پرونده‌های جنجالی فساد را گشودیم/ساخت ویلا،چسبیده به فرودگاه
محسن اسلام‌زاده کارگردان مستند “سرطان اجتماع” گفت: پرونده‌های واقعی و جنجالی از مفاسد اقتصادی را بررسی کردیم که نمایش دوباره آنها جنجال‌آفرینی می‌کند.
مجموعه مستند 10 قسمتی «سرطان اجتماع» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی محسن اسلام‌زاده آماده پخش شده و از ابتدای این هفته روانه آنتن تلویزیون می‌شود. این مستند با مروری بر پرونده‌های مجرمانه اقتصادی، روند اختلال در سیستم را از مرحله شکل‌گیری معضلات تا خروجی، همراه با انواع نابسامانی‌های اقتصادی در زندگی مردم به نمایش درمی‌آورد.
اسلام‌زاده در گفت‌گو با تسنیم درباره ساخت این مجموعه گفت: تولید این مجموعه مستند از سال 1397 آغاز شد و اسفندماه 1402 به پایان رسید؛ برای تولید این مجموعه مستند 5 سال زمان گذاشتیم و می‌خواستیم اثری بسازیم که متفاوت با آثار قبلی در همین موضوع و دارای اثرگذاری باشد.
وی افزود: همواره پیشنهادهایی برای ساخت مستندهای درباره مفاسد اقتصادی وجود داشت، اما انگیزه زیادی برای ساخت مستند نداشتم، چرا که احساس می‌کردم مستندهایی که تاکنون در این حوزه ساخته شده، غیرکاربردی بوده و تکرار دوباره آنها نمی‌تواند گره‌ای از مشکلات اقتصادی که همه ما گریبانگیرش هستیم، بگشاید. به عبارت دیگر، اگرچه ساخت مستند با موضوعات اقتصادی همیشه برایم جذاب بوده، اما احساس می‌کردم باید شیوه‌ای را برای پرداخت به این موضوعات انتخاب کنیم که اثرگذار باشد.
این مستندساز با تاکید بر اینکه مستند «سرطان اجتماع» خروجی کار تحقیقاتی یکی از مراکز پژوهشی معتبر در کشور است، گفت: چندی پیش یکی از مراکز پژوهشی کشور، نتایج تحقیقات خود درباره گلوگاه‌های تشکیل فساد در کشور را طی یک گزارش به شبکه مستند داد؛ از جمله مهم‌ترین موضوعاتی که در این گزارش بررسی شده بود، «عدم شفافیت»، «وجود تعارض منافع»، «ساختار اداری فسادخیر»، «کامل نبودن سامانه‌های نظارتی» و … بود؛ زمانی که آن را مطالعه کردم احساس کردم بستر خوبی برای ساخت مستند می‌تواند باشد، به شرط آنکه مصادیق واقعی و پرونده‌های حقیقی از این فسادهای اقتصادی به آن اضافه شده و خروجی‌های هر یک در دستگاه قضایی کشور مورد بررسی قرار بگیرد. همین ایده، زمینه شکل‌گیری مجموعه مستند «سرطان اجتماع» را رقم زد.
وی خاطرنشان کرد: البته سرطان اجتماع در ابتدا 16 قسمت بود که 6 قسمت آن به گلوگاه‌های فساد در صنعت خودروسازی کشور برمی‌گشت، به دلیل حساسیت این موضوع و همه‌گیر بودن آن، این 6 قسمت را در یک مجموعه جداگانه با عنوان «چهار چرخ» تولید کردیم که چندی پیش از شبکه مستند سیما پخش شد.
اسلام‌زاده با اشاره به مهم‌ترین موضوعاتی که در این مجموعه مورد بررسی قرار گرفته است، گفت: تغییر کاربری زمین و ماده 100، واگذاری زمین‌های غیرقانونی در نقاط پرطرفدار کشور، افشاگران فساد، پرونده‌های پزشکی، گمرک، قاچاق سوخت، پتروشیمی و بورس کالا، خصوصی‌سازی، قوانین شهرداری و … از جمله مهم‌ترین موضوعاتی‌اند که در یک یا دو قسمت از این مجموعه مستند مورد بررسی قرار گرفته است.
