نمایشگاه منتخبی از آثار هنرمندان ایرانی، فلسطینی و بین‌المللی با عنوان «نقشی بر سنگ» با موضوع فلسطین افتتاح شده که تا ۱۸ شهریور برای بازدید علاقه‌مندان برقرار است. در نمایشگاه «نقشی بر سنگ» بیش از ۱۰۰ اثر از آثار هنرمندان برجسته ایرانی، فلسطینی و بین‌المللی از جمله حبیب‌الله صادقی، کاظم چلیپا، ایرج اسکندری، حسین خسروجردی، ناصر پلنگی، غلامعلی طاهری، مصطفی گودرزی، مرتضی اسدی، عبدالحمید قدیریان، احمد اسفندیاری، محمدعلی ترقی‌جاه، حبیب‌الله آیت‌اللهی، علی وزیریان، مصطفی ندرلو، سلیمان منصور، نبیل عنانی، مصطفی حلاج، مونا سعودی، کمال بلاطه، نوید نبعه، برهان کرکوتلی، عبدالمعطی ابوزید، عبدالرحمن المزین، حسین سعید، توفیق عبدالعال، ابراهیم هزیمه، محمد الشاعر، جمال افغانی، مارک ویریش، کلود لازار و … به نمایش گذاشته شده است.

در بخشی از توضیح این نمایشگاه آمده است: «وقتی محمود درویش با شعرهای تپنده‌اش خون تازه‌ای به تن زخمی ملت فلسطین می‌ریخت و قصه‌های غسان کنفانی هویت جمعی آنها را دوباره می‌ساخت و هر طرحی از ناجی العلی چنان گلوله‌ای سر بی سینه دژخیمان را می‌درید سال‌ها از شروع مبارزه فلسطینیان می‌گذشت. یوم النکبه در ۱۵ آوریل ۱۹۴۸ یعنی روز اعلان منشور استقلال یک دولت جعلی در سازمان ملل و آوارگی یک شبه ۷۰۰ هزار فلسطینی از شهرها و روستاهای خود تنها رسمیت بخشیدن کشورهای غربی به یک اشغالگری وحشیانه و بی سابقه بود. مبارزه با اشغالگران اما از سال‌های قبل آغاز شده بود؛ از همان زمانی که مجاهدانی چون عمر بیطار و شیخ عزالدین قسام در شمال سوریه علیه اشغالگری قیام کردند و از سال ۱۹۲۰ در کنار شیخ صالح علی با نیروهای فرانسوی جنگیدند. عزالدین قسام سپس به حیفا رفت و در زمان قیمومیت بریتانیا بر فلسطین شانه به شانه مبارزان عرب با متجاوزان مبارزه کرد و سرانجام در سال ۱۹۳۵ در درگیری با نیروهای انگلیسی در تپه‌های جلیله به شهادت رسید. در آن سال اسماعیل شموط تنها پنج سال داشت. او و چهره‌های هم نسل دیگرش چون غسان کنفانی، ناجی العلی و محمود درویش فلسطینیان جوانی بودند که خیلی زود فهمیدند سرنوشت این نبرد را تنها گلوله‌ها تعیین نمی‌کنند، ماجرا تازه شروع شده بود و ملت ستمدیده فلسطین برای مقاومت به سلاح‌های دیگری هم نیاز داشت. اسماعیل شموط جزء اولین نقاشانی بود که با هنرش به میدان مبارزه گام نهاد و آثارش روایتگر دردها و رنج‌ها و آرزوها و امیدهای ملتش شد. کارهای او برای بسیاری از هم وطنانش الهام بخش و امید آفرین بود. نسل‌های بعدی نقاشان فلسطینی هم تحت تأثیر کارهایش قرار گرفتند؛ چنان که سلیمان منصور، هنرمند برجسته فلسطینی ایده نخستین نقاشی‌های خود با رویکرد مقاومت را از او وام گرفت و بعدها در کنار نبیل عنائی ورا تماری، تیسیر برکات و بسیاری دیگر راهی را ادامه داد که او آغاز کرده بود. مساله فلسطین البته هیچ گاه به آثار نقاشان فلسطینی محدود نماند و در کارهای بسیاری از هنرمندان متعهد و دغدغه‌مند جهان از جمله هنرمندان انقلاب اسلامی ایران بازتاب یافت. نمایشگاه «نقشی بر سنگ» مروری بر منتخبی از آثار همین هنرمندان متعهد و آگاه است.»

