داستان کوتاه در ایران و ژانرهای آن­‌ها

 

مبالغه نیست اگر بگوییم داستان کوتاه در زمرۀ پرخواننده‌ترین ژانرهای ادبیات معاصر ایران است. هر ساله تعداد بسیار زیادی مجموعه داستان کوتاه در کشور انتشار پیدا می­‌کند و توجه خوانندگان و طرفداران‌شان به این سبک داستان­‌ها به اندازه‌­ای است که گاهی این مجموعه‌­ها در مدت نسبتاً کوتاهی به چاپ‌‌های دوم و سوم و حتی بیشتر می‌رسند. به‌دلیل کم حجم بودن این داستان‌‌ها اکثر افرادی که مشغله فراوانی دارند یا بیشتر زمان خود را در روز در محیط‌­های حمل­ ونقل عمومی هستند از این ژانر ادبی استقبال بیشتری می­‌کنند و در طول هفته وقت گذاشته و به مطالعه این آثار ادبی می­‌پردازند. حال بهتر است علاوه بر خوانش آن­ها علم به اینکه چه می­‌خوانند هم بدانند.

معرفی کلیت کتاب و نویسنده آن: این کتاب در سه جلد و با هدف اینکه برای مخاطب شناختی از جریان‌­ها، سبک­‌ها، مضامین و تکنیک­‌های داستان کوتاه در ایران در پرتو نظریه و نقد ادبی باشد، نوشته شده است. اکثر افرادی که ادبیات را به‌صورت حرفه­‌ای دنبال می­‌کنند با این سه جلد آشنایی دارند و حتی دانشجویان هم از این کتاب استقبال خوبی کرده‌­اند. وقتش رسیده تا شما هم با این کتاب آشنا شده و داستان کوتاه را از منظر دیگر و با جدیت بیشتری دنبال کنید. دکتر حسین پاینده نویسنده این کتاب که استاد نقد و نظریه ادبی دانشگاه علامه طباطبایی بوده است با آگاهی کامل برای کسانی که می­‌خواهند نقد و نظریه ادبی را فرا بگیرند، این اثر را تألیف کرده است و همچنین برای داستان‌­نویسان خلاقی که به سبک داستان کوتاه علاقه دارند و می­‌دانند که در کنار استعداد و خلاقیت خودشان، آگاهی و دانش نیز نیاز است کمک بسیاری می­‌کند.

داستان کوتاه در ایران (داستان­‌های رئالیستی و ناتورالیستی): فصل اول این کتاب به داستان­‌های کوتاه رئالیستی و ناتورالیستی می­‌پردازد، آن­ها را معرفی کرده و ویژگی­‌های درونی اثرها را بررسی می­‌کند. ابتدا نویسنده برای آشنایی بیشتر پژوهشگران و علاقه­‌مندان به داستان­‌نویسی به سبک رئالیسم و ناتورالیسم معانی مختلف اصطلاح آن­ها را نام می­‌برد و تعریفی ارائه می­‌کند و ویژگی­‌های داستانی از جمله مکان، زاویه دید، پیرنگ، زمان، شخصیت وشخصیت‌­سازی و توصیف در داستان­‌های رئالیستی را بررسی و واکاوی کرده است. همانگونه که می­‌دانید رئالیسم و ناتورالیسم دو سبک پرطرفدار نویسندگان ایرانی چه در گذشته و چه در معاصر بوده و همواره بیشتر آثاری هم که نوشته شده در این سبک‌­ها است. از آن جایی که این دو سبک هم ساده و هم شیرین‌­تر جلوه می­‌کنند، طرفداران بیشتری هم برای خواندن دارند. حال که در داستان کوتاه هم سبک رئالیسم وناتورالیسم مانند رمان موفق بوده است. در جلد اول این کتاب داستان‌­هایی مانند خاکسترنشین‌‌ها اثر غلامحسین ساعدی، شهر کوچک از احمدمحمود، داستان مرد از محمود دولت‌­آبادی، سبز مورد از شهلا پروین‌­روح، تش خند از حسن بنی‌عامری، اجاره‌­خانه از بزرگ علوی، دفترچه بیمه از جلال آل‌­احمد، همراه‌ آهنگ­‌های بابام از علی اشرف درویشیان در سبک رئالیسم را آورده و ویژگی­‌های رئالیستی و تصویرهایی که می‌­دهد برای مخاطب گام ­به­ گام بررسی شده و ذکر این نکته هم واجب است که همه این داستان‌‌های کوتاهی که نام آورده شد در کتاب آمده و شما پیش از کندوکاو در متن می­‌توانید آن­ها را مطالعه کنید. در بخش بعدی این جلد که به داستان­‌های کوتاه ناتورالیستی می­‌پردازد، داستان­‌هایی همچون عروسک‌فروشی صادق چوبک که یکی از بهترین ناتورالیسم‌نویس­‌ها می­‌باشد، چنگال از صادق هدایت، تولد از اسماعیل فصیح، چهارراه از هوشنگ مرادی‌­کرمانی، این سرما مرا می­‌کشد از مهدی رجبی، زل زدن به آفتاب از محمدرضا گودرزی و مارافسای از عبدالرحیم احمدی آورده شده است. دکتر حسین پاینده در بحث راجع به این مفاهیم و نظریه­‌ها رویکردی میان رشته‌­ای هم در پیش گرفته و رئالیسم و ناتورالیسم در ادبیات را از راه قیاس همین سبک­‌ها در هنرهای بصری مثل نقاشی و سینما تبیین کرده است.

داستان کوتاه در ایران (داستان‌‌های مدرن): هدف اصلی جلد دوم هم همان است که در جلد قبلی آمده فقط با این تفاوت که داستان کوتاه مدرن در ایران را بررسی می‌‌کند. داستان­‌هایی مانند ایستگاه از طاهره علوی، باغ تابناک از محمد کشاورز، مردی که برنگشت از سیمین دانشور. همچنین در دیگر فصل‌­ها داستان کوتاه مدرن را با شعر غنایی تحلیل می­‌کند مانند شعر ندای آغاز از سهراب سپهری. جلد دوم به موضوعات بسیار دیگر و آثار فراوانی اشاره می­‌کند که مجموعه کاملی از داستان و شعر مدرن و غنایی در اختیار مخاطب قرار می‌­دهد و در آخر هم به داستان­‌های کوتاه امپرسیونیستی می‌­پردازد.

داستان کوتاه در ایران(داستان‌­های پسامدرن): و جلد سوم این کتاب به تبیین و معرفی داستان‌‌نویسی پسامدرن اختصاص دارد که متأخرترین جریان در داستان کوتاه ایران است. داستان­‌هایی مانند پلکان از ابوتراب خسروی، صراحت و قاطعیت از بهرام صادقی و پرتره صادقی از احمد اخوت. از دیگر فصل‌­های جلد آخر می‌توان به فراداستان و فراتاریخ اشاره کرد که علاوه بر پرداختن به آن از داستان میزگرد سیمین دانشور نیز یاد می‌شود. همچنین به مبحث مهم مرگ مؤلف و ربط آن به پسامدرنیسم سخن می­‌گوید که داستان دو دقیقه­‌ای از بهرام مرادی نمونه­‌ای از منظر نظریه مرگ مؤلف است.

شما با تهیه و خواندن این سه جلد علاوه بر یادگیری اصول داستان کوتاه، تعداد قابل توجهی قصه هم در اختیار دارید که مجموعه را کامل‌­تر می­‌کند.

منبع: ایران

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

هفت + 12 =

دکمه بازگشت به بالا