دستاورد منحصربفرد دیزنی
محمدحسین آشنا
«روح» را به جرأت میتوانم یکی از معناگراترین فیلمهای عامهپسندی که تا کنون دیدهام بنامم. الهیات و هستیشناسی فیلم به شدت غافلگیرکننده است. کمپانی دیزنی با تولید آثاری همچون «درون و بیرون»، «کوکو» و حالا «روح» نشان میدهد که دربارة قابلیتهای منحصر بفرد بیانی «انیمیشن» به یک دستاورد بزرگ رسیده است. اقتضائات و امکانات بیانی انیمیشن به سازندگان آن این فرصت را داده تا دوردستترین و دیرفهمترین انتزاعاتی را که به سختی میتوان در دنیای واقعی تصور کرد، به قاب تصویر درآورند و از این فرصت، جهت بازآفرینش جهانهای نادیده و آنچه «ماورا» مینامیم استفاده کنند.
دیزنی رسماً در شمایل یک «پیامآور» امروزی، الهیات ساخته و پرداخته خود را با استفاده از قابلیتهای این گونه بیانی برای مخاطبانش در سراسر جهان میفرستد و چشماندازی بدیع درباره عمیقترین مفاهیم انسانی از جمله زندگی، مرگ معنا و هدفمندی را در قالب یک درام به شدت سرگرمکننده و جذاب عرضه میکند.
نکته جالب توجه آن که نظام معنایی فیلم «روح» هرچند مستقیماً مبلغ دین یا آیین خاصی نیست، اما نشانهها و ارجاعات آن عمیقاً بر یک بستر دینی و ماورایی استوار است. تفکرات و اندیشههای تماماً اینجهانی در پروژههای بزرگ چندسال اخیر دیزنی محلی از اعراب ندارد و مخاطبان نیز بیشترین اقبال را به چنین آثاری نشان دادهاند.
دنبالکردن ماحصل این نظام عرضه و تقاضا و پیشبینی سمت و سوی هستیشناسی مداماً بهروزشوندهای که دیزنی به مخاطبانش عرضه میکند، برای من بسیار هیجانانگیز و الهامبخش است.