کتاب «شهروندان بی شهر» نوشته محمد علی احمدیان به تازگی توسط نشر خاتم منتشر و روانه بازار نشر شده است. این کتاب نگاهی گذرا به شرایط دشوار زندگی قوم روهینگیا و ابعاد مختلف پایمال شدن حقوق انسانی آن‌ها به عنوان یک اقلیت و نحوه عملکرد سازمان‌های جهانی در برابر نقض آشکار حقوق بشر دارد.

این‌کتاب در ۸ فصل با عناوینی از جمله بحران‌های عرصه بین الملل و روش‌های رایج حل اختلاف؛ پیش زمینه‌های تاریخی بحران روهینگیا در میانمار؛ بردگی و کار اجباری؛ تجاوز و خشونت؛ مهاجرت اجباری؛ شکنجه؛ بحران سلامت، ایمنی و مشکلات زیست محیطی؛ ارائه راهکارها و توصیه‌ها به نگارش درآمده است.

ایالت راخین یا همان آرکان یکی از قسمت‌های مهم تاریخی در کشور میانمار است که قوم روهینگیا از گذشته‌های دور در آن سکونت داشته اند. مسلمانان روهینگیا بین ۴ تا ۱۰ درصد از جمعیت میانمار را تشکیل می‌دهند. تا پیش از کودتای نظامی سال ۱۹۶۲ میلادی، روهینگیایی ها شهروند این کشور قلمداد می‌شدند و حتی در پارلمان نماینده داشتند. پس از کودتا سیاستی تبعیض آمیز و نظام مند بر ضد این قوم آغاز شد و اقداماتی نظامی برای بیرون راندن آنها از کشور در پیش گرفته شد. از دید آن‌ها مسلمانان روهینگیا، علی رغم سکونت چند صد ساله در آن کشور، مهاجرانی غیرقانونی تلقی می‌شدند، که از بنگلادش به میانمار وارد شده بودند، از این رو نظامیان میانمار مسلمانان را از مناصب حکومتی و نظامی اخراج و حتی هویت آن‌ها را به عنوان یک اقلیت به رسمیت نشناختند. برای نمونه در سال ۱۹۷۸ میلادی ارتش برمه زیر نظر ژنرال نئون برن حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار روهینگیایی را مهاجر بنگلادشی قلمداد کرده و آن‌ها را اخراج نمود. در سال ۱۹۸۲ میلادی حزب نظامی برمه قانون حقوق شهروندی را به تصویب رساند، قانونی که به موجب آن روهینگیاها شهروند برمه محسوب نمی‌شدند و از حقوق شهروندی محروم شدند.

در حال حاضر مسلمانان روهینگیایی در شرایطی مانند آپارتاید زندگی می‌کنند و تنها نزدیک ۴۰ هزار نفر آنان تابعیت این کشور را دارند. در سپتامبر ۲۰۱۸ شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد اعلام کرد پس از مردم فلسطین مسلمانان روهینگیا بزرگترین جمعیت بی تابعیت جهان را تشکیل می‌دهند به طوری که یک دهم از کل جمعیت بی تابعیت جهان هستند.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

روهینگیایی های ایالت شمالی آراکان به طور مرتب مجبور به انجام تعمیر، نگهداری و ساخت و ساز برای ناساکا، ارتش و همچنین گاهی برای پلیس می‌شوند. این کار اجباری شامل تمام کارهای مورد نیاز روزانه برای تعمیر و نگهداری کمپ‌ها و آسایشگاه‌های مقامات است. براساس شواهد و تحقیقاتمیدانی افراد ذکور اعم از پسربچه‌ها بیشتر تحت تأثیر این کار قرار می‌گیرند. در حالی که کار اجباری در بین زنان روهینگیایی کمتر رایج است اما برخی از آن‌ها در معرض این نوع از کار اجباری قرار گرفته اند و این روند به ویژه با توجه به وظایف پخت و پز و نظافت ادامه دارد. تعداد افرادی که متحمل این نوع از کار اجباری می‌شوند عمدتاً در مناطقی هستند که نیروی ارتش یا ناساکای بیشتری وجود دارد. برخی از فرماندهان برای منافع شخصی خواستار جذب کارگر بیشتر برای انجام کارهای بیشتری هستند. به طور کلی برخلاف باربری میزان کار تحمیل شده به وسیله ناساکا، ارتش و پلیس برای تعمیر، نگهداری و ساخت به فصل، موقعیت سیاسی یا دوری از منطقه بستگی ندارد. در عوض افراد غیر نظامی در ایالت شمالی آراکان متحمل انجام کارهای تعمیر، نگهداری و ساخت و ساز در طول یکسال هستند.

روهینگیایی ها عمدتاً برای این نوع از کار توسط رئیس این شورا تعدادی از کارگران را می‌گمارد تا برای مسئول مشخصی در هر روستا به کار گرفته شوند. روهینگیایی ها افزون بر تأمین نیروی کاری مجبور به تهیه موادی از جمله بامبو، چوب، سنگ ریزه و ماسه مورد نیاز برای تعمیر و ساخت و ساز نیز هستند. افرادی که نتوانند این مواد را تهیه کنند باید به مقام مسئول جریمه مالی پرداخت کنند.

این کتاب با ۲۰۳ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۳۲۰ هزار تومان عرضه شده است.

منبع: ایرنا