آیا برنامه «من و شما» بیش از آنکه چالشی باشد، زرد شده است؟
علیرضا ملوندی
مجری جوان دست به سینه روی صندلی لم داده و در حالی که گردنش را کج کرده با نفرت به مهمانش نگاه میکند و او را زیر آماج حملات خود میگیرد. «مسعود فراستی اصلا اینقدر که فکر میکنه آدم تاثیرگذاری نیست. نشسته جلوی قاب دوربین و هی میگوید من من من، خیلی هم خودشیفته حرف میزند! اتفاقی هم رخ نداده» منتقد سختگیر سینما که این بار مهمان مجری جوان شده با آرامش به او میگوید «اگر همه برنامه هفت را دیده بودی….» مجری صحبت مهمان را قطع میکند و این بار موقعیت را مناسب میبیند تا زندگی خصوصی مهمانش را روی آنتن زنده تلویزیون دست بگیرد و از این زاویه او را بزند. مجری اینقدر ادامه میدهد که مهمان سن و سالدارش ناچار میشود از مخاطبین برنامه عذرخواهی کرده و برنامه زنده را ناتمام رها کرده و از کادر دوربین خارج شود.
دیده شدن به چه بهایی؟
برای کسی که کار رسانهای میکند «دیده شدن» محتوایی که تولید میکند اولین خواسته است. معنا ندارد کسی در رسانه محتوایی تولید کند اما نخواهد آن محتوا دیده شود؛ حالا این تولید چه از جنس مطالب مکتوب باشد نظیر تولیداتی که از ما روزنامهنگاران در روزنامهها یا همکارانمان در سایتها وخبرگزاریها میخوانید چه در مدیومهای دیگر نظیر تلویزیون و رادیو که جنسی متفاوت دارند. تا اینجای قضیه جزو بدیهیات کار رسانه است اما ماجرا وقتی بد میشود که برای «دیده شدن» از راههای خوبی استفاده نکنیم و «آرش ظلیپور» دقیقا همین کار را کرده است. انتخاب مجموعهای از «بدترینها» برای دیده شدن!
حرف زدنی که در شان رسانه ملی نبود
افراد در حالت عادی حق دارند نوع حرف زدنشان را خودشان انتخاب کنند و البته مردم هم حق دارند آنها را از روی این نوع حرف زدن قضاوت کنند اما وقتی فردی در جایگاه نماینده یک رسانه قرار میگیرد این حق از او سلب میشود یعنی در هر حالتی و در هر برنامهای چند چیز قطعا باید رعایت شود و اولین آنها احترام به مخاطب است. یک مجری به هیچ وجه نمیتواند به گونهای صحبت کند که مخاطب از آن برداشت بیاحترامی یا بدتر از آن لمپن بودن داشته باشد و ظلیپور در مجادله کلامیاش با فراستی چیزی که دقیقا رعایت نکرد همین بود. خودشیفته نامیدن و اشاره به سوابق احیانا ناموفق زندگی مهمان برای منکوب کردن او در بحث حتی اگر در رسانه هم نباشد از سوی غالب مردم توهین قلمداد میشود چه برسد به اینکه این اتفاق روی آنتن زنده تلویزیون بیفتد. چنین خطایی حتی از یک مجری حرفهای بخشودنی نیست چه رسد به آرش ظلیپور.
مصاحبه، باشگاه مشتزنی نیست
مصاحبه چالشی برای هر خبرنگار یا مجری تلویزیونی جذاب است. مهمان هر قدر معروفتر و سختتر باشد به چالش کشیدن او جذابتر خواهد بود اما چالش با مجادله و درگیری لفظی تفاوت زیادی دارد. از خطوط قرمزی که در ابتدائیات کار خبر و رسانه به کارآموزان آموخته میشود این است که در مصاحبههای چالشی هرگز هتک حرمت مصاحبهشونده نباید صورت گیرد اما متاسفانه مجری «من و شما» این اصل ابتدایی مصاحبه چالشی را هم به فراموشی سپرد و به جای اینکه با استفاده از اطلاعات قبلی و تناقضهای احتمالی مهمان او را به چالش بکشد تلاش کرد با پیش کشیدن مسائل خانوادگی و به تعبیر فراستی «خالهزنکبازی» او را گیر بیندازد و خب حتی این ترفند هم کارگر نشد و بحث به جای اینکه چالشی شود به پایان رسید! عصبی کردن مهمان و مجاب کردن او به پایان «گفتگو» (که ظلیپور به جای این عبارت، کلمه اشتباه گفتمان را به کار برد) یکی دیگر از اشتباهات نابخشودنی یک مجری و خبرنگار است. گفتگو حتی اگر به «مو» برسد نباید قطع شود اما در «من و شما» این اتفاق افتاد و امتیاز منفی دیگری برای مجری ثبت شد.
مهمان، متهم نیست و مجری هم قاضی!
همه ما نسبت به وقایع گوناگون اطرافمان قضاوتها و احساساتی داریم اما یک مجری و خبرنگار هرگز نباید احساسات و قضاوتهایش نسبت به سوژه را در گزارش یا مصاحبهاش دخیل کند. این که ظلیپور فکر میکند فراستی خودشیفته است یا حرفهایش برای سینما فایدهای نداشته برای خودش حتما محترم است اما او نباید نظرات شخصیاش را در برنامه تلویزیونی زنده دخیل میکرد. مخاطبان برنامه «من و شما» پای تلویزیون نمینشینند تا نظرات شخصی ظلیپور در مورد اشخاص و افراد را بشنوند، گفتگویی را میتوان موفق دانست که مجری در آن بتواند در عین حفظ احترام و رعایت بیطرفی، مخاطب را به جمعبندی مورد نظر خودش برساند نه اینکه چشم در چشم مهمان او را با صفات مختلف خطاب کند.
آرش جان، برادرت را…
احسان ظلیپور، برادر آرش ظلیپور مجری طرح فیلم سینمایی است که این روزها خیلی مورد نقد قرار دارد؛ «خانم یایا». اگر همه آنچه گفتیم را هم کنار بگذاریم؛ ظلیپور تلویزیونی باید میدانست در برابر منتقد اثر سینمایی برادرش بهتر بود از کوره در نرود و جوری رفتار نکند که به ذهن مخاطبان، شخصی بودن این برخورد متبادر شود.
در نیومد
ظلیپور با اشتباهات مهلکش در این برنامه، بیش از آن که فراستی را محکوم کند خود را در جایگاه محکوم نشاند و حتی سبب شد مدیر شبکه شما، او و عوامل برنامه را توبیخ کند و این یعنی یک شکست تمامعیار. برنامه «من و شما» با حضور مسعود فراستی نمونه تام و تمامی از یک برنامه گفتگو محور تلویزیونی بود که تعبیر معروف این منتقد سینما کاملا مناسب آن است؛ یک برنامه «مقوا که در نیومد»!