سیدعباس صالحی به روایت ۹۶ و ۱۴۰۳

امروز سه‌شنبه، سی‌ام مرداد، سیدعباس صالحی – وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم – در جایگاه دفاع و ارائه برنامه‌هایش در حوزه‌های زیرمجموعه این وزارتخانه، در صحن مجلس شورای اسلامی حضور یافت؛ این درحالی است که او پیش‌تر در سال ۱۳۹۶ چنین تجربه‌ای را از سر گذرانده بود با این تفاوت که در دوره پیشین نماینده‌ای در مخافت با او سخن گفت اما در این دوره نماینده‌ای با او مخالفتی نداشت.

سید عباس صالحی در نطق امروزش همانند سال ۱۳۹۶ به طرح مسائل کلی پرداخت؛ هرچند وارد نشدن به جزییات چالش‌های پیش‌رو، از ایراداتی است که برای همه وزیران پیشنهادی می‌توان تاحدودی وارد دانست.

صالحی در نطق سال ۱۳۹۶ تقریبا از روی چالش‌های اساسی حوزه فرهنگ از جمله تعدد نهادهای تصمیم‌گیرنده درباره تولیدهای فرهنگی و هنری و مشکلات اهالی فرهنگ با این نهادها از جمله ممیزی، توقیف فیلم‌ها، لغو کنسرت‌ها و نمایش تئاتر و مشکلات مربوط به مطبوعات و … گذشت و فقط در پایان سخنانش به‌صورت سربسته از لزوم اقتدار در تصمیم‌گیری در زمینه اختیارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره صدور مجوزها سخن گفت اما در نطق امروزش هیچ اشاره‌ای به چالش‌های فرهنگ و هنر نداشت و محور نطق امروزش بیشتر بر وفاق ملی بود.

او در سخنان امروزش به رابطه دولت و ملت اشاره کرد و این مسئله را یکی از موضوعات نگران‌کننده برشمرد و کار عمده‌ دولت وفاق ملی را ترمیم رابطه دولت و ملت برشمرد.

همچنین بر این موضوع تأکید داشت که باید فرهنگ و هنر و رسانه، مفصل ارتباطی و میداران‌دار ارتباط دولت، ملت باشد.

متن کامل سخنان امروز ۳۰ مرداد ماه سیدعباس صالحی در مجلس در پی می‌آید.

سیدعباس صالحی، وزیر پیشنهادی ارشاد در نطق خود برای گرفتن رأی اعتماد در مجلس شورای اسلامی با تسلیت ایام سوگ اربعین حسینی و یادی از شهیدان رجایی و باهنر و شهیدان خدمت شهید رئیسی و همراهانش در آستانه هفته دولت اظهار کرد: از فرصتی که هیئت رئیسه محترم و نمایندگان عزیز در کمیسیون‌ها و امروز فراهم کردند و حسن اعتمادی که داشتند، سپاسگذارم.  برگزاری جلسه امروز بدین شکل مسئولیت من را مضاعف کرد.

او افزود: سلام و ادب و احترام دارم به تمامی هنرمندان، سینماگران، نویسندگان، شاعران، روزنامه‌نگاران، اصحاب رسانه، ناشران، کتابفروشان، چاپخانه‌داران، فعالان فرهنگی خارج از کشور، کتابداران، فعالان عرصه‌های دینی و قرآنی و مساجد، کنشگران فرهنگ عمومی و فرهنگ اقوام و دیگر اقشار و به‌ویژه پیشکسوتان و نام‌آوران این حوزه‌ها که نقش مهمی در پایایی و مانایی فرهنگ و هنر ایران زمین داشته و دارند. امیدوارم که بتوانیم با همراهی و مشارکت آنها، فصل نویی را رقم بزنیم.

