دوگانه پرداختن به شهدا در دوره معاصر/سکوت یا قهرمان سازی؟

اختتامیه دومین دوره جایزه ادبی شهید محمد حسین حدادیان روز گذشته پنجشنبه، ۱۸ مرداد با حضور پدر و مادر شهید، مسعود فرزانه مدیرعامل انتشارات به‌نشر (آستان قدس رضوی)، مهدی سیم ریز مدیر تولیدات به نشر، مهری غلامپور دبیر ادبی این جایزه و سعادت مدیر باغ کتاب و جمعی از نویسندگان برگزار شد.

فرهاد حدادیان پدر شهید محمد حسین حدادیان در ابتدای این مراسم گفت: محمد حسین در اول اسفند ۱۳۹۶ توسط فرقه ضاله صوفیه به شهادت رسید، فرقه‌ای که مورد لعن امام هادی (ع) بود. امام رضا (ع) در مورد این فرقه فرموده است: «اگر شیعیان ما، آن‌ها را انکار نکنند از ما نیستند.»

وی با بیان اینکه شهادت محمد حسین در قلب تهران و داعش وار بود، افزود: دو روز بعد شهادت، حضرت آقا هیئتی به منزل ما فرستادند و ۱۴ روز بعد خودشان به منزل ما تشریف آوردند. ایشان سه بار از محمد حسین به عنوان «نور» یاد کردند و فرمودند: «بعد از شهادت محمد حسین، پرچم راه این شهید دست خانواده ایشان سپرده می‌شود.»

این پدر شهید ادامه داد: با توجه به فرمایش حضرت آقا، تصمیم گرفتیم در زمینه فرقه‌های ضاله به خصوص صوفی روشنگری کنیم. متوجه شدیم خیلی‌ها تشنه این دانسته‌ها هستند و در مسیر با خانم غلامپور آشنا شدیم و جایزه ادبی محمد حسین شکل گرفت. افراد زیادی در کنار ما قرار گرفتند و خیلی‌هایی که انگیزه نداشتند با توجه به نوع شهادت محمد حسین انگیزه پیدا کردند. امیدواریم سال به سال آثاری که به این جایزه می‌رسد، جامع‌تر شود.

وی افزود: هر کسی حاضر نمی‌شود در مورد فرقه‌های ضاله و نوظهور با توجه به نفوذی که این گروه‌ها دارند، قلم بزند. آنهایی که قلم زدند و رمان و داستان نوشتند، بدانند هر قدمی که برمی‌دارند شهدا اجازه نمی‌دهند که دینی بر گردنشان باشد و جبران می‌کنند.

حدادیان با اشاره به اینکه انتشارات به نشر جسارت به خرج دادن دو کتاب جایزه محمد حسین را چاپ کرد، افزود: به نشر پشتیبانی قوی از ما کردند و از آنها تشکر می‌کنم و برای تک تک آنها آرزوی موفقیت دارم. کتاب «گلستان هفتم» را خواندم و با تک تک داستان‌ها یاد روز شهادت محمد حسین افتادم. همه افرادی که در چاپ این کتاب نقش داشتند، مطمئن باشند که اثرش را روی نسل، کار و زندگی‌شان می‌بینند و برکتش را خواهند دید.

کتاب «گلستان هفتم» نوعی فناوری فرهنگی است

مسعود فرزانه مدیرعامل انتشارات به نشر هم در این مراسم گفت: در دوره‌ای که به بنده تکلیف شد در کنار سایر همکاران سخت‌کوش به نشر باشم، کتاب گلستان هفتم منتشر شد. این را افتخار خود می‌دانم و به مجموعه به نشر هم تبریک می‌گویم.

فرزانه کتاب «گلستان هفتم» را نوعی فناوری فرهنگی دانست و افزود: در اوایل ورود بنده به به نشر نام «گلستان هفتم» را از زبان همکاران شنیدم و به آن علاقمند شدم. بعد از چاپ این کتاب را خواندم و با رویدادی مواجه شدم که فراتر از کتاب بود. در واقع یک فضای ترکیبی بود از کتاب، نذر فرهنگی و موضوعی چالشی که طرحش نیاز به شجاعت داشت. این جایزه یک رویداد چند منظوره است که می‌تواند الگویی برای حرکت‌های بعدی باشد.

مدیرعامل به نشر ادامه داد: در نگاه ما شهدا زنده‌اند اما برخی از شهیدان زنده‌تر هستند زیرا این شهدا مشعل هدایت هستند و وارد فضای دهشتناکی می‌شوند که کسی به آن ورود نیافته است. شهید محمد حسین حدادیان پرچمدار یکی از این فضاهاست. مساله دیگر استفاده از فضاهای عظیم نذر است که بیشتر تبدیل به پول و گوسفند شده است اما نذر در این رویداد به یک کتاب و جریان ویژه‌ای تبدیل شده است. این مساله باید الهام بخش و تسری داده شود. باید کمک کرد که این مدل نوین، پربرکت‌تر و درخشان‌تر باشد. این حرکت را در به نشر جدی می‌گیریم.

