معظم رهبری در این سریال بود. مهران درباره کوتاه بودن این نقش، علاقه‌اش به رهبری، نگرانی‌هایی که برای ایفای چنین نقشی داشت و … با ما هم صحبت شد.
** اغلب مخاطبان چهره شما را با سریال «زیر هشت» و «مدینه» به کارگردانی سیروس مقدم می‌شناسند.
– بله،درست است، من بازیگری را از سال 78 با آموزشگاه بازیگری استاد حمید سمندریان شروع کردم و حدود 15 سال است که بازیگر، کارگردان و طراحی صحنه تئاتر انجام می‌دهم. علاوه بر اینها مدتی است که مشغول به کار تصویری شدم و تا به حال تجربه حضور در سریال‌هایی نظیر «زیر هشت»، «دیوار»، «مدینه»، «بچه‌های نسبتا بد» و … را دارم.
** در این چند سریالی که نام بردید، اغلب نقش‌هایی که بازی کردید، کاراکترهای منفی بودند.
– حقیقتش در تئاتر انتخاب‌های بیشتری داشتم، اما در تلویزیون و سینما انتخاب‌ها محدودتر می‌شوند. اغلب سریال‌هایی که با سیروس مقدم کار کردم، به نویسندگی سعید نعمت الله بود و او به بازی من اشراف کامل داشت و همین باعث شد تا در آن نقش‌های منفی بازی کرده و اتفاقا هم به خوبی حاضر شوم وگرنه که در سریال‌های شاهد احمدلو و حسن هدایت نقش مثبت بازی کردم، اما آنهایی که در ذهن مخاطب بیشتر ماندگار شده است همان نقش‌های منفی بوده است.
** خودتان بیشتر حضور در نقش‌های منفی را دوست دارید یا مثبت؟ و آیا مثل اغلب بازیگران بر این باورید که حضور در نقش‌های منفی، بازیگر را در ذهن مخاطب ماندگارتر خواهد کرد؟
– مثبت و منفی بودن نقشی که قرار است بازی کنم، برایم فرقی ندارد و معتقدم بازیگر باید همه نقش‌ها را تجربه کند و اینکه بازیگری بگوید همیشه نقش منفی ماندگار است را قبول ندارم. بازیگر زمانی می‌تواند توانایی‌های خود را عرضه کند که بتواند در ژانرهای مختلف تجربه‌های زیادی کسب کند.
** از حضورتان در سریال «معمای شاه» بگویید. بر اساس چه پارامترهایی به این سریال دعوت شدید؟ چراکه از همان ابتدا قرار بود نقش مقام معظم رهبری را ایفا کنید.
– محمدرضا ورزی کارگردان این سریال جزو آن دسته از کارگردان‌هایی است که همیشه آثار نمایشی روی صحنه را دنبال می‌کند و یکی از تئاترهای من را دیده بود و از طرفی نیز دوستان مشترکی هم در این سریال داشتم که آنها هم در معرفی‌ام تاثیرگذار بودند. همه ما می‌دانیم که این نقش برای مجموعه «معمای شاه» بسیار مهم بود و افراد زیادی هم تست گریم شده بودند، اما در این میان قرعه به نام من افتاد که بعد از تست گریم، لباس پوشیدم و برای این نقش انتخاب شدم. ضمن اینکه کارگردان از همان ابتدا تاکید کرده بود که حتما فردی که می‌خواهد در این نقش بازی کند، بازیگر باشد و تجربه‌های فراوانی را در زمینه بازی داشته باشد.
** چرا تنها شاهد برش‌های کوتاهی از حضور مقام معظم رهبری در این سریال هستیم؟
– واقعیت این است که «معمای شاه» تاریخ معاصر انقلاب و اتفاق‌های زمان پهلوی اول و دوم به بعد را نشان می‌دهد. همانطور که دیدید تمامی شخصیت‌های مذهبی و سیاسی ما در این دوره از تاریخ حضور پررنگی داشتند و قرار بر این شد تا در این میان به یادگار برش کوتاهی نیز از زندگی آیت الله خامنه‌ای داشته باشیم و از همان ابتدا نیز قرار نبود که این اتفاق را گسترده‌تر کنیم. من نیز خودم را به کارگردان سپردم و نظر ایشان را اولویت دانستم چراکه کارگردان، از زاویه دید مخاطب اثری را می‌بیند و نگاه دقیق‌تری دارد. در ادامه با توجه به اینکه نقش ویژه‌ای را می‌خواستم بازی کنم، تمام تلاشم را برای هر چه بهتر شدن این نقش به کار بستم و حالا کم و زیاد بودن کاستی‌ها و نقاط ضعف و قوتم را کارگردان باید بگوید.
