آواز سه نسل خوانندگی در «شهر مناجات»/ با این آلبوم آرام می‌گیرید
مناجات‌هایی که با موسیقی شنیدنی شدند؛
آلبوم «شهر مناجات» یکی از محصولات ماندگار مرکز موسیقی حوزه هنری در حوزه مناجات خوانی مرتبط با ایام مبارک رمضان است که در آن تعدادی از هنرمندان صاحب نام موسیقی ایرانی به هنرنمایی پرداخته اند.
علیرضا سعیدی؛ در هم‌آمیختگی «موسیقی» و «مناجات» مسیری ارزشمند و مشخص در ساحت موسیقی کشورمان است که طی دهه‌های گذشته به واسطه حضور هنرمندان و ذاکران اهل بیت (ع) در قالب‌های مختلفی پیش روی مخاطبان قرار گرفته و توانسته است در گونه‌های تعریف‌شده‌ای جایگاه ویژه‌ای برای خود کسب کند. فرآیندی به شدت قابل اتکا که از دیرباز محل رفت و آمد هنرمندان ارزنده‌ای بوده که هر کدام با توسل به داشته‌های تجربی یا علمی خود از موسیقی، ارادت خود را به پیشگاه حضرت پروردگار اعلام کرده‌اند.
عرض ارادتی موسیقایی که طبیعتاً اوج آن را می‌توان در ایام ماه مبارک رمضان دید و شنید که چگونه هنرمندان پیشگام موسیقی ایرانی، توانستند آثاری را خلق کنند که با الهام از نیایش‌ها، ادعیه و حتی آیات قرآن مجید هرکدام تبدیل به آثاری ماندگار در تاریخ موسیقی این سرزمین شدند.
آثاری که اگرچه در چهار پنج سال اخیر از تولید کیفی و کمی آنها کاسته شده اما همچنان در حوزه توجه و عنایت تعدادی از هنرمندان قرار دارد و می‌تواند در روزگار دعواها، تلخی‌ها، ناملایمت ها و گلایه‌های متعدد انسان امروزی، برای آنهایی که گوشه چشمی به موسیقی جدی و موسیقی ایرانی دارند، پناهگاهی مستحکم در دریافت آرامش و پرواز به سوی معبود باشند؛ آثاری که شنیدن آنها به ویژه در ایام ماه مبارک رمضان طعم شیرین‌تر و جذاب‌تری دارد که ای کاش برای همه ما فرصتی پدید آید تا بتوانیم در چند دقیقه کوتاه، یک تجربه موسیقایی ناب را در ضیافت «مناجات» و الحان موسیقی از سر بگذرانیم.
طی سال‌های اخیر هم برخی از هنرمندان، مجموعه‌ها و مراکزی که در حوزه موسیقی آئینی فعالیت‌های مستمری دارند، تلاش خود را انجام داده‌اند تا به واسطه بهره مندی از ویژگی‌ها و گنجینه‌های نهفته در موسیقی ردیف دستگاهی و موسیقی نواحی ایران دست به تولید و یا بازسازی آثاری بزنند که طی سال‌های اخیر و حتی دهه‌های گذشته با حضور هنرمندان صاحب نام این عرصه به ویژه آواز پیش روی مخاطبان قرار گرفته‌اند. آثاری که با اتکا به گونه‌های آئینی چون «مناجات خوانی» که از گذشته‌های دور رسمی ارزشمند در ماه مبارک رمضان تلقی می شده و در جغرافیای ایران عزیز از تنوع زیادی هم برخوردار است، توانسته‌اند لحظات نابی را برای روزه داران فراهم کنند.