وزیر پیشنهادی ارشاد با تقدیر از خدمات و زحمات وزرای پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: وظیفه خود می‌دانم که به طور خاص یاد کنم از کارکنان خدوم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان‌های وابسته و نیز از کتابداران عزیز که با حداقل امکانات زیرساختی و جاری و به‌ویژه مسائل معیشتی دلسوزانه و مجاهدانه در خدمت فرهنگ و هنر ایران بوده‌اند و هستند. از رئیس جمهور محترم، دانشمند، مردمی، صادق و فرزانه جناب آقای دکتر پزشکیان سپاسگزارم که فرصت تجلیل خدمت را برای این بنده حقیر فراهم کرد.

صالحی با اشاره اینکه کسی در مخالفت با او در مجلس سخن نگفت، اظهار کرد: می‌خواهم به یک نکته اشاره و بر روی آن نکته تاکید کنم واینکه ایده مرکزی دولت چهاردهم، وفاق ملی است. این کانون معنایی؛ مهم‌ترین نکته‌ای است که می‌تواند دولت ایشان را از دولت‌های قبل متمایز کند. به نظر می‌آید که نظریه وفاق ملی در هم فضای نظری و هم در فضای عملی در دو سطح باید امتداد پیدا کند؛ هم در سطح نظام حکمرانی کشور و هم در سطح رابطه دولت و ملت.

او در ادامه توضیح داد: در بخش رابطه دولت و ملت دغدغه‌های جدی‌ای وجود دارد. پیمایش‌های مختلف یک دهه اخیر نشان‌دهنده کاهش فزاینده و مخاطره‌آمیز سرمایه اجتماعی نسبت به نظام حکمرانی و دولت است که این فضا نگران کننده است. گسست‌های نسلی و جنسیتی، فاصله گروه‌های مرجع و از جمله فرهنگ و هنر و رسانه با دولت و ارکان حکمرانی است. بی‌تردید یکی از وزارتخانه‌های پیشران برای اینکه بتواند وفاق دولت ملت را تجدید، تحکیم و تکمیل بکند، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

وزیر پیشنهادی فرهنگ خاطرنشان کرد: اینجانب در پرتو هدایت و نگرش‌های جامع و راهبردی مقام معظم رهبری و با استفاده از راهنمایی‌ها و دلسوزی‌های مراجع عظام تقلید و با اتکا به ظرفیت نخبگان و اصحاب فرهنگ،هنر و رسانه تلاش خواهم کرد در دولت چهاردهم در این حوزه مهم و کانونی یعنی وفاق ملی در سطح دولت و ملت مؤثر و سهیم باشند.

او با بیان اینکه تجدید، تکمیل و تحکیم مناسبات دولت -ملت فرع بر شناخت تغییرات اجتماعی است، اظهار کرد: در فضای جامعه ما عناصر ثابت هویتی فراوان و ارزشمندند، دین و دینداری، محبت اهل بیت، زبان و ادبیات فارسی، میراث غنی فرهنگی، فرهنگ اقوام و رنگین کمان ایرانی، همزیستی ادیان و مذاهب اسلامی و مسائل دیگری که بخش ثابت هویتی و اجتماهی ما را ساخته و پرداخته‌اند و موجب ماندگاری ایران علی‌رغم طوفان‌های مهاجم شده است اما، تغییرات اجتماعی در جامعه ما، اندک نیست. این تغییرات اجتماعی ایجاب می‌کند، راهبردهای متناسب با این تغییرات اجتماعی را پیدا کنیم.

صالحی با بیان اینکه جامعه فعلی ایران، جامعه ۱۰ سال قبل هم نیست، ادامه داد: به چند متغیر اشاره می‌کنم. در حوزه تحصیلات دانشگاهی مثلا در سال ۱۳۵۵ از مجموعه افراد بالای ۲۰ سال، دو درصد تحصیلات دانشگاهی داشتند اما در سال ۱۳۹۵  این رقم به ۱۸ درصد یعنی ۹ برابر رسیده است. امروزه حدود ۲۰ درصد جامعه ایرانی تحصیلات دانشگاهی دارند. این موضوع به معنای شکل‌گیری طبقه متوسط علمی و فرهنگی است؛ طبقه‌ای که روح نقاد دارد، طبقه‌ای که روح کنجکاو دارد، طبقه‌ای که سبک زندگی او با افراد بی‌سواد و کم سواد متفاوت است، طبقه‌ای که تعامل جغرافیایی و فرهنگی با جهان بیرون دارد.

