بازتولید و بازنمایی ذائقه طبقه مرفه و مدرن شهری

🖌 سید علی سیدان 

نگاهی کنیم به مضامین و مقولاتی که در متن این آهنگ برجسته شده است. در این آهنگ ۳ دسته مفهوم وجود دارد:
۱- مفاهیم عام و خنثی که اصلا جهت‌گیری سیاسی و هویتی و گفتمانی خاصی ندارد و باید با توجه به دال‌های دیگر فهم و جانمایی شود. مفاهیمی خنثی مثل:
– آینده
– گریه طولانی
– شعارهای توخالی
– احساس آرامش
– خورشید پس از شب‌های طولانی
– مغزهای پوسیده- هوای آلوده

۲- مفاهیمی که دقیقا یک ذائقه، سبک زندگی و هویت اجتماعی خاص را نمایندگی می‌کند. همان چیزی که نام آن را «سانتی‌مانتالیسم طبقه مرفه و مدرن شهری» گذاشتم که مصدر و منشأ اصلی‌اش طبقه لاکچری است:
– اقتصاد دستوری (شعار نفی دخالت دولت در اقتصاد و ایجاد اقتصاد بازار آزادی)
– رقص در خیابان (آزادی‌های اخلاقی)
– بوس در خیابان (آزادی‌های جنسی)
– درخت‌های خیابان ولی‌عصر (زندگی در پایتخت و مرکز)
– سگ (لفظ دقیق شعر این است: سگ‌های بی‌گناه ممنوعه)
– دختری که آرزو داشت پسر بود (مسئله حاد جنسیت)

۳- مفاهیم مختصری هم در متن وجود دارد که دال بر مسائل طبقه فرودست است اما این مسائل هم از همان فیلتر ذائقه طبقه مرفه مرکز شهری عبور کرده و به شکل سانتی‌مانتال درآمده است. همان نگاه ترحم برانگیز بالا به پایین و دیگر هیچ:

– کودک زباله‌گرد
– کودکان افغانی
– متروپل
– بی‌پولی (بی‌پولی یک مفهوم نسبی و شناور است که حتی یک بچه‌پولدار بی‌درد هم که مفت‌مفت از پدرش ماهی بیست میلیون تومان پول‌توجیبی می‌گیرد می‌تواند از درد بی‌پولی بنالد که مثلا چرا نمی‌تواند تلسکوپ مورد علاقه‌اش را زودتر بخرد! یا نمی‌تواند همین فردا استودیوی مورد نظرش را با تجهیزات گران‌قیمت، برای ضبط آهنگ‌های اعتراضی تأسیس کند و مجبور است با همان میکروفون ۱۵ میلیونی روبه‌رویش بسوزد و بسازد!)
– زندگی معمولی (زندگی معمولی هم مثل بی‌پولی، مفهومی بسیار سیال است و با توجه به دال‌های دیگر متن می‌توان آن را همان زندگی «نرمالِ» طبقه مرفه و مدرن دانست.
یعنی همان رقص و بوس و سگ و اقتصاد آزاد بچه‌پولداری و …)

درباره لحن و سبک و میزانسن و دیگر مولفه‌های فرمی کلیپ هم می‌توان حرف زد که حال و مجالش نیست.

اینکه کلا سبک و حتی خود ملودی هم احتمالا وارداتی و کپی است و … .برای شناخت ماهیت بلوای اخیر، خوب است به دایره مفهومی متن این آهنگ دقت کنیم که بازنمای روح این بلواست. حتی با یک دید اجمالی آشکار است که ذائقه سانتی‌مانتال طبقه مرفه و مدرن شهری، مصدر و نیرودهنده این بلواست و آهنگ هم همین ذائقه را نمایندگی می‌کند.