جمع آوری و تدوین چنین مجموعه‌هایی که دربرگیرنده ابعاد بسیار گوناگونی در حوزه‌های مختلف موسیقی بوده، امری دشوار و البته اجتناب ناپذیر است که باید برای حفظ و نگهبانی این میراث گرانبها تلاش‌های مضاعفی به خرج داد، شرایطی که اگرچه طی سال‌های اخیر به واسطه حضور مجموعه‌هایی چون مرکز موسیقی حوزه هنری، دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز موسیقی انقلاب اسلامی (مأوا)، دفتر موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما، مرکز هنری رسانه‌ای نهضت و برخی دیگر از نهادها سعی در احیای موسیقی آئینی و مذهبی ما داشته، اما به لحظ فنی قطعاً دربرگیرنده مؤلفه‌های گوناگونی است که از درون آنها می‌توان پی به ارزش‌های والاتر و ارجمند تر موسیقی ردیف دستگاهی ایران برد. حتی اگر بدانیم چنین آثاری شاید مشتمل بر تعداد کمتری از مخاطبانی باشند که در این سال‌ها به شدت ذائقه خود را خواسته یا ناخواسته در حال تغییر می‌بینند.
همان گونه که قبلاً هم اشاره داشتیم باید پذیرفت که تولید، بازسازی و تدوین آثار موسیقایی که ریشه در باورها، آئین‌ها و اعتقاد الهی ما ایرانیان دارد امری لازم و جدی به ویژه در روزگار پربحران فرآیند تولید و عرضه موسیقایی است که می‌بایست با اتکا و دانش هنرمندان پیشگام این عرصه هم در قالب به روز و هم قالب تاریخی‌اش در دسترس مخاطبان و پژوهشگران قرار گیرد. شرایطی که بی تردید لازمه شناخت هویت فرهنگی هریک ما از ایرانی‌هایی است که بدجور خودمان را به شرایط فعلی روزگار بدون توجه به آنچه میراث‌دار آن هستیم، سپردیم و لازم است با شنیدن آثاری که می‌توانند به سهم خود بخشی از شناسه هویتی و اعتقادی ما ایرانیان باشد، رجعتی موسیقایی به این میراث داشته باشیم؛ رجعتی که می‌تواند دربرگیرنده انتقال آرامشی باشد که انسان امروزی از پس اتفاقات، مشکلات و بحران‌های ریز و درشت روزگار خود می تواتند از آن به عنوان پناهگاهی ملهم از آموزه‌های اعتقادی و الهی بهره گیرد.
آنچه در سلسه گزارش‌های «مناجات‌هایی که با موسیقی شنیدنی شدند» گروه هنر خبرگزاری مهر پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد، تلاش برای رجعت دوباره به بخشی از آثار مهم موسیقایی در حوزه مناجات خوانی و موارد مشابهی است که در ایام ماه مبارک رمضان به واسطه آثاری در قالب آلبوم، تک آهنگ و یا یک اثر موسیقایی- مذهبی پیش روی مخاطبان قرار گرفته‌اند.
یکی دیگر از آثار ماندگاری که در این حوزه پیش روی مخاطبان قرار داده شده است، مجموعه ای به نام «شهر مناجات» است که در فقدان تولید آلبوم ها و محصولات مرتبط با حوزه موسیقی آوازی ایران می تواند در ردیف آثار شاخص این جریان موسیقایی قرار گیرد. مسیری که متاسفانه هم در حوزه تولید آلبوم و هم در حوزه اجرایی به شدت جای خالی آن احساس می شود و اگر نبودند همان چند ویژه برنامه تخصصی حوزه موسیقی آوازی ایران معلوم نبود چه سرنوشت غم انگیزی در انتظار آواز ایرانی بود.