پرداختن به شهدا در دوره معاصر دچار دوگانه مسئله ساز شده است

وی با بیان اینکه پرداختن به شهدا در دوره معاصر دچار دوگانه مساله ساز شده است، گفت: از طرفی مسکوت ماندن و سکوت درباره شهدا و شهادت باب طبع برخی نویسنده‌هاست. از سوی دیگر کلیشه‌سازی، قهرمان سازی تمایل به اینکه شهدا انسان‌های دست نیافتنی هستند، وجود دارد. برای اینکه در این دوگانه نیفتیم و مسیر را درست طی کنیم باید به قلم‌های نو اجازه ظهور و بروز دهیم. مثل اتفاقی که در این رویداد افتاده است.

فرزانه ادامه داد: جایزه ادبی شهید حدادیان با داستان کوتاه توانسته است بخشی از این ماجرا را طی کند. اگر وظیفه نویسنده در این خصوص در ست انجام شود، میل به تکثیر اتفاق می‌افتد. اگر نویسنده‌ای را تکریم کنیم، هم سایرین می‌خواهند الگوبرداری کنند و مثل او بنویسند و بدین ترتیب، جریان تکثیر می‌شود.

مدیر عامل به نشر داستان و روایت را راه گفتگو با نسل امروز دانست و افزود: گفتگو نیاز به ابزارها و روش‌های خود دارد. امروزه باید از رسانه استفاده کنیم و رسانه امروز ما، داستان است. با ایجاد و خلق داستان یک رسانه تولید می‌کنیم. به عنوان مثال در کتاب «گلستان هفتم» به تعداد ۲۲ داستان ی که دارد، ۲۲ رسانه برای مبارزه با فرقه‌های ضاله ایجاد شده است.

وی گفت: ادبیات انقلاب اسلامی از موضوعی رنج می‌برد و آن این است که ما فرزند زمانه خود نیستیم و لحظه را درک نمی‌کنیم. وقتی موضوع بیات می‌شود، نانویسنده‌هایی شروع به نوشتن می‌کنند. باید فرزند زمانه خود باشیم. امروز به متن و محتوا نیاز داریم و باید رسالت خود را در این زمینه به درستی انجام دهیم.

فرزانه با اشاره به اینکه کتاب «گلستان هفتم» را خواندم و چند ویژگی خوب در آن دیدم، افزود: داستان‌ها پرسش برانگیز و چالشی است، اما پا ست و ریزه نیستند. در این داستان‌ها بخشی از وحشی‌گری و خوی ددمنشانه به تصویر کشیده است. روایت‌ها کامل است و توضیح اضافی ندارد. داستان‌ها متعهدانه هستند و مخاطب را درگیر می‌کنند.

مدیر عامل به نشر ضمن تشکر از همکاران خود گفت: با احترام به همه نویسندگان کتاب «گلستان هفتم» بر طبق علایق شخصی داستان‌های غلط گیر، آنچه من دیدم، سلام پسر همسایه و آنتی بریتانیای صغیر را بسیار جذاب و خواندنی دیدم.

جایزه ادبی شهید حدادیان به مدد شهید اتفاق افتاد

در ادامه، فاطمه تاجیک؛ مادر شهید محمد حسین حدادیان با بیان اینکه به‌نشر با چاپ کتاب «گلستان هفتم» کار بزرگی کرده است، گفت: جایزه ادبی محمد حسین به خواست و مدد شهید اتفاق افتاده است. یکی از عناوین محمد حسین، خادم الحسین است. لباس خادمی ایشان را حضرت آقا بوسیدند و ما به این بوسه افتخار می‌کنیم. محمد حسین در کسوت خادمی در دنیا و در کسوت خادمی معنوی حضرت ثامن‌ الحجج قرار دارد. محمد حسین بارها در حرم امام رضا دیده شده و گفته است که من خادمی می‌کنم.

تاجیک با اشاره به اینکه به عنوان مادر شهید لحظه لحظه حضور او را درک می‌کنم، افزود: پیگیر جشنواره ادبی نشدم و می‌گفتم وقتش که برسد، اتفاق می‌افتد. «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ» و هرگز گمان مبر آنان که در راه خدا کشته شدند مرده اند، بلکه زنده اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.

وی ادامه داد: محمد حسین ۲۰ ساله بود و عازم سوریه شد. حرف‌ها ی زیادی به من گفت. الان می‌فهمم که چرا انقدر از سقیفه می‌گفت و به حضرت علی (ع) عشق داشت. محمد حسین پیامش را به من رساند. پیامش این بود: «روزی تو پرچمدار خون من خواهی شد و باید به عنوان رسالت به آن نگاه کنی.» محمد حسین می‌گفت: «مامان شهادت خیلی خوب است اما شهیدی که تیر بخورد و تمام شود نه. شهیدی که جریان ساز باشد و انقلاب به پا کند.» خوشبختانه این اتفاق برای خودش افتاد.

مادر شهید حدادیان افزود: در یکی از دست نوشته‌هایش محمد این نوشته را دیدم: «شهادت د ُر گرانبهایی است که بر هر کس ندهندش.» حضرت آقا با دیدن عکس محمد حسین فرمودند: «این شهید نور است.» کار نور هدایت گری است و کسی و چیزی نمی‌تواند مانع نور شود زیرا نور راهش را پیدا می‌کند.

