لزوم تغییر ذائقه شنیداری توسط موسیقی نواحی؛موسیقی اگر به یک شکل بماند می‌میرد
محمدعلی مرآتی دبیر ادوار مختلف جشنواره موسیقی نواحی ضمن بیان چشم‌انداز جشنواره موسیقی نواحی گفت: ما تلاش داریم بیشتر کشور درگیر این نوع موسیقی شوند و مردم بیشتر این نوع موسیقی را بشنوند.
محمدعلی مرآتی پژوهشگر موسیقی و دبیر ادوار مختلف جشنواره موسیقی نواحی درباره شانزدهمین دوره از این جشنواره اظهار کرد: شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی برای اولین بار در ۵ منطقه دو مرحله‌ای برگزار شد. اجراها در این دوره، برای تشکل‌های مختلف هدفمند بود. همچنین عدالت فرهنگی، شنیداری برای جذب مخاطب در منطقه‌های مختلف اجرا شد.
وی با اشاره به توجه دولت به موسیقی نواحی ادامه داد: برای دولت سیزدهم موسیقی نواحی قابل اهمیت است و سعی دارند به دلیل هویت ملی که دارد به این نوع موسیقی بیشتر بپردازند. در این دوره بیشتر سعی شد مناطق بیشتری را به صورت هدفمند بر اساس نوابغ و سنتی که در هر منطقه وجود دارد در بر بگیرد. نگاه مدیر جدید دفتر موسیقی آقای سمیعی به این جشنواره نگاه ویژه است و معتقدند باید بیشتر به این نوع موسیقی توجه شود.
این هنرمند خاطرنشان کرد: موسیقی لزوما تحول پیدا می‌کند و پیشرفتی که در علم وجود دارد در آن نیست. ژانربندی در این جشنواره برداشته شد تا هنرمندان تنها در یک ژانر به اجرا نپردازند، هنرمندان هم از اتفاق راضی بودند و اظهار می‌کرند بدون اینکه تغییری در اجرایشان ایجاد شود براساس ماهیت منطقه خود به اجرا دراین جشنواره پرداختند. ما تنها کار آن‌ها را رصد کردیم.
مرآتی افزود: اگر تغییری در موسیقی ایجاد می‌شود آن اتفاق لازم و ملزوم برای حفظ موسیقی نواحی و منطبق شدن آن با تغییرات است. هر موسیقی اگر به یک شکل بماند می‌میرد. این تغییر دادن بر می‌گردد به نبوغ هنرمندی که این کار را انجام می‌دهد تا در عین حال که خمیرمایه آن موسیقی را حفظ می‌کند، شکلی جذاب‌تر به خود بگیرد. یعنی باید اصالت آن در کنار دیدگاه درون فرهنگی خود حفظ شود و جلو رود.
دبیر شانزدهمی جشنواره موسیقی نواحی گفت: ایرانیان جزء تنها کشوری هستند که اقوام آن‌ها در کنار هم با توجه به زبان متفاوت، موسیقی مشترک درست کرده‌اند. بنده به عنوان یک محقق اسم این کار را موسیقی فراقومیتی یا شبه کلاسیک نامیدم؛ یعنی موسیقی که الزاما کل کشور آن را نمی‌نوازد اما حداقل چند قوم آن را اجرا می‌کنند. در واقع با این نوع موسیقی وحدت در کثرت ایجاد می‌شود و قوم‌های مختلف با یکدیگر متحد می‌شوند. این چیزی بود که در جشنواره شانزدهم آن را کشف کردیم و با نگاهی نو به آن پرداخته شد.
وی یادآور شد: مرحله دوم این جشنواره ملی- بین‌المللی بود. ما هرساله سعی می‌کنیم از کشورهای همسایه که با اقوام ما در رابطه با موسیقی فولکلور نزدیک هستند دعوت کنیم تا در این جشنواره شرکت کنند. امیدوارم نقص‌های جشنواره شانزدهم برطرف شود. اگر این جشنواره بتواند به اهداف خود برسد رونق بیشتری می‌گیرد.
مرآتی با اشاره به افزایش تعداد هنرمندان در این دوره گفت: در جشنواره شانزدهم با سیاست‌های دولت سیزدهم مبنی بر پرداختن به این نوع موسیقی از ۶۷ نفری که هرسال اجرا می‌کردند به صورت هدفمند چهارصد نفر شرکت کردند و در این دوره حضور داشتند. البته نقطه ایده‌آلی برای ما نیست اما مسیر خوبی را شاهد هستیم. نقطه هدف بعدی ما تغییر ذائقه شنیداری است که در حال پرداختن به آن هستیم.
این پژوهشگر موسیقی درباره گروه‌نوازی در موسیقی نواحی بیان کرد: جشنواره اجرا کنندگان را به گروه‌نوازی و یا اجرای فردی معطوف نمی‌کند. بلکه برخی از موسیقی‌ها در تحولات اقوام شاید به صورت تک‌نوازی مانده باشد و یا اینکه مانند عاشیق‌ها گروهشان به چند نفر ارتقاء پیدا کرده باشد. ما تنها موزه‌داران موسیقی نواحی هستیم نه تغییر دهنده این نوع موسیقی.
وی در پایان با اشاره به چشم‌انداز موسیقی نواحی گفت: زمانی که نوابغ موسیقی این مناطق دست به ابتکار و تغییر می‌زنند ما کاری نمی‌توانیم انجام دهیم چرا که خودشان برای بالانس صوتی تصمیم به یکسری تغییرات می‌دهند. در واقع این نوع موسیقی، موسیقی فراقومی است اما جشنواره موسیقی حتی با وجود خلاقیت این نوابغ بازهم کارشناسان این تغییرات را بررسی می‌کنند تا در سازوکار مشکلی ایجاد نشود. چشم‌انداز ما این است بیشتر کشور درگیر این نوع موسیقی شوند و مردم بیشتر موسیقی نواحی را بشنوند. خوشبختانه با حساسیت دولت و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به موسیقی نواخی به این موضوع توجه می‌شود.
قابل ذکر است در اختتامیه شانزدهمین جشنواره موسیقی فجر محمدعلی مرآتی با حکم محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان دبیر هفدهم جشنواره باقی ماند.
منبع: فارس