شرایطی که شاید خوانندگان مطرح این روزهای موسیقی ایرانی در کنسرت هایشان هراز چندگاهی به آواز عنایتی می کنند و در قالب یک یا دو قطعه از رپرتوار اجرایی خود از آواز استفاده می کنند، اما باید اذعان کرد که این گونه موسیقایی حال و روز خوبی ندارد؛ مسیری که حداقل در عرصه «مناجات خوانی» دربرگیرنده آثار و محصولات ارزشمندی است که طی دهه های گذشته به واسطه حضور هنرمندان ممتاز حوزه موسیقی کلاسیک ایرانی توانسته نسل به نسل به امروز برسد و علیرغم تمام آسیب ها و اتفاقات نگران کننده ای که برای آن می توان متصور بود، همچنان با حضور اندک هنرمندانی که در این عرصه حضور دارند، به حیات ارزشمند خود ادامه می دهد. مسیری که اگر دست اندرکاران، هنرمندان و دغدغه مندان حوزه موسیقی ایرانی به فکر به روز رسانی و آشتی دادن گوش های مخاطبان به شنیدن این قبیل آثار نباشند، طبیعتا روند پیش رو، روند امیدوار کننده ای نیست و باید هر روز منتظر ارایه و اشاعه آثاری در گستره موسیقی های مرتبط با آیین ها و مناسک دینی بود که با اضافه شدن صدا و آواهای الکترونیکی در حد افراط شرایط بسیار نامطلوبی را فراهم ساخته و می تواند دربرگیرنده آسیب هایی باشد که در گذر زمان نمایان می شود.
آلبوم موسیقی «شهر مناجات» با مناجات‌خوانی ۱۰ خواننده موسیقی سنتی از سه نسل مختلف هم از دیگر آثار منتشر شده در حوزه موسیقی و مناجات بود که اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ توسط مرکز موسیقی حوزه هنری و دفتر موسیقی سازمان صدا و سیما به مناسبت ماه مبارک رمضان تولید و روانه بازار شد.
محمدتقی سعیدی، حسام‌الدین سراج، جمال‌الدین منبری، فاضل جمشیدی، حسین علیشاپور، رسول رهو، بامداد فلاحتی، حمید خزائی، سید محسن حسینی و هادی فیض‌آبادی، آوازهای دلنشینی در فضای نیایش ارایه داده‌اند. این مناجات‌خوانی‌ها با شعر شاعرانی چون بیدل دهلوی، مولانا، حافظ، عطار، نظامی در دستگاه‌ها و آوازهایی از جمله شور، اصفهان، همایون، ماهور، دشتی، شوشتری و افشاری اجرا شده است. ضمن اینکه ضبط ۸ قطعه از این آلبوم در استودیو پژواک حوزه هنری انجام شده و ۲ قطعه در شهرهای اصفهان و یزد ضبط شده‌اند. میلاد عرفانپور، مدیریت تولید و سروش بخشش، نظارت ضبط این آلبوم را برعهده داشته‌اند.
برای شنیدن قطعه «اسرار ازل» با اشعاری از خیام و نظامی به خوانندگی محمدتقی سعیدی در مایه آوازی شور اینجا، برای شنیدن قطعه «بهار رحمت» با شعری از بیدل دهلوی به خوانندگی حسام الدین سراج در مایه آوازی شوشتری اینجا، برای شنیدن قطعه «مژده وصل تو» با شعر حافظ به خوانندگی جمال الدین منبری در مایه آوازی ماهور اینجا ، برای شنیدن قطعه «صبح خیزان» با شعر رضی الدین آرتیمانی به خوانندگی فاضل جمشیدی در مایه اوازی شوشتری اینجا، برای شنیدن قطعه «آمرزگار» با شعر عطار به خوانندگی حسین علیشاپور در مایه اصفهان اینجا ، برای شنیدن قطعه «رستاخیز» با شعر مولوی به خوانندگی رسول رهو در مایه آوازی دشتی اینجا، برای شنیدن قطعه «حیرت» با شعر بیدل دهلوی به خوانندگی بامداد فلاحتی در مایه آوازی دشتی اینجا، برای شنیدن قطعه «ربنای نورها» با شعر علیرضا قزوه به خوانندگی حمید خزاعی در مایه آوازی افشاری اینجا ، برای شنیدن قطعه «خواب گران» با شعر علیرضا قزوه به خوانندگی سید محسن حسینی در مایه آوازی همایون اینجا، برای شنیدن قطعه «ملکوت» با شعر میلاد عرفانپور به خوانندگی هادی فیض آبادی در مایه آوازی همایون اینجا را کلیک کنید.
منبع: مهر