این مستندساز با اشاره به پرداختن به پرونده‌های جنجالی اقتصادی کشور در این مجموعه گفت: بیان مصادیق واقعی و پرونده‌های مفاسد اقتصادی در یکی دو دهه اخیر به ما کمک کرد تا از کلی‌گویی پرهیز کنیم. برای مثال، وقتی از قاچاق سوخت صحبت می‌کنیم به پرونده‌ای می‌رسیم که طی آن 100 میلیون لیتر سوخت از طریق چند پالایشگاه کوچک قاچاق می‌شده و ضربات اقتصادی بزرگی را به کشور می‌زده است. جالب است که علیرغم صدور حکم از سوی دستگاه قضایی برای این پرونده، به دلیل عدم نظارت بر فعالیت‌ها و وجود اشکالات جدی در ساختارهای اداری، باز هم قاچاق سوخت از همان طریق ادامه دارد.
وی اضافه کرد: به عنوان مثالی دیگر، پرونده‌ای را داریم که طی آن یک گروه اقتصادی با اعلام ادعایی مبنی بر احداث کارخانه پتروشیمی در منطقه‌ای محروم، تسهیلات دولتی و معافیت‌های مالی گرفته، اما نه تنها کارخانه‌ای احداث نشده بلکه محل موردنظر را تبدیل به کارخانه تولید لواشک کرده است! همچنین پرونده‌های متعددی داریم که افرادی بیش از 5 هکتار زمین برای ایجاد مناطق گردشگری در اطراف تهران گرفتند اما تغییر کاربری دادند. پرونده دیگری هم هست که یک ویلاساز در شمال کشور تا چند ده متری باند یک فرودگاه نظامی پیشروی کرده و ویلا ساخته است. دستگاه قضایی برای حل و فصل مجرمین این پرونده‌ها ورود کرده و برای برخی از آنها احکامی صادر شده است، با این حال، برخی از پرونده‌های اقتصادی که در مستند می‌بینیم، هنوز جاری‌اند و حل نشده باقی مانده‌اند که به نظرم مروری دوباره بر آنها جنجال‌آفرین خواهد شد.
کارگردان سرطان اجتماع گفت: یاسر قدسی نویسنده و راوی این مجموعه مستند است؛ او وارد موضوعات مختلف شده و طی مصاحبه با افراد مرتبط لایه‌های زیرین گلوگاه‌های فساد را به نمایش می‌گذارد. یکی از نقاط متمایزکننده این مستند با آثار پیشین این است که در هر موضوع پیشنهاد برای حل آن موضوعات هم می‌دهیم. در حقیقت، این مجموعه مستند تنها یک کار ژورنالیستی نیست که تنها به فکر افشاگری باشد، بلکه به دنبال حل مشکل است و راه حل پیشنهاد می‌دهد.
براساس این گزارش، مجموعه مستند «سرطان اجتماع» در 10 قسمت توسط مؤسسه فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی با مشارکت شبکه مستند سیما و مرکز هنری رسانه‌ای نهضت تولید شده و از شنبه 6 مردادماه ساعت 20 روی آنتن شبکه مستند سیما می‌رود. باز پخش آن نیز ساعت 12 شب و 10 صبح روز بعد است.
صف شلوغ متقاضیان دریافت پروانه صنایع پتروشیمی!
سوژه قسمت اول این مجموعه، «بورس کالا» است که شب گذشته از تلویزیون پخش شد؛ در خلاصه معرفی این قسمت آمده است: “صف جلوی وزارت صمت، نه صف نانوایی است، نه صف دریافت کالاهای اساسی، و نه حتی صف صندوق‌های رأی؛ فکر هر چیزی را می‌شود کرد، جز اینکه این صف، صف متقاضیان دریافت پروانه تولید باشد؛ پروانه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی! یعنی چه اتفاقی افتاده که تولید، این‌همه علاقمند و مشتاق پیدا کرده!؟”
تهیه‌کننده و کارگردان: محسن اسلام‌زاده، نویسندگان: یاسرقدسی و محمودعزیزی، تحقیق: محمد کعبی، تدوین: علی سلامی، تصویربرداران: سید مصطفی سیدالحسینی، علی تک روستا و محمد امین صدیقی‌مقدم، صدابردار: عباس عقبایی، مشاور هنری کارگردان: علیرضا عطاریانی، امور اداری :مهدی مختاری، علی عراقی و بهروز آریان، مجری طرح: مرکز فرهنگی میثاق.
منبع: تسنیم
