بهترین شکل ممکن

هانیه علی‌نژاد

بهروز شعیبی در جشنواره‌ی امسال هم در مقام کارگردان فیلم دارد و هم در مقام بازیگر. اما راستش از نظر من کارگردانیِ امسال او صدپله بالاتر از بازیگری اوست.

“بدون قرار قبلی” یک فیلم تمیز است. تمیز از این نظر که همه چیز سر جای خودش قرار دارد. برخلاف فیلم های دلسردکننده ای که تاکنون در جشنواره امسال دیده ام یک فیلم گرم و دوست داشتنی و روح‌نواز است. گرمای آن به خاطر تمام‌‌قد ایرانی بودنش و اصیل بودنش است؛ از جنس گرمای کویر؛ از جنس گرمای خراسان.
دوست داشتنی از جنس بازی با خاطرات و نوستالژی ها.
روح‌نواز و اصیل از جنس موسیقی های فولکلور و بومیِ خراسان.

“بدون قرار قبلی” کپی برداری از هیچ فیلم و سینمایی نیست. اورجینال است از جنس همین خاک. مانند مردی که ما هرگز در تصویر نمیبینمش اهل خاک است.

فیلم دور از تکلف و به راحتی قصه اش را روایت می‌کند. روایتش از جنس شخصیت و هویت است. شعیبی در فضایی آرام و با زاویه نگاه و دوربینی لطیف و جذابیت های بصری، به دنبال مهمترین چیزِ هر انسانی است و آن هویت است.

قصه‌ی او که برداشتی ازاد از داستانِ مصطفی مستور است، به پختگی رسیده و به بار نشسته است. بازی حسی بازیگران و گویش آنها، تصاویری که جلوی چشم مخاطب ردیف میشدند، موسیقی متن، کنار هم قرار گرفتن سنت و مدرنیته ، همه و همه در تلاش برای قصه گویی هستند. قصه ای کهن به قدمت این مرز و بوم. به قدمت ایران و ایرانی بودن. و آنقدر این هویت ایرانی در فیلم مشهود است و دل انگیز که باعث می‌شود حتی از پایان‌بندی شعاری اش هم چشم پوشید. او کارگردان باهوشی است و توانسته شدت این شعارزدگی را کمرنگ کند. شاید اگر شعیبی این فیلم را در یک شهر دیگری مانند یزد و یا شیراز میساخت از انگ تقدس گرایی و شعارزدگی دورتر میشد. اما خب قرار نیست همه چیز یک فیلم بهترین شکل ممکنش باشد.

“بدون قرار قبلی” اگرچه بهترین شکل ممکن نیست اما یک فیلم تماما ایرانی است که مخاطب ایرانی الاصل را پای خودش نگه میدارد.