محمدرضا وحیدزاده پژوهشگر هنری و کیوریتور (نمایشگاه‌گردان) نمایشگاه «نقشی بر سنگ» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره ایده برگزاری نمایشگاه بیان کرد: ایده برگزاری نمایشگاه به دغدغه همیشگی مساله هنر مقاومت بر می‌گردد اما بعد از ماجرای هفتم اکتبر و جنایاتی که در غزه رخ داد، این موضوع برجسته‌تر شد و به این فکر افتادیم و تصمیم گرفتیم در ایام محرم و صفر با توجه به باورهای خودمان که جبهه حق و باطل، متناسب با شرایط روز زمان باید درک شود، به سراغ فلسطین برویم و در شرایطی که هنوز مردم مظلوم غزه تحت بمباران و حملات وحشیانه رژیم غاصب هستند، به هنر مقاومت بپردازیم.

وی درباره گردآوری آثار این نمایشگاه گفت: بخش مهمی از آثار نمایشگاه «نقشی بر سنگ» شامل آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران از هنرمندانی چون سلیمان منصور، نبیل عنانی، مصطفی حلاج، مونا سعودی، مارک ویریش و کلود لازار است که در دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی بسیار فعال بودند و اتفاقاً نمایشگاهی از کارهای آنها در سال ۱۳۵۹ در تهران برگزار شد. از بین آثاری که در گنجینه موزه بود، گزینشی انجام دادیم تا آن آثاری که تناسب بیشتری با موضوع فلسطین و هنر مقاومت داشت، انتخاب شوند. از طرف دیگر حوزه هنری، موسسه فرهنگی هنری صبا، موسسه روایت فتح و مجموعه‌های شخصی، آثار دیگری از هنرمندان فلسطینی و همچنین هنرمندان انقلابی با موضوع فلسطین در اختیار داشتند که از آنها نیز بهره گرفتیم. بیشتر از ۲ ماه است که درگیر رایزنی برای گردآوری این آثار بودیم که سپس گزینش و دسته‌بندی آنها صورت گرفت.

وحیدزاده عنوان کرد: از هنرمندان نوگرای جهان نیز آثاری نه به صورت اورجینال بلکه به صورت فیلم و تصویر داریم مثل بنکسی، آی وی وی هنرمند چینی بین‌المللی، مایک پار هنرمند نوگرای استرالیایی، سامی حلبی و میسره بارود که این روزها خیلی فعال بوده است؛ بنابراین ما آثار هنرمندان آوانگارد و نوگرای امروز جهان را که به مساله فلسطین پرداخته‌اند، نیز در نمایشگاه داریم.

وی افزود: همچنین آثار از مکاتب، سبک‌ها و دوره‌های مختلف هنری با ملیت‌های مختلف داریم، آثار آوانگارد و مرتبط با هنر نوگرای امروز جهان را که به مساله فلسطین پرداخته‌اند، هم در این نمایشگاه داریم و از سبک‌ها و تکنیک‌های مختلف، دوره‌های تاریخی مختلف و ملیت‌های مختلف آثاری گردهم آمده که در واقع وجه مشترک آنها «فلسطین» است.

این پژوهشگر هنری یادآور شد: آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه می‌توانند بسیار الهام‌بخش باشند و در واقع مساله فلسطین را با ابزار اثرگذار، گویا، تاثیرگذار و بیانگر هنر بار دیگر مطرح کنند و افق‌های روشنی پیش روی ما بگذارند. امیدواریم که با کمک هنرمندان و اهالی هنر این مسیر ادامه پیدا کند.

وی بیان کرد: چندین اثر در این نمایشگاه در ایالت‌های مختلف آمریکا، لندن، ژاپن و نروژ به نمایش درآمدند و حالا در موزه هنرهای معاصر تهران روی دیوار رفته‌اند. از بین این آثار، ۴۲ اثر از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، تعدادی متعلق به موسسه صبا و فرهنگستان هنر و حوزه هنری است.

وحیدزاده در پاسخ به این پرسش که با توجه به پیشینه پژوهشی که دارد، چه کار ویژه‌ای برای این نمایشگاه صورت گرفته است، گفت: در هر نمایشگاه، کار مهمی که پیش‌رو است، نمایشگاه گردانی آن است که مرتبط با نحوه ارائه و گزینش آثار است. اما در حوزه پژوهشی قرار است کتابی با عنوان نمایشگاه «نقشی بر سنگ» و حاوی آثار تهیه شود. در این کتاب بسیاری از اطلاعاتی که در حوزه هنر مقاومت و فلسطین در اختیار داریم به دلیل اینکه فرصت ارائه آنها را در استیتمنت‌ها نداشتیم، نیز ارائه می‌شود.

کیوریتور نمایشگاه «نقشی بر سنگ» در پایان بیان کرد: درباره دیگر کارهای پژوهشی نیز سعی می‌کنیم در همان کتاب به تفصیل به قیاس هنر مقاومت با دیگر شاخه‌های هنری بپردازیم.

منبع: مهر