منتظر یک فیلم هالیوودی از حمید نعمت‌اللّه باشیم؟

حمید نعمت‌الله این روزها در حال ویرایش نهایی فیلمنامه «قاتل وحشی» است. فیلمی که ششمین تجربه او به حساب می‌آید و نعمت‌الله آن را متفاوت‌تر از سایر آثارش توصیف می‌کند.

جدیدترین فیلم سینمایی کارگردان «بی‌پولی»، «شعله‌ور» و «رگ خواب»،‌ این‌بار اجتماعی نیست. او که عاشق تجربه ژانرهای جدید سینمایی است، این‌بار به سراغ ژانر وحشت رفته است، ژانری که اگر چه طرفداران بسیاری دارد؛ اما شاید تعداد آثاری که تاکنون در سینمای ایران در این گونه سینمایی ساخته شده است، به تعداد انگشتان دو دست هم نباشد. آثاری که وجه مشترک همه آنها نداشتن جذابیت است. اما آیا نعمت‌الله در این مسیر موفق خواهد بود؟ در ادامه در چند بخش به آن می‌پردازیم.

نخست؛ کارگردانی

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که فیلم‌های ترسناک باید داشته باشند، کارگردانی کارکشته است. به همین خاطر است که تقریباً تعداد کارگردانانی که در تجربه اولشان به سراغ‌ ساخت فیلم‌های ترسناک می‌روند، اندک است. دکوپاژ عنصر مهمی در همه فیلم‌های سینمایی است؛‌ اما وقتی پای ساخت فیلم در ژانر وحشت به میان می‌آید، این اهمیت چندین برابر می‌شود.

قاب‌بندی در فیلم‌های ترسناک باید استادانه انجام شود، اگر چنین نشود،‌ مخاطب نه تنها احساس ترس نمی‌کند، بلکه به صحنه‌های مهم فیلم می‌خندد. در فیلم‌های ترسناک عموماً از قاب‌های بسته استفاده می‌شود. چرا که هرچه مخاطب کمتر حاشیه تصویر را مشاهده کند، در زمان ضربه و نمایش صحنه ترسناک،‌ بیشتر شوکه می‌شود.

بسیاری از منتقدان،‌ حمید نعمت‌الله را یکی از کارگردانان برتر کشور می‌شناسند. او همواره دکوپاژ‌ها و میزانسن‌های مطلوبی را طراحی کرده است و شاید همین امر او را بر سر زبان‌ها انداخته است. با توجه به سابقه و آثاری که از حمید نعمت‌‌الله وجود دارد،‌ می‌توان پیش‌بینی کرد که «قاتل وحشی» اثر متفاوتی در عرصه فیلم‌های «وحشت» خواهد بود.

دوم؛ فیلمنامه

فیلمنامه نیز از جمله مهمترین بخش‌های فیلم‌های ترسناک است. بسیاری از فیلمنامه‌نویسان برای نگارش فیلمنامه برای یک فیلم ترسناک، سراغ فیلمنامه شاه‌پیرنگ می‌روند و سعی می‌کنند از این قالب برای فیلمنامه خود استفاده کنند. ویژگی اصلی فیلمنامه‌های شاه‌پیرنگ داشتن یک شخصیت محوریِ کنش‌مند است و داستان در این قالب از فیلمنامه‌ها، گره‌گشایی و پایان می‌پذیرد. اینگونه از فیلمنامه برای توده مخاطبان قابل درک‌تر است و عموماً مخاطبان بسیاری را به سمت خود می‌کشانند.

البته برخی از فیلمنامه‌نویسان داستان خود را داخل ظرف خرده‌پیرنگ می‌ریزند و سعی می‌کنند به جلوه هنری فیلم ضرایب بیشتری بدهند. اگر چه جذابیت اینگونه فیلمنامه‌ها برای قشر متوسط رو به بالای مخاطبان، بیشتر است؛ اما توده مخاطبان نمی‌توانند با اینگونه فیلمنامه‌ها ارتباط برقرار کنند.

یکی از ویژگی‌های حمید نعمت‌الله این است که خودش فیلمنامه غالب فیلم‌هایش را می‌نویسد و به نحوی یک مرتبه کامل فیلمش را در ذهن تولید می‌کند و وقتی شروع به تولید فیلم می‌کنند، دقیقاً می‌داند که چه چیزی از فیلم می‌خواهد و چگونه باید داستان شروع شده و به انجام برسد.

سوم؛ چهره‌پردازی و طراحی صحنه

بخش مهم دیگر فیلم‌های ترسناک، چهره‌پردازی است و به همین‌خاطر بسیاری از فیلمسازان، این بخش از کار خود را به یک استاد چهره‌پردازی یا یک چهره‌پردازی می‌سپارند که به آن اعتماد دارند و می‌دانند که او می‌تواند خیالشان را درباره چهره‌پردازی راحت کند. چهره‌پردازی از بخش است که مستقیماً بر روی باور پذیری شخصیت‌ اصلی و شخصیت‌های فرعی تاثیرگذار است.

البته اهمیت طراحی صحنه نیز، کمتر از چهره‌پردازی نیست و برای آن نیز باید از یک استاد استفاده کرد. در صحنه یک فیلم ترسناک،‌ هر چیزی که باعث پرت‌شدن حواس مخاطب است،‌ باید حذف شود؛ چرا که اگر توجه مخاطب پرت شود، دیگر ضربه‌هایی ترسناک فیلم،‌ کاربرد خود را از دست می‌دهند.

چهارم؛ فیلمبرداری و تدوین

کاری که فیلمبردار در سر صحنه فیلم انجام می‌دهد، کم اهمیت‌تر از کارگردان نیست. یک فیلمبردار خبره بر روی کیفیت فیلم تاثیر بسیار مثبتی می‌گذارد و صحنه‌های باورپذیرتری را به تصویر می‌کشد. شاید اصلی‌ترین کاری که فیلمبردار یک فیلم ترسناک باید بر آن تسلط کامل داشته باشد،‌ انتخاب لنز است و اگر این کار با تخصص انجام نشود، فیلم باورپذیر نخواهد بود.

کاری که تدوینگر انجام می‌دهد به اندازه کار فیلمبردار سخت و حیاتی است. یک تدوینگر خبره مانند یک جراح کارکشته فیلم را تدوین می‌کنند. اگر تدوینگر نتواند کارش را به درستی انجام بدهد، تمام کارهایی که همه عوامل انجام داده‌اند، نابود می‌شود. مهمترین بخشی که یک تدوینگر فیلم ترسناک باید به آن توجه کند «تمپو» یا ریتم فیلم است، اگر یک فیلم ریتم بسیار تندی داشته باشد، تمرکز مخاطب از دست می‌رود و اگر ریتم بسیار کند شود،‌ فیلم برای مخاطب خسته کننده می‌شود.

پنجم؛ نتیجه‌گیری

حمید نعمت‌الله از جمله فیلمسازانی است که در طی سال‌های فعالیت خود همواره به سمت پیشرفت جلو رفته است و حال دیگر می‌توان گفت که او در فیلمسازی به یک پختگی و بلوغ رسیده است.

او چندین سال است که به فکر ساخت یک فیلم در ژانر وحشت،‌ افتاده بود؛ اما کمی صبر پیشه کرد تا تجربیاتش بیشتر شود. اگر حمید نعمت‌الله،‌ نعمت‌اللهی مدیری باشد که پنج فیلم گذشته‌اش را به سر منزل موفقیت رساند،‌ باید متنظر یک اثر برجسته دیگر از این فیلمساز نام آشنای سینمای ایران باشیم؛ یک فیلم جهانی.