استقبال از کتابی تاریخی پس از اشاره رهبر انقلاب

کتاب «سرگذشت استعمار» تنها به وجه سرزمینی استعمار نپرداخته، تلاش برای تغییر دین و ساختار اجتماعی در جوامع بومی از سوی استعمارگران از دیگر نکاتی است که در برخی مجلدات مطرح شده است.

به نقل از خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «سرگذشت استعمار» تنها به وجه سرزمینی استعمار نپرداخته، تلاش برای تغییر دین و ساختار اجتماعی در جوامع بومی از سوی استعمارگران از دیگر نکاتی است که در برخی مجلدات مطرح شده است.

انتشارات سوره مهر به تازگی چاپ جدیدی از مجموعه «سرگذشت استعمار» را روانه بازار نشر کرد. این اثر که به قلم مهدی میرکیایی نوشته شده، روایتی است جذاب از تاریخ استعمار برای گروه سنی نوجوان.

مجموعه «سرگذشت استعمار» در 15 جلد تدوین شده که در آن میرکیایی، استاد و پژوهشگر تاریخ، به چرایی و چگونگی ظهور استعمار در نقاط مختلف جهان پرداخته است. این مجموعه پس از اشاره رهبر معظم انقلاب به این کتاب در دیدار سال گذشته نخبگان، مورد اقبال عمومی قرار گرفت؛ به طوری که در حال حاضر مجلدات یک تا پنج آن برای هشتمین‌بار و مجلدات شش تا 15 برای هفتمین‌بار بازنشر شده‌اند.

میرکیایی در مجموعه حاضر تلاش کرده است یکی از نقاط مغفول و خلأهای موجود در کتاب‌های ویژه نوجوانان و جوانان را پر کند. «سرگذشت استعمار» را از قرن پانزدهم تا قرن بیستم میلادی پیگیری و روایت کرده است. مکان ماجراها نیز متفاوت و متنوع‌اند؛ از آفریقا گرفته تا آمریکا و آسیا. برخی از مجلدات این مجموعه نیز به تجربه ایرانی‌ها از رویارویی با استعمار اختصاص دارد. هرچند تاکنون آثار متعددی هم در قالب داستان و هم در قالب تاریخ با تمرکز بر استعمار و تاریخ آن منتشر شده، اما در نظر گرفتن یک سیر تاریخی و چگونگی مراحل رشد آن از جمله ویژگی‌هایی است که اثر میرکیایی را با دیگر آثار مشابه متمایز می‌کند.

«سفر به آن سوی دریاها» نخستین جلد از مجموعه حاضر است. میرکیایی از جلد نخست به چگونگی آغاز استعمار پرداخت. در معرفی این جلد آمده است: در 500 سال گذشته نقشه کره زمین بسیار کوچک‌تر از نقشه فعلی آن بود. کره زمین تنها محدود به اروپا، آسیا و کشورهای شمالی قاره آفریقا می‌شد. تا آن زمان اروپاییان به‌وسیله تجارت با کشورهای آسیایی به وارد کردن ابریشم، پارچه‌های پنبه‌ای، قالی، جواهر و ابزار فولادی که توان تولید آنها را نداشتند، می‌پرداختند، اما با بروز جنگ‌های دولت عثمانی با کشورهای مختلف اروپایی، راه‌های تجارت با آسیا بسته شد و به‌تدریج کشورهای اروپایی به این فکر افتادند با سفرهای دریایی و طی کردن اقیانوس از کنار قاره آفریقا و رسیدن به جنوبی‌ترین بخش آن، راه‌های جدیدی برای رسیدن به کشورهای آسیایی به‌خصوص هند و چین پیدا کنند.

در این بین پرتغال اولین کشوری بود که تصمیم گرفت به این امر بپردازد. کشور پرتغال با توجه به قرارگیری‌اش در ساحل اقیانوس اطلس همواره برای ارتباط با دیگر کشورها از راه‌های دریایی استفاده می‌کرد. آنها به‌سرپرستی هِنری شاهزاده پرتغالی، پسر ژان دوم پادشاه پرتغال راهی اقیانوس‌ها برای کشف سرزمین‌های جدید شدند. آنها در طول ساحل غربی آفریقا کشتی‌رانی کردند، اما قاره آفریقا بسیار بزرگتر از آن‌چه آنها می‌پنداشتند بود و به این ترتیب پرتغالی‌ها سرزمین‌های جدیدی در قاره آفریقا کشف و آنها را به نام پادشاه پرتغال فتح و قلمرویی از کشور خودشان محسوب می‌کردند.

داشتن سلاح و کشتی‌های مجهز پرتغالی‌ها، بومیان این مناطق را به اطاعت از آنها مجبور می‌کرد، پرتغالی‌ها سرزمین‌های مختلف را با نام کالاهایی که در آن جا به‌وفور پیدا می‌شد، نام‌گذاری می‌کردند. هنری، شاهزاده پرتغالی توانست کشورهای بسیاری را که امروزه با نام‌های ساحل عاج، گینه، سنگال، گامبیا و کنگو شناخته می‌شوند کشف کند، اما در سال 1460 میلادی درگذشت و هرگز نتوانست به جنوبی‌ترین بخش آفریقا دست یابد. پس از او برادرزاده‌اش سرپرستی این کار را به‌عهده گرفت، چند سال بعد دریانوردی به‌نام «دیاز» توانست با چند کشتی کوچک از توفان‌های سهمگین اقیانوس اطلس عبور کند و به جنوبی‌ترین بخش آفریقا برسد، حال کافی بود او و دیگران در ساحل شرقی آفریقا کشتی‌رانی کنند و به‌سمت اقیانوس هند بروند، اما هنوز برای رسیدن به کشورهای آسیایی و تجارت با هند و چین باید تلاش‌های بسیاری صورت می‌گرفت و…

نویسنده در مجموعه «سرگذشت استعمار» تنها به وجه سرزمینی استعمار نپرداخته است. تلاش برای تغییر دین و ساختار اجتماعی در جوامع بومی از سوی استعمارگران از دیگر نکاتی است که نویسنده با در نظر گرفتن استعمار فکری در طی دهه‌های متمادی در برخی از مجلدات به آن پرداخته است. در مجموع می‌توان گفت «سرگذشت استعمار» به دلیل داشتن نثری روان، روایتی جذاب و نگاه همه‌جانبه نویسنده به موضوع استعمار، به خوبی می‌تواند این موضوع را برای مخاطب نوجوان امروز شرح دهد؛ بی‌آنکه وارد دنیای خشک و کسل‌کننده روایت تاریخی صرف شود.

«گرگ‌ها با چشم باز می‌خوابند»، «شکار انسان»، «صلیب خونین»، «جوانه‌های آتش»، «افطار در کلیسا»، «بازی بزرگ»، «فاخته‌ها لانه ندارند»، «سفر الماس» و «به‌دنبال کادی» از دیگر عناوین این مجموعه‌اند.