خاطره‌بازی با پوسترهای جشنواره فیلم فجر + عکس
پوستر یکی از مهم‌ترین عناصر هویت‌بخش به رویدادهای هنری و جشنواره فیلم فجر به عنوان مهم‌ترین آوردگاه سینمایی کشور از پوسترهای خاطره‌انگیزی برخوردار است.
پوستر یکی از مهم‌ترین و ماندگارترین عناصر هویت‌بخش به رویدادهای هنری محسوب می‌شود. جشنواره فیلم فجر به عنوان مهم‌ترین آوردگاه سینمایی کشور در دوره‌هایی از پوسترهای خاطره‌انگیزی برخوردار بوده است.
اینک به بهانه نزدیک شدن به برگزاری چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، مروری بر پوسترهای منتخب این رویداد هنری در طول دوره‌های گذشته خواهیم داشت.
جشنواره اول: تبلور انقلاب اسلامی
اولین پوستر جشنواره فیلم فجر توسط «صادق بریرانی» که یکی از پیشکسوتان برجسته هنر گرافیک ایران محسوب می‌شود، طراحی شد. پوستر دوره اول اشاره مستقیمی به تأثیرپذیری سینما از وقوع انقلاب اسلامی داشت. نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در تاریخ 12 بهمن سال 1361 به دبیری «حسین وخشوری» برگزار شد. از مهم‌ترین فیلم‌های این دوره می‌توان به «حاجی‌واشنگتن»، «خط قرمز»، «مرگ یزدگرد»، «اشباح» و «سفیر» اشاره کرد.
جشنواره دوم: پرواز پرنده خیال
دومین پوستر جشنواره فیلم فجر را «ابراهیم حقیقی» طراحی کرد. در این پوستر به عنصر خیال به مثابه یکی از مهم‌ترین عناصر قوام‌بخش سینما توجه شده بود. این دوره از جشنواره به رغم تمام مشکلاتی که جنگ تحمیلی برای کشور به وجود آورده بود، به دبیری «سیدمحمد بهشتی» برگزار شد و کارگردانانی چون «رسول صدرعاملی»، «محمدعلی سجادی» و… که از اولین استعدادهای سینمای پس از انقلاب بودند، به جامعه هنری معرفی شدند. در این دوره هیأت داوران هیچ‌یک از آثار را شایسته دریافت جایزه بهترین فیلم ندانست.
جشنواره چهارم: رویش
پوستر فجر چهارم توسط «محمدرضا دادگر» طراحی شد. او مفهوم رویش را از بستر زمین تا آسمان به تصویر کشید. در این دوره هیچ فیلمی حائز شرایط دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم از دید هیأت داوران نشد. «کیانوش عیاری» با فیلم «تنوره دیو» جایزه بهترین کارگردانی و «هادی اسلامی» برای بازی در فیلم «اتوبوس» جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را به دست آوردند. جایزه بهترین بازیگران مکمل هم به «اسماعیل محمدی» و «مهری مهرنیا» برای بازی در «تنوره دیو» رسید.
جشنواره هفتم: بار دیگر پرچم
پوستر جشنواره هفتم توسط «علی وزیریان» طراحی شد. او پس از گذشت 6 دوره، بار دیگر پرچم ایران را به پوستر جشنواره آورد. هفتمین دوره از جشنواره فجر با افزوده شدن بخشی با عنوان «جشنواره جشنواره‌ها» همراه بود. در این دوره «در مسیر تندباد» مسعود جعفری جوزانی سیمرغ بهترین فیلم جشنواره را به‌دست آورد. عزت‌الله انتظامی برای بازی در «گراند سینما» سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را به‌دست آورد. یکی از نکات قابل توجه جشنواره هفتم جایزه نگرفتن فیلم «باشو غریبه کوچک» بهرام بیضایی بود.
