آقازاده؛ تقابل خوب‌ها و بدها
هانيه علی‌نژاد
در ميان تب بالاي سريالهاي شبكه نمايش خانگي و بعد از سريالهايي چون ممنوعه، مانكن، نهنگ آبي و… كه چنگي به دل مخاطب نزدند، قرعه به اسم آقازاده افتاد! “آقازاده” پر سر و صداي سازمان اوج كه هيچ نقطه اوجي براي اين مجموعه به حساب نمي آيد!
آقازاده پيش از شروعش هم پر سر و صدا بود و با ادعاي بيان حرفهاي مگو و ممنوعه جلو آمد؛ ادعايي كه بعد از گذشت چند قسمت مخاطب متوجه ميشود حرف “آقازاده” خيلي هم ممنوعه نبوده و در واقع مصداق همان طبل درون تهي است!
اين سريال هيچ مطلبي مازاد آنچه كه در اخبار خوانده‌ايم و شنيده‌ايم ندارد و از هيچ پشت پرده‌اي را افشا نكرده است. سريال در سطح قدم زده و گويي پايش براي رفتن به عمق لنگ ميزند. عنقا به جاي پرداختن به عمق ترجيح ميدهد در سطح بماند و قصه سياسي و امنيتي را كه به تنهايي ميتوانست پر كشش و چالش برانگيز باشد،در بستر يك درام عاشقانه روايت كند اما در هيچکدام از اين بخشها به قدر كفايت موفق نبوده! در آقازاده از روايت غيرخطي استفاده شده تا بر جذابيت و پيچش داستاني افزوده شود اما چنين نتيجه‌اي حاصل نشده. چرا كه ضعف در فيلمنامه و شخصيت پردازي با هيچ رنگ و لعابي قابل پوشش نيست.
در نگاه حامدعنقا همه چيز صفر و يكي است. در دنياي او آدمها دو دسته خوب ها و بدها تقسيم ميشوند. مرزبندي عنقا اين چنين است؛ آدم بدهاي قصه ماشين و خانه آنچناني دارند، مهماني آنچناني برگزار ميكنند، اهل هنرند و قهوه مينوشند اما در آنطرف آدم خوب ها پرايدسوارند و در خانه سنتي زندگي ميكنند و چاي مينوشند. همه چيز مثل ماكت چيده شده و بازيگران مثل آدمک ها در اين ماكت قرار گرفته اند. در اين ماكت پر است از اين اِلِمان هاي دِمُده که سنت و مدرنیته را در دو گروه خوب و بد جای داده است.
شخصيت پردازي ها به حدي كم مايه است كه گويي ذهن نويسنده نياز به يک بازيابي و بروزرساني دارد.
زنانِ آقازاده در هر پوشش و با هر تفکری چه روشنفکر و چه مذهبی[ بخوانید سنتی! ] غالبا منفعل و تو سری خور هستند که توانایی هیچ کنش مستقلی ندارند. چه راضيه ي شهرستاني باشد، چه مانلي و چه راضيه ي حامد! راضيه، دختر بيست ساله شهرستاني كه با آرزوها و روياهاي نپخته، خام حرفهاي آقازاده‌اي ميشود و بدون هيچ شناختي وارد دنياي عجيب و غريب ميشود. شخصيت راضيه كه در طول سير دستخوش تغييرات زيادي است و به دليل روايت غير خطي،پردازش متفاوت اين كاراكتر را در گذشته و حال همزمان شاهد هستيم؛ اما سير تحولش از راضيه ي شهرستاني به مانلي و از مانلي به راضيه‌ي حامد، چندان مشخص نيست. دختري كه روزي دلش براي نيما تنگ ميشود و روز ديگر عاشق حامد ميشود و ما در اين ميان حتي گم ميكنيم كه چرا و چه شد كه اين شد!
كاراكتر حامد هم به هرچيزي شبيه است به غير از يك نيروي امنيتي! او هم مانند ساير كاراكترها فقط يك تيپ است! تيپي كه از اسم تا چهره پردازي كاملا شبيه شخصيت حامد سريال “پدر” است. بهانه عنقا براي شبيه بودن اين دو كاراكتر، داشتن پيش زمينه براي مخاطبين است كه خود مهر تاييدي است بر عدم شخصيت پردازي صحيح و كامل نويسنده. اين عدم پردازش به كاراكترهاي ديگر نيز سرايت كرده است. از نيما گرفته و تينا و بهرامي تا پدر نيما و حاج رضا و شريفه خانم. آقازاده پر است از بازيگران توانمندي كه نیمي از توانايي خودشان را هم به كار نگرفته اند، پر است از كاراكترهايي كه پردازش مناسبي ندارند و به همين دليل كنش هايشان برايمان قابل درك نيستند. حتي پيدا كردن ما به ازاي واقعي كاراكترها هم در دنياي سياست، نتوانسته كمبود پردازش شخصيت را براي مخاطب جبران كند.
آقازاده فارغ از موضوع امنيتي و چالشي اش كه در اين بخش از نمونه‌هاي مشابهش مانند سريال “گاندو” هم در سطح پايينتري قرارميگيرد، نه به دليل فاكتورهايي چون بازيگري و كارگرداني مناسب بلكه بيشتر به جهت حواشي ايجاد شده به دنبال چند سكانس در فضاي رسانه‌اي و مجازي مورد بحث است. حواشي كه ميگويد اين سريال هم دنباله‌ي همان سريال هاي دست چندم ديگر است اما در مدل اسلاميزه و شرعي اش! وگرنه در سطحي بودن، تفاوتي بين آنها نيست و اگر وجهه ي امنيتي و سياسي بودن و چند طعنه و كنايه ميان ديالوگها را از آن بگيريم، چيزي برايمان ندارد!
طبيعتا انتظار مخاطب از تركيب حامدعنقا و بهرنگ توفيقي كه هركدام سابقه ای دارند و البته سازمان اوج كه در چندسال اخير آثار سينمايي ارزشمندي ارائه داده است، بيشتر از آن چيزي است كه در آقازاده ارائه شده است. اما گويي نويسنده و كارگردان در يك سردرگمي براي شناخت مديوم سريال سازي براي صداوسيما و شبكه نمايش خانگي به سر مي برند كه در بخش‌هاي مختلف سريال قابل مشاهده است.
البته كه هنوز سريال به پايان نرسيده، اما سنگ بزرگ نشانه نزدن است و سریال با گذشتن از نيمه خود نشان داده براي اثبات ادعاهايش هنوز لنگ ميزند.
