ارمنستانیها عاشق هملت هستند!/ ادابازی شاهزاده دانمارک
اقتباسی از نمایش «هملت» برای دومین سال پیاپی از ارمنستان در تالار چهارسوی تئاتر شهر اجرا شد و امروز نیز قرار است با وجود مناسب نبودن شیوه اجرا برای سالن قاب عکسی در سالن اصلی به صحنه برود.
در دومین روز از چهل و دومین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر، دوم بهمن نمایش «هملت» به کارگردانی هایک اسرافیلیان در تالار چهارسو از مجموعه تئاتر شهر به صحنه رفت؛ نمایشی بدون دیالوگ که به شیوه پانتومیم، سایهبازی، حرکات فرم و البته تقلیدی از شیوه رقص مایکل جکسون اجرا شد و اکثر مخاطبان را هم راضی از سالن بیرون فرستاد.
همین که بتوانید نمایشنامه سنگین و طولانی «هملت» را در مدت زمان ۵۵ دقیقه خلاصه کنید و بدون گفتن حتی یک دیالوگ داستان بگویید و ماجرای تردیدهای شاهزاده دانمارکی، خیانت و مرگ و رویارویی ۲ قطب مخالف و موافق داستان را برای مخاطب به تصویر بکشید یعنی تاحدودی موفق عمل کردهاید البته بعید به نظر میرسد که تماشاگران جشنواره، اطلاعی از روند داستان و چند و چون این نمایشنامه شناختهشده دنیای ادبیات نمایشی نداشته باشند اما اگر هم ماجرا را نمیدانستید «هملت» ارمنستانیها میتوانست شما را با خود همراه کند. از این رو میتوان نمایش جمع و جور و ساده «هملت» از ارمنستان را اثری دانست که با مخاطب ارتباط برقرار کرده است اما اینکه آیا چنین نمایشی از لحاظ کیفی و ویژگیهای بصری و نمایشی مناسب اجرا در یک فستیوال بینالمللی معتبر است جای سوال دارد چون به نظر میرسد این نمایش بیشتر از حضور در تئاتر فجر مناسب اجرا در جشنواره هایفست ارمنستان باشد.
نمایشنامه «هملت» ویلیام شکسپیر شناختهشدهترین و بلندترین تراژدی شکسپیر است؛ نمایشنامهای بلندپروازانه که بعد از گذشت چندین قرن از زمان نگارشش همچنان محل بحث و نظر و تحلیل مفسران و منتقدان بزرگ دنیاست و اقتباسهای بزرگ و کوچکی از آن در عرصه هنرهای نمایشی و سینما صورت گرفته است.
در دورههای مختلف برگزاری جشنواره بینالمللی تئاتر فجر نیز شاهد اجراهای متفاوتی از «هملت» در بخش بینالملل جشنواره بودیم که از جمله آنها میتوان به اجراهای «هملت» توسط کریستوفر روپینگ و توماس استرمایر کارگردان شناخته شده تئاتر آلمان و «ها! هملت» مارکوس زونر از سوییس اشاره کرد. هنرمندان ارمنستانی نیز علاقه زیادی به نمایشنامه «هملت» دارند و در دورههای مختلف با این نمایش حضور داشتند که از آن جمله میتوان به اجرای سال گذشته این اثر به کارگردانی آرا یرنیاکیان اشاره کرد که در سالن اصلی تئاتر شهر به صحنه رفت و البته حال و هوای متفاوتی نسبت به اجرای امسال داشت.
در اقتباسی که ارمنیها سال گذشته از این تراژدی بزرگ روی صحنه تالار اصلی اجرا کردند شاهد روایتی نسبتا کلاسیک از نمایشنامه «هملت» بودیم که کارگردان تلاش کرده بود ویژگیهای مدرنی را هم به اجرای اثرش وارد کند که از این عناصر مدرن استفادهای دراماتیک صورت نگرفته بود اما در اجرای امسال با نمایشی کوچک و ساده و بدون دکور روبهرو بودیم که مناسب اجرا در بلک باکس بود. البته همین نمایش به دلیل لغو اجرای کشور عراق در جشنواره قرار است امروز در سالن اصلی تئاتر شهر هم به صحنه برود که مشخص نیست چه تمهیدی برای اجرای این نمایش در صحنه قاب عکسی و فضای بزرگ سالن اصلی اندیشیده شده است.
برخلاف اجرای سال گذشته نمایش «هملت» که اکثر تماشاگرانش ارمنستانی بودند در اجرای شب گذشته که با استقبال نسبی مخاطبان نیز همراه بود تماشاگران ارمنستانی کمتر و بیشتر علاقهمندانی از کشور خودمان و البته تاجیکستان به تماشای اثر نشستند.