** از گوشه و کنار شنیده می‌شود که برخی از سکانس‌های حضور شما در این سریال دستخوش تغییرات و یا حذف شده است؟
– نه، حداقل در مورد نقش من هیچ سکانسی حذف نشده است. شاید قرار بوده تا برش‌های دیگری هم از این نقش نشان داده شود، اما در طول ضبط کار به این نتیجه رسیدند که فقط در مورد دستگیری ایشان قصه‌ای را به تصویر بکشند و قصه زندگی ایشان را زیاد باز نکردند. به طور قطع برای نشان دادن زندگی چنین شخصیت‌های بزرگی باید سریال‌های 60 قسمتی بسازیم و ریز جزئیان زندگی ایشان در قالب این سریال که وقایع مهم تاریخی معاصر را آنهم در 80 قسمت قرار است نشان دهد، نمی‌گنجید. اما قرار بود سخنرانی‌هایی از ایشان را در طول روند کار داشته باشیم که بنا به صلاحدید کارگردان، تهیه کننده و مشاورین سریال این اتفاق نیفتاد.
** حساسیت تلویزیون برای نشان دادن چنین شخصیت‌های تاریخی در این امر دخیل بود؟
– مطمئنا وقتی می‌خواهید درباره تاریخ معاصر کشورتان کاری را بسازید، با یکسری حساسیت‌ها روبرو می‌شوید و در مورد «معمای شاه» هم این مورد وجود داشت .
** زمانی که تست گریم نهایی شما در این سریال تائید شد، خبری در رسانه‌ها پیچید، اما تهیه کننده و کارگردان برای اینکه از شدت این حساسیت‌ها بکاهند مدام آن را کتمان کردند. ماجرا از چه قرار بود؟
– در آن مقطع من هنوز مقابل دوربین نرفته بودم و بعد از تست گریم و لباس یکی دو ماه فقط برای آشنایی با فضا به پشت صحنه می‌رفتم، اما برخی از دوستان مطبوعاتی شیطنت‌هایی کردند و گفتند که چرا بازیگری که تا به حال نقش‌های منفی بازی کرده باید نقش حضرت آقا را بازی کند! بر همین اساس گاردی غیر منطقی شکل گرفت و در آن مرحله تهیه کننده و کارگردان اعلام کردند که ما در مرحله تست گریم و لباس هستیم و بعد از وقفه‌ای دو ماهه بازی‌ام مقابل دوربین آغاز شد. مطمئنا زمانی که می‌خواهیم چنین نقشی را در سریالی برای تلویزیون بازی کنیم باید از تعدادی پارامتر عبور کنیم که قطعا به سلامت از آنها گذشتیم تا توانستیم این نقش را مقابل دوربین ببریم.
** اما در هیچ خبری این موضوع توسط سازندگان سریال اعلام نشد!
– این اعلام رسمی را بگذارید روی این حساب که کارگردان و تهیه کننده می‌خواستند مخاطب را سورپرایز کنند.
** شما تنها گزینه برای ایفای این نقش بودید و آیا تست گریم‌تان مورد تائید رهبری قرار گرفت؟
– افراد بسیاری برای تست گریم آمده بودند، اما طبق گفته آقای ورزی تست گریم روی صورت من نشست. حالا اینکه بیت رهبری و مقام‌های بالاتر آن را تائید کردند را نمی‌دانم و فقط این را می‌دانم که کارگردان و تهیه کننده مرا تائید کردند.
** بازخوردی از سمت رهبر معظم انقلاب نداشتید؟
– من چیزی نشنیدم. در این مدت دو هفته‌ای که از پخش بازی‌ام گذشته فقط دوستان و اهالی فن از ایفای نقشم تقدیر کردند و بازخوردهایی داشتند.
** زمانی که حضور در این نقش به شما پیشنهاد شد،چه احساسی داشتید؟
– اولین روزی که آقای ورزی پیشنهاد باز یدر چنین نقشی را به من دادند، همان لحظه نگران شدم. به هر ترتیب برای اولین بار بود که بازیگری می‌خواست نقش رهبر انقلابش را بازی کند. مخصوصا رهبر انقلابی که شخصیت اول کشور هستند و حساسیت‌های بسیاری روی ایشان وجود دارد و اینکه در قید حیات هم هستند. مطمئنا برای هر بازیگری دل نگرانی‌هایی وجود دارد و برای من هم بود، اما همان زمان به ورزی گفتم من بازیگر هستم و هر بازیگری باید توانایی ایفای هر نوع نقشی را داشته باشد و با راهنمایی‌های او و موسی حقانی(مشاور پروژه) توانستم به درستی این نقش را بازی کنم که برای کمتر بازیگری این اتفاق می‌افتد.
** با توجه به اینکه تا به حال بارها گریم شدید، خودتان فکر می‌کردید که تا این اندازه شبیه به مقام معظم رهبری شوید؟
– جالب است بدانید همان ابتدا از خودم پرسیدم که من هیچ شباهتی به ایشان ندارم چطور مرا برای این نقش انتخاب کردند؟! بعد از مدتی عکس‌های جوانی حضرت آقا را دیدم و به این نتیجه رسیدم که چقدر عکس‌های جوانی ایشان در زندان ساواک به عکس‌های 10 سال پیش من شباهت دارد و همانجا به گروه کارگردانی و گریم آفرین گفتم.
