«دسته دختران» الهامی از واقعیت است
«دسته دختران» دومین فیلم منیر قیدی که باز هم با محوریت نقش زنان در جنگ ایران و عراق ساخته شده است. اولین فیلم او «ویلایی‌ها» نام داشت که با محوریت نقش زنان اما بیشتر در پشت جبهه آن را ساخت. در «دسته دختران» شجاعت گروه نویسنده و کارگردان برای به تصویر کشیدن دسته‌ای از دختران خرمشهری که قصد مقابله با دشمن را دارند و هریک با مخالفت اعضای خانواده‌شان روبه‌رو می‌شوند، قابل تحسین است.
داستان «دسته دختران» با آنکه از جریانی واقعی الهام گرفته شده است اما بنا به تأکید گروه نویسندگان و کارگردان اثر اقتباس از یک داستان مشخص نیست. چنان‌که گروه نویسندگان اعلام کرده‌اند آن‌ها برای ساخت داستان و فیلمی دیگر مشغول مطالعه منابع کتابخانه‌‌ای درباره خرمشهر و حال و هوای شروع جنگ در این شهر بوده‌اند که به داستان دسته دختران برمی‌خورند.
عده‌ای در خاطراتشان درباره دسته‌ای از دختران صحبت می‌کنند که در اولین روزهای جنگ در حال نگهبانی از مهمات و رساندن آن به رزمندگان هستند، این جرقه باعث نگارش و ساخت فیلم «دسته دختران» می‌شود. از این رو گروه سه نفره نویسندگان شامل منیر قیدی، میلاد اکبرنژاد و ابراهیم امینی به مدت سه ماه بیش از ده کتاب که بیشتر آن‌ها متعلق به انتشارات سوره مهر بود را مطالعه می‌کنند. کتاب‌های «پوتین‌های مریم»، «روزگاران ۱۳»، «خانه‌ام همین جاست»، «پاییز ۵۹»، «دا»، «زیباترین روزهای زندگی»، «ساجی»، «صباح»، «چراغ‌های روشن شهر»، «شماره پنج»، «آینه‌های روبه‌رو» و «گل سیمین» عناوین کتاب‌هایی است که گروه نویسنده فیلم دسته دختران آن‌ها را مطالعه کرده‌اند. گروه به سرپرستی منیر قیدی سعی در نشان دادن نقش زنان به طور جدی در جبهه جنگ و پشت جبهه دارد.
این سنت دیرینه هالیوود که نوشتن فیلمنامه به صورت گروهی و گاها کارگاهی است در ایران هم مدتی است که باب شده و گویا نتیجه بهتری را عاید فیلمنامه می‌کند. از آنجا که پاشنه آشیل سینمای ایران هنوز هم فیلمنامه است به نظر می‌رسد این ترفند بتواند معایب فیلمنامه‌ها را روزبه‌روز بیشتر برطرف کند و شاهد آثار موفق‌تری در زمینه فیلمنامه‌نویسی باشیم.
از طرف دیگر با بررسی موشکافانه فیلم‌های چندسال اخیر به کشف سنت جدیدی که در سینمای ایران و بیشتر در ژانر دفاع مقدس پدید آمده نائل می‌شویم که همانا خواندن چندین کتاب و نوشتن فیلمنامه‌ای براساس آن کتاب‌هاست. گروه نویسندگان «دسته دختران» با همین ترفند فیلمنامه‌ای نوشته‌اند که نه جریاناتش دروغ است و نه ریشه در واقعیت دارد و در عین حال اتفاق افتاده است. انتخاب اتفاقات دراماتیک مناسب برای فیلم از دل هریک از داستان‌های کتاب‌های نام‌برده شده و ترکیب آن با حوادث و اتفاقات واقعی در زمان تاریخی خود توانسته فیلمنامه‌ای پرتعلیق به وجود بیاورد. ادامه این سنت را امسال و در جشنواره چهل و یکم فیلم فجر هم شاهد بودیم. فیلم‌های «شماره ده» و «غریب» هم طبق ادعای نویسندگان و کارگردانانش اقتباس نبودند اما حاصل خواندن و تحقیق و پژوهش در بین آثار ادبی دفاع مقدس بودند.
علت این الهام‌ها در فیلم‌های سینمای ایران شاید به دلیل نیاز سینما به داستانهایی پرتعلیق است که دفاع مقدس ذاتا و بالقوه این زمینه را برای ساخت و روایت داستان‌های پرتعلیق داشته و فراهم می‌کند. از طرف دیگر انتشار کتاب‌های فراوانی در زمینه خاطرات، مستندنگاری، داستان نویسی و زندگی‌نامه‌ها در ژانر دفاع مقدس زمینه دیگری برای نوشتن فیلمنامه‌هایی مانند «دسته دختران» است.
از منظر پیشرفت در نوشتن فیلمنامه‌های موفق این کار نه تنها بد نیست، بلکه پسندیده است. اما از منظر حق اقتباس و تألیف این کار برای ادبیات و نویسندگان داستانهایی که از آن‌ها الهام گرفته شده هیچ بازآورد مالی ندارد. به لحاظ دیگر چون ساخت فیلم‌هایی از این دست مانند تاریخ نگاری است و برای جوانان این کشور حکم تاریخ را پیدا می‌کند نزدیک بودن این فیلم‌ها به واقعیت خطر تحریف آن را ایجاد می‌کند. شاید از این روست که سازندگان این قبیل فیلم‌ها زیربار اقتباس از یک داستان مشخص نمی‌روند تا دستشان برای داستان‌پردازی باز باشد.
به هر حال آوردن منابعی که هر فیلمنامه از روی آن نوشته و سپس ساخته می‌شود در پایان فیلم آگاهی بیشتری به مخاطب می‌دهد. عنوان ماجراهای این فیلم براساس واقعیت است یا نیمی از آن براساس واقعیت و باقی تخیل است هم هر چند کمکی به فهمیدن اینکه کدام قسمت‌های فیلم واقعی و کدام تخیلی است نمی‌‌کند اما لااقل مخاطب را برای دیدن فیلم ترغیب می‌کند. چراکه امروز و جوانان امروز کمتر اشتیاقی به دیدن فیلم‌های جنگی یا ژانر دفاع مقدس دارند. امروز و در سینمای ایران به سینما آوردن مخاطب و ترغیب او به تماشای فیلم خود یکی از معضلات بزرگ تهیه کنندگان و پخش‌کنندگان فیلم است.
«دسته دختران» به لحاظ داستان پر تعلیقی که دارد و سرکشی دختران جوان فیلم با هدفی مقدس شاید بتواند مخاطبان نسل جدید و مخصوصا دختران جوان را به سینما بکشاند. «دسته دختران» با بازی نیکی کریمی، پانته‌آ پناهی‌ها، هدی زین‌العابدین، فرشته حسینی و صدف عسگری سعی کرده مخاطبین سنی مختلفی را درگیر داستان کند.
منبع: ایبنا