جشنواره هشتم: پدر گرافیک معاصر ایران وارد می‌شود
پوستر جشنواره هشتم توسط «مرتضی ممیز» که به پدر گرافیک معاصر ایران معروف است، طراحی شد. در این پوستر برای نخستین بار از نشان سیمرغ که توسط ابراهیم حقیقی طراحی شده بود، استفاده شد. در جشنواره هشتم، «مهاجر» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا بهترین فیلم جشنواره هشتم شد و داریوش مهرجویی برای «هامون» سیمرغ بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه را به دست آورد. بازی خسرو شکیبایی در «هامون» سیمرغ بهترین بازیگری را برای او به همراه داشت و اکبر عبدی برای بازی در فیلم «مادر» عنوان بهترین بازیگر مکمل مرد را به خود اختصاص داد.
جشنواره یازدهم: نگاتیوهای رنگی
در دوره یازدهم، «حسین خسروجردی» طراحی پوستر جشنواره را برعهده گرفت. در این پوستر متفاوت، حضور آدم‌هایی را شاهد هستیم که نگاتیوهایی رنگارنگ را به دست گرفته‌اند. در این دوره «از کرخه تا راین» به کارگردانی حاتمی‌کیا سیمرغ بهترین فیلم را دریافت کرد و سیروس الوند برای ساخت فیلم «یک بار برای همیشه» سیمرغ بهترین کارگردانی را به دست آورد. همچنین سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد به فرامرز قریبیان رسید.
جشنواره دوازدهم: ساعت به وقت سینما
پوستر دوره دوازدهم با طراحی «رضا عابدینی» همراه بود. او در طرح خود از عنصر ساعت استفاده کرد. در این دوره هم هیچ فیلمی به عنوان بهترین فیلم انتخاب نشد. محمد بزرگ‌نیا سیمرغ بهترین کارگردانی را برای «جنگ نفت‌کش‌ها» دریافت کرد و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد به عزت‌الله انتظامی، بهترین بازیگر نقش دوم مرد به جعفر دهقان و بهترین بازیگر نقش دوم زن به نیکو خردمند رسید.
جشنواره سیزدهم: فادخلوها بسلام آمنین
پوستر جشنواره سیزدهم توسط «مهدی محمدی» طراحی شد. در این طرح یک در چوبی قدیمی منقش به نقش‌های ایرانی دیده می‌شد که از لابه‌لای آن نور می‌تابید و بالای آن عبارت معروف فادخلوها بسلام آمنین درج شده بود. در دوره سیزدهم، سیمرغ بلورین بهترین فیلم به «روز واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی و بهترین کارگردانی به داریوش مهرجویی برای فیلم «پری» رسید. همچنین خسرو شکیبایی برای بازی در فیلم «کیمیا» موفق به کسب سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.
جشنواره بیستم: کبوتر صلح
جشنواره بیستم با طراحی پوستری از سوی «اسدالله یونسی» همراه بود. او در طرح خود از کبوتر به عنوان نماد صلح و دوستی بهره برده و اثری خلوت و ساده را خلق کرده بود. در این دوره، «خانه‌ای روی آب» ساخته بهمن فرمان‌آرا بیشتر جوایز را به خود اختصاص داد و موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقش اول مرد (رضا کیانیان)، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (عزت‌الله انتظامی) و بهترین بازیگر نقش مکمل زن (بهناز جعفری) شد.
جشنواره بیست و پنجم: ریل آسمانی
دوره بیست و پنجم با طرحی از «بهزاد خورشیدی» همراه بود. در این پوستر ریلی به تصویر کشیده شده بود که رو به آسمان گشوده می‌شد و نشان از حرکت سینما داشت. در این دوره از جشنواره حضور فیلم‌هایی چون «سنتوری» و «اخراجی‌ها» با حاشیه‌هایی همراه بود. در نهایت، فیلم سینمایی «روز سوم» ساخته محمدحسین لطیفی به عنوان بهترین فیلم جشنواره شناخته شد و امیرشهاب رضویان برای «مینای شهر خاموش» سیمرغ بهترین کارگردانی را به دست آورد.