** اولین باری که گریم شدید و خودتان را مقابل آیینه دیدید، چه واکنشی داشتید؟
– در کاخ نیاوران و در دو ساعت تمام اصلا به آیینه نگاه نکردم و بعد از اینکه لباس پوشیدم و برای گرفتن عکس تست گریم به محوطه بیرونی آمدم دیدم که همه افراد پشت صحنه با حیرت من را نگاه می‌کنند و زمانیکه سوال کردم گفتند ما فکر کردیم که حضرت آقا به اینجا آمده‌اند و همانجا گریم زیبای شهرام خلج را تحسین کردم.
** در تمام این دو ساعت چرا خودتان را در آیینه ندیدید؟
– دوست داشتم گریم به طور کامل تمام شود، بازخوردهای افراد را ببینم و بعد در آیینه خودم را نگاه کنم. از طرفی برایم جذاب بود که علیرضا مهران با صورتی آنکات شده و مویی کوتاه شده قرار بود شبیه به شخصیت روحانی و تاریخی شود که رهبر کشورش است و در اصل برایم سورپرایز بود.
** با توجه به اینکه نقش شما از سایر بازیگران کمتر بود، چه مدت زمانی درگیر بازی در این سریال بودید؟
– دو سال درگیر این سریال بودم، اما در این مدت دو سه ماه مقابل دوربین رفتم. در این مدت کتاب‌های تاریخی و مستندهای محدودی را که معرفی شده بود را مطالعه کرده و دیدم. اما همین محدودیت هم خیلی برای من خوب بود چراکه زمان زیادی برای تحقیق نداشتم، از طرفی شناخت جامعی از ایشان داشتم و معتقدم اغلب جوان‌های آن دوره ایشان را می‌شناسند و اگر من این شخصیت را نمی‌شناختم، همان بهتر که اصلا این نقش را بازی نمی‌کردم! در ادامه همفکری کارگردان و جزئیات زندگی این شخصیت کمک کرد تا به آگاهی دقیقی از ایشان برسم. برخی‌ها می‌گویند حضور کوتاه در این سریال شاید نیازی به مطالعه و تحقیق نداشت، اما برای خودم به عنوان بازیگر اینکه از ایشان بیشتر بدانم اندوخته خوب و جذابی بود.
** در این مدت با حضرت آقا دیدار حضوری نداشتید؟
– خیر، اما احتمال دارد مراسمی با حضور رهبری و عوامل سریال برگزار شود، مثل مراسم‌هایی که برای سریال‌های تاثیرگذاری مثل یوسف پیامبر و … برگزار شد و من بتوانم ایشان را آنجا ملاقات کنم.
** بعد از پخش «معمای شاه» از نتیجه بازی‌تان راضی بودید؟
– در هر کاری که بازی می‌کنم بیشتر رضایت کارگردان برایم اهمیت دارد و این حس رضایت را در ورزی دیدم و نمره قبولی را گرفتم. البته مخاطبان ما سلیقه‌های مختلفی دارند و ممکن است سریال را دوست داشته یا نداشته باشند. من به عنوان بازیگر از حضور کوتاهم در این مجموعه راضی بودم.
** بهترین سکانسی که در این سریال بازی کردید، کدام سکانس بود؟
– به دکوپاژ کارگردان برمی‌گرد، اما سکانسی که حضرت آقا با منوچهری شکنجه‌گر معروف ساواک صحبت می‌کردند را خیلی دوست داشتم.
** این شخصیت هم مثل تمامی روحانی‌های سریال دوبله شده است، شما این موضوع را از ابتدا می‌دانستید؟
– بله، مطمئنا چنین نقش‌هایی باید دوبله شوند و بازیگرهای ما توانایی این چنینی ندارند و ممکن است با صدای خود نقش را به سمت فانتزی ببرند. دوست نداشتم خودم به جای این نقش حرف بزنم چراکه شخصیتی هستند که مردم با صدایشان هم کاملا آشنا هستند و از همان ابتدا با دوبله صدایشان موافق بودم و بازخوردهای خوبی نیز در این باره شنیدم.
** سخت‌ترین سکانسی که بازی کردید؟
– سکانس سختی نداشتم چون شرایط خوبی فراهم بود.
** بعد از بازی در این نقش روند بازی‌هایتان تغییر خواهد کرد؟
– همیشه در مصاحبه‌هایم هم گفتم که خانه اول من تئاتر است. در تصویر هم این نقش ماندگار را بازی کردم و این دلیلی نمی‌شود که کم کار شوم و اصلا بازی نکنم. قطعا گزیده کار می‌شوم اما نقش های خوبی را بازی خواهم کرد. چه الان و چه در گذشته همیشه برای انتخاب نقش‌هایم وسواس خاصی داشتم و کارهایی را قبول می‌کنم که اول به دل خودم و بعد به دل تماشاگر بنشیند.
** بعد از «معمای شاه» پیشنهاد بازی در کار دیگری داشتید؟
– امسال سالی پرکار در حوزه تئاتر داشتم و در حال حاضر هم نمایش «کمدی استشمامات» را روی صحنه دارم. همچنین تله فیلم «کسیبه» را برای هفته پلیس بازی کردم که قرار است بهمن ماه پخش شود. پیشنهاد تصویری زیادی داشتم اما به دلایلی با عذرخواهی نتوانستم بروم.
