آیا سلبریتی‌ها مرجع مناسبی برای وقایع سیاسی و اجتماعی هستند؟
آرش خوشخو- سردبیر روزنامه هفت صبح
علاقه به ایجاد سلبریتی‌ها دلایل متعددی دارد. یکی از این دلایل ضعف سرمایه اجتماعی در جامعه ماست. فرهنگ ما متاسفانه گرفتار دوگانگی و به فرهنگ رسمی عمومی و فرهنگ زیرزمینی که بر خلاف زیرزمینی بودنش، طرفداران زیادی دارد، تقسیم شده است. واقعیت این است که هر یک از این دو فرهنگ در پی یافتن قهرمان‌های خود و اتفاقا هر دو هم قوی هستند و حرفی برای گفتن دارند.
در بسیاری از کشورها دوگانگی فرهنگ‌های رسمی و زیرزمینی وجود ندارد و مصداق فرهنگ یکی است؛ اما در کشور ما تفاوت‌های عمیقی بین این دو فرهنگ رسمی و زیرزمینی وجود دارند که باعث می‌شوند هریک راه و روش ویژه خود را داشته باشند.
به دلیل همین تفاوت‌ها شخصیت‌هایی در فضای مجازی جلوه می‌کنند که با معیارهای عمومی جامعه و ملاک‌های رسمی تناقض بسیار دارند، اما طرفدارانشان آنها را به شهرت و معروفیت رسانده‌اند. مثلا عکس پسری که با دخترهای مختلف عکس گرفته در فضای مجازی دست به دست می‌گردد و او ناگهان تبدیل به سلبریتی می‌شود و یا دختر جهانگردی که به سفر دور دنیا می‌رود و معروف می‌شود. همه اینها نشات گرفته از این دوگانگی است که شخصیت‌هایی را در اثر توجه مردم به شهرت می‌رساند.
این فضا به صفحات مجازی بازیگران و خوانندگان هم کشیده شده و این ستاره‌ها بخشی از شهرت و نفوذشان را مرهون فضای مجازی هستند. شهرت در این فضا به ستاره‌ها و سلبریتی‌ها امکان درآمدزایی بیشتر از طریق شرکت در مراسم بازگشایی فلان فروشگاه و یا بستن قراردادهای بهتر را می‌دهد. از این رو فعالیت آنان در فضای مجازی تشدید می‌شود و استمرار این فعالیت‌ها نشانه‌ای بر صحت رویکردهای آنان تلقی می‌شود.
این روزها فعالین فضای مجازی تاثیرات فراوانی بر جهت‌گیری‌های اجتماعی دارند. دلیل اینکه مردم دل به دل این افراد می‌دهند، وجود همان فرهنگ زیرزمینی است، زیرا هرچیزی که حالت دوگانه داشته باشد، برای مردم جذاب‌تر است. دوگانگی قهرمان‌های این دو گروه باعث شده است که هرکدام راه خود را در پیش بگیرند و مردم هم به شهرتشان کمک کنند.
البته این دم‌دستی‌ترین تحلیل برای ریشه‌یابی این ماجراست؛ ماجرایی که پیدایش آن بی‌شک دلایل قوی‌تری دارد. گاهی اوقات این معروفیت منجر به مرجعیت اجتماعی هم می‌شود؛ ولی آیا همه سلبریتی‌ها صلاحیت مرجعیت برای جریانات اجتماعی و سیاسی را دارند؟ بدیهی است که توقع ما از این افراد معقول نیست و نباید آنها را مصلح اجتماعی فرض کنیم.
هرکسی تخصصی دارد و البته می‌تواند در باره مسائل مختلف اظهار نظر کند، اما گرفتاری وقتی شروع می‌شود که افراد خاصی با استفاده از فضای مجازی، پر و بال پیدا می‌کنند. جناح‌های سیاسی، اعم از چپ، راست، اصلاح‌طلب، اصولگرا و معتدل به هنگام درگیری‌ها، میتینگ‌ها و موضع‌گیری‌های سیاسی همواره تمایل خود را برای استفاده از این چهره‌ها نشان داده‌اند.آنها این شیوه را راهی برای نزدیک شدن به پایگاه فرهنگ زیرزمینی می‌دانند که با ظرفیت چند میلیونی خود می‌تواند در رسیدن به اهدافی خاص به آنان کمک کند. مثل جریان تتلو که از او در جهت نیل به همین هدف استفاده شد، اما به نظر من کار درستی نبود.
البته هرکسی حق دارد موضع‌گیری سیاسی داشته باشد، اما قرار دادن سلبریتی‌ها در جایگاه یک چهره تاثیرگذار اشتباه بزرگی است، زیرا آنها را تبدیل به یک مرجع و منبع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با پیامدهای نانطلوب می‌کند. متاسفانه ما با توجهات مستمر خود به این افراد، این بلا را بر سر خود آورده‌ایم.
منبع: ماهنامه نزدیک