جشنواره بیست و ششم: بانوان طراح
در این دوره برای نخستین بار طراحی پوستر جشنواره به بانوان سپرده شد و جالب آنکه دو بانوی هنرمند با همکاری یکدیگر پوستر جشنواره بیست و ششم را طراحی کردند؛ «میراندا انصاری» و «الهام عیوضی». در این پوستر، هنر نگارگری نمود چشمگیری داشت. «به همین سادگی» رضا میرکریمی فیلم برگزیده این دوره بود و مجید مجیدی جایزه بهترین کارگردانی جشنواره این سال را برای فیلم «آواز گنجشک‌ها» به‌دست آورد. امین حیایی برای بازی در فیلم «شب» بهترین بازیگر نقش اول مرد شد و محسن تنابنده با کسب سیمرغ بهترین بازیگر مکمل مرد برای بازی در «استشهادی برای خدا» نام خود را بر سر زبان‌ها انداخت.
جشنواره بیست و نهم: سمفونی رنگ‌ها
پوستر جشنواره بیست و نهم توسط «مسعود نجابتی» طراحی شد. در این پوستر که مبتنی بر تایپوگرافی بود، ترکیب جذاب و متنوعی از رنگ‌های گوناگون به چشم می‌خورد. در این دوره سیمرغ بلورین بهترین فیلم به «جرم» مسعود کیمیایی رسید و اصغر فرهادی با «جدایی نادر از سیمین» توانست عنوان بهترین کارگردانی را به خود اختصاص دهد. همچنین مهدی هاشمی برای بازی در فیلم‌های «آلزایمر» و «آقا یوسف» موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.
جشنواره سی‌ام: فجر شناسنامه‌دار شد!
پوستر این دوره از جشنواره توسط ابراهیم حقیقی طراحی شد. در این پوستر، صفحه نخست شناسنامه‌های ایرانی، دستمایه اصلی طرح قرار گرفته بود که هویت جشنواره را مورد تأکید قرار می‌داد. در این دوره سیمرغی به بهترین فیلم اهدا نشد و فیلم‌های «ضدگلوله» و «روزهای زندگی» صرفاً دیپلم افتخار دریافت کردند. همچنین پرویز شیخ‌طادی توانست سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای فیلم «روزهای زندگی» به خود اختصاص دهد.
جشنواره سی و چهارم: خسروی سینمای ایران در قاب
پوستر این دوره از جشنواره بر اساس طرح «بزرگمهر حسین‌پور» از زنده‌یاد خسرو شکیبایی طراحی شد. این برای نخستین بار بود که تصویر یک هنرمند دستمایه خلق پوستر جشنواره فیلم فجر قرار می‌گرفت. در این دوره «ایستاده در غبار» به عنوان بهترین فیلم شناخته شد و «ابد و یک روز» به کارگردانی سعید روستایی توانست سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را به خود اختصاص دهد. همچنین پرویز پرستویی برای بازی در «بادیگارد» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد و پریناز ایزدیار برای حضور در «ابد و یک روز» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت کرد.
جشنواره سی و پنجم: ادای دین به سعدی سینمای ایران
پوستر جشنواره سی و پنجم نیز مانند دوره قبل، ادای دین به یک سینماگر فقید بود و این‌بار نوبت به علی حاتمی، کارگردان صاحب‌نام سینما یا به عبارتی سعدی سینمای ایران رسیده بود تا چهره‌اش دستمایه طراحی پوستر واقع شود. پوستر این دوره توسط «حسین زارعی» طراحی شد. در جشنواره سی و پنجم، فیلم سینمایی «ماجرای نیمروز» موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد و وحید جلیلوند برای کارگردانی فیلم سینمایی «بدون تاریخ، بدون امضا» سیمرغ بهترین کارگردانی را به خود اختصاص داد.
منبع: تسنیم