او افزود: نکته دیگر جامعه زنان ماست. زنان ایرانی در سال ۱۳۵۵، حدود ۶۵ درصد بی‌سواد بودند. انقلاب اسلامی نقش جهشی در حوزه زنان داشت. سهم انقلاب اسلامی در اتفاقات حوزه زنان بسیار بسیار اساسی؛ عمیق و ژرف است. در سال ۱۳۹۵، ۹۳.۴ زنان با سوادند. در سال ۱۳۴۹ در کل ایران ۱۹۰ هزار دانشجوی دختر داشتیم در حالی که در سال ۱۴۰۰ یک و نیم میلیون دانشجوی زن داشتیم، یعنی ۵۶ برابر. این اتفاقات یعنی جامعه زنان ایرانی، تغییر و تحول اساسی پیدا کرده‌اند. ما نمی‌توانیم جامعه زنان متحول یافته را نبینیم که اشتغال می‌خواهند. نرخ بیکاری زنان تحصیل کرده، بیش از دو برابر مردان تحصیل کرده است. نرخ بیکاری زنان تحصیل‌کرده ۲۸.۱ درصد است در حالی که مردان ۱۲.۹ دهم درصد. زنان سطح توقعی در حضور مدیریت‌های میانی و ارشد را پیدا کرده‌اند، آن‌ها سطح توقعاتی در سبک زندگی و حقوق فردی و اجتماعی پیدا کرده‌اند بنابراین متغیر دوم اجتماعی ما در کنار متغیر تحصیلات دانشگاهی تحولاتی است که در حوزه زنان اتفاق افتاده است. نمی‌توانیم تحولات را نبینیم و راجع به آن فکر نکنیم.

وزیر پیشنهادی ارشاد، مصرف فرهنگی را تحول سوم جامعه امروز ما خواند و اظهار کرد: در پیمایش مصرف فرهنگی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۴۰۰  انجام داد، نشان داد ۶۰ درصد مردم ایران از اینترنت استفاده می‌کنند؛ میانگین میزان استفاده از اینترنت حدود ۲۴ درصد، دو تا ۴ ساعت و حدود ۱۵ درصد بالای ۴ ساعت، یعنی مصرف و مسیر فرهنگی تغییرات قابل توجه پیدا کرد است. نوع مصرف نیز تحول پیدا کرد است؛ حدود ۷۰ درصد در شبکه‌های اجتماعی، جستجو و دانلود فیلم حدود ۲۳.۵ درصد، موسیقی ۳۸.۲ درصد. همه این‌ها نشان می‌دهد که جامعه ایرانی در دو دهه اخیر هم از منظر تحصیلات، هم از منظر ترکیب جنسیتی در حضور و میدان‌های تحصیلی و عمل و هم از لحاظ مصرف فرهنگی تغییرات قابل توجه یافته است. این تغییرات به معنای این است که ما در نوع نظام، مناسبات دولت و ملت باید به راهکارهای جدید فکر کنیم. ممکن است راهکارهای قدیم پاسخ ندهد.

او خاطرنشان کرد: دغدغه‌ها، اصول، چشم‌انداز و مقصد ثابت هستند اما مسیر می‌تواند و باید تغییرات خودش را پیدا کند. به نظر می‌آید با این تغییرات گسترده، فرهنگ و هنر و رسانه مفصل ارتباطی دولت و ملت باشد؛ یعنی از این طریق نظام حکمرانی فرهنگی ما مناسبات ارتباطی خود را با ملت، با ایده و راهکارهای تازه اما به سوی مقصد مشترک پیدا کند. در این میان اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه هستند که میدان‌دار و عرصه‌دار این حوزه‌اند. بایستی منزلت، حقوق نهادها و تشکل این اصحاب را مورد توجه قرار داد.