تاجیک گفت: «گلستان هفتم» ماندگار شد و باقی می‌ماند. از همه نویسندگان این کتاب تشکر می‌کنم. حضرت آقا فرمودند: «جهاد تبیین» و شما بهترین جهاد تبیین را را کردید. اثری از خود به یادگار گذاشتی که برایتان باقیات و صالحات خواهد بود. به مدد الهی محمد حسین در دنیا و آخرت برایتان جبران خواهد کرد.

به هیچ نهادی وابسته نیستیم

مهری غلامپور؛ دبیر ادبی دومین جایزه ادبی محمد حسین حدادیان در ادامه این مراسم گفت: خوشحالم دومین بار دبیر این جایزه هستند. سه سال با محمد حسین آشنا شدم و متوجه شدم که زنده است. برای برگزاری جایزه ادبی شهید محمد حسین حدادیان سختی‌های زیادی کشیدیم.

غلامپور ادامه داد: برای برگزاری این جایزه من، فرهاد حدادیان؛ پدر شهید و فاطمه تاجیک؛ مادر شهید و خود شهید بود، همین و بس. هیچ نهادی پشت ما نبود و البته نخواستیم که به جایی وابسته باشیم. امروز هم میزبان به نشر هستیم به خاطر لطفی که برای چاپ کتاب «گلستان هفتم» کرده است. تمام هزینه مالی این جایزه بر دوش پدر و مادر شهید است زیرا این جایزه نذر فرهنگی خانواده شهید است.

وی افزود: همیشه پدر و مادر شهدا به یاد فرزندان خود نذری می‌دهند و همه این نذری‌ها خوب است. خانواده شهید حدادیان فرهیخته هستند که برای ب رگزاری یک جایزه ادبی هزینه و نذر کردن د و اتفاق مبارکی را رقم زدند. الگو برداری از این اتفاق، خوب است.

دبیر دومین جایزه ادبی محمد حسین حدادیان ادامه داد: در دوره اول خسرو باباخانی سرداور ما بود و این دوره قاسم محمدزاده و رقیه کریمی داوران ما بودند.

وی سپس بیانیه هیئت داوران را قرائت کرد:

«در دومین دوره جایزه ادبی شهید محمد حسین حدادیان حدوداً ۱۶۰ اثر به دبیرخانه رسید که این تعداد اثر نسبت به اولین دوره این جایزه ادبی کاهش کمی داشت اما به لحاظ کیفی با آثاری به مراتب عمیق‌تر و پژوهش‌هایی قوی‌تر مواجه بودیم و این نشان از این دارد که این جایزه ادبی در نگاه جامعه داستان نویس جدی‌تر از دوره قبل دنبال شده است.

تجربه اینکه از دوره قبل به دست آوردیم حاکی از این بود که جای خالی پرداختن به موضوع خرافات در این جایزه ادبی احساس می‌شود و در این دوره به موضوعات دوره قبل یعنی شهادت در گلستان هفتم و فرقه‌های ضاله این موضوع را نیز افزودیم و نتیجه این شد که در بین آثار رسیده این دوره برگزیدگان بسیاری داشتیم که به این موضوع پرداخته بودند.

نکته قابل ملاحظه آثار به دست آمده در این دوره شناخت عمیق‌تر نسبت به جریانات انحرافی و خرافات و شناخت بیشتر شخصیت شهید حدادیان بوده است. هیئت داوران این دوره افتخار دارد که از بین ۱۶۰ اثر رسیده به دبیرخانه تعداد ۱۴ اثر را برگزیده و شایسته تقدیر معرفی نماید که در مجموعه داستانی به چاپ خواهد رسید. باشد که جهانی وسیع‌تر پیش چشم نویسندگان و اهالی قلم گشوده شود.»

۱۱ اثر شایسته تقدیر دومین دوره جایزه ادبی شهید محمد حسین حدادیان عبارتند از:

هدا حشمتیان با اثر سترون

مرضیه ولی حصاری با اثر گلستان هفتم

طاهره معلم چی با اثر ترده

فرزانه زینالی با اثر آدم برفی شیری

مریم اجدری با اثر خورشید در خانه

کمیل عباسی با اثر مستور

مرضیه خلیلی با اثر مثبت ۲

سمانه تبریزی با اثر ایستاده در غبار

محدثه قاسم‌پور با اثر سید بهایی

حدیث عباسی با اثر رد خون

مهدی زارع با اثر تازیانه

نفرات برگزیده:

نفر اول: میثم محمدی با اثر آنوسی

نفر دوم: خدیجه حسینی با اثر به خاطر گلناز

نفر سوم: محمدرضا مهرآ ریا با اثر برج جنگا

بعد از تقدیر از نویسندگان ۱۴ اثر برگزیده کتاب «گلستان هفتم» و عکس یادگاری، از کتاب «گلستان هفتم» و لوح یادبود شهید محمد حسین حدادیان رونمایی شد.

منبع: مهر