او با بیان اینکه دولت وفاق ملی در سطح حکمرانی در حال شکل‌گیری است، گفت: کار عمده‌تر دولت وفاق ملی در سطح دولت _ ملت است؛ اینکه مردم دولت را از خود بدانند، به آن اعتماد کنند رابطه همدلانه و همکارانه با دولت پیدا کنند، همان نسبت‌هایی که در دهه اول انقلاب داشتیم. در آن دوران وقتی که گفته می‌شد در جبهه چیزی دچار کمبود شده، مردم از انبان زندگی خودشان می‌گذشتند برای اینکه آن کمک را انجام بدهند، چون دولت را از خود می‌دانستند، دولت را مال خود می‌دانستند و فاصله‌ای بین خود با دولت قائل نبودند. باید بازگشت مجددی به این میدان پیدا کنیم. باید اعتماد را بازگردانیم و اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه می‌توانند میدان‌داران این حوزه باشند.

صالحی سپس گفت: امیدوارم در پرتوی وفاق عمومی در نظام حکمرانی کشور، تعامل چهار ساله دولت و مجلس که تقریباً با هم آغاز به کار کرده‌اند، شالوده‌ایی مستحکم و بنایی رفیع برای فرهنگ کشور پدید آورد. فرهنگی که به گفته امام راحل مبدا همه خوشبختی‌ها و بدبختی‌های ملت است و به تعبیر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی فرهنگ مایه اصلی، هویت ملت‌هاست. فرهنگ یک ملت است که می‌تواند آن ملت را پیشرفته، عزیز، توانا، عالم، فناور، نوآور و دارای آبروی جهانی کند.

او خاطرنشان کرد: ما ملت بزرگ، متنوع و کهن ایران در برابر طوفان‌ها، اگر هم سر خم کردیم، دوباره سربلند ایستادیم و می‌ایستیم و هیچ قدرتی توان نابودی ایران عزیز را ندارد. ایرانیان از دوران باستان همواره به عنوان ملتی بزرگ، با فرهنگ و تجربه‌های متنوع و عمیق یکی از خالقان جهانی فرهنگ بودند. ایرانیان نقطه اتصال شرق، غرب و انتقال فرهنگ و دانش و هنر و داستان و شعر بودند و هستند. نقش ایرانیان در گسترش اسلام در جهان بی‌بدیل است. فرهنگ اسلامی در سراسر سرزمین‌های اسلامی با حضور هنرمندگان، نویسندگان، شاعران، دانشمندان، فیلسوفان، فقیهان، محققان و دبیران ایرانی گسترش یافت. این پیشینه افتخارآمیز اکنون نیز استمرار دارد. مردمان فراوانی در جای جای جهان به دنبال شناخت و بهره‌مندی از فرهنگ و هنر ایران و ایرانی هستند. هزاران هنرآموز و هنرمند با اتکا به معارف غنی فرهنگی ایرانی اسلامی به آفرینش‌های هنری می‌پردازند. سینمای غنی به ویژه سینمای پس از انقلاب درخشش‌های شایان توجهی داشته و حتما بالندگی بیشتری باید پیدا کند. هنرمندان و فناوران در تولید پویانمایی و بازی‌های رایانه‌ای بر پیشانی این ملت و این مرز و بوم ظرفیت‌های قابل توجهی دارند. موسیقی ایرانی سفیر بی‌کلام، مخاطبان زیادی را مسحور خود می‌کند. این ظرفیت‌های افتخارآمیز بن‌مایه بازآفرینی فرهنگ و هنر ایران اسلامی در حال و آینده خواهد بود. با عنایات الهی چشم به راه گلبانگ ایران زرین فرهنگی خواهیم بود.

منبع: ایسنا