«مونولوگ دف» منتشر شد/ وقتی «ریتم» سخنرانی می‌کند

آرین رضایی پژوهشگر و ازنوازندگان دف و سازهای کوبه ای، در روزهای گذشته تازه‌ترین مجموعه تالیفی و پژوهشی خود به نام «مونولوگ دف» را منتشر کرد.

این کتاب شامل قطعه‌های بلند برای ساز دف و سازهای کوبه‌ای است که به گفته مولف، اولین کتابی است که قطعات آن دارای فرم و ساختار هستند که برای ساز دف نوشته شده است. ضمن اینکه براساس گفته‌های مولف، نکته‌ای که این کتاب را از سایر کتاب‌های موجود و نوشته شده متمایز می‌کند قطعه‌هایی است که دارای موسیقی پس زمینه (بکینگ تِرَک) هستند.

این در حالی است که حالت‌های مرسوم برای هم‌نوازی سازهای کوبه‌ای به این شکل بوده که با همراهی آهنگ‌های از پیش ساخته شده هم‌نوازی شکل می‌گرفته ولی این بار ابتدا قطعات ساز دف نوشته و فرم و ساختار خود را دارند و پس از آن آهنگساز روی این قطعات ریتم، ملودی ساخته است. بر همین اساس و طبق گفته مولف اثر، دستِ ساز دف در نواختن بسته نیست و کمک چشمگیری به خلاقیت و بینش بیشتر نوازنده‌ ساز دف می‌کند.

آرین رضایی در توضیحات تکمیلی این پروژه نوشته است:

«همیشه فکر می‌کردم که جای قطعات دارای فُرم در فهرستِ رامش سازهای کوبه ای خالی است. تا بود، از دف به عنوان سازِ همراه استفاده می شد و بداهه ای هم اگر می نواختند برهمان مبنا بود، الگوهای تکراری آشنا! اما ریتم برای من ماهیتی ملودی وارداشت، پس پی آموختن فُرم رفتم تا بتوانم این جمله‌ها ونمونه‌ها را در ذهنم بسامان کنم.

شانزده سال بیش از نوشتن این چند خط پشت درامز نشستم فقط برای اینکه ریتم را در ساحتِ جهانی اش بیشتر و بهتر بشناسم. آن‌گاه از رهِ این تحقیق، به زبان خود رسیدم. به این نتیجه که ریتم هم مانند سخن گفتن می تواند بیان داشته باشد. وقتی بحث ملودی باشد این انتقال حس قابل لمس است اما یای ریتم که به میان می آید قضیه تاحدودی بُغرنج می شود.

به هر روی کوشیده ام پاره ای از تجربیات خود را در این کتاب با شما به اشتراک بگذارم. این قطعات آن صدای تکراری و آشنای دف نیستند. من با چشیدن ریتم های غربی و شرقی و زیستن ریتم‌ها و نواهای ایرانی به ترکیب خاص خود رسیده‌ام. نهالی که اگرچه بار و بری نو داده، اما همچنان ریشه در آن خاک اصیل دارد. جمله‌های شخصی من، اما به همان زبان کهن. یک مونولوگ، با زبان ریتم و صدای دف.

پاره‌ای از قطعات این کتاب با ملودی‌هایی که دوستان خوش ذوق من ساخته و تنظیم کرده‌اند مُزین شده است که این جا نیز خلاف عادت معهود عمل کرده‌ام یعنی ابتدا ریتم وبعد ملودی! پس به هیچ روی نگذاشتم دستِ دف بسته‌ ساز دیگری شود.

امیدوارم با نواختن و تکرار این جملات، دریچه‌ تازه‌ای از ریتم به ذهن نوازندگان بگشایم. دریچه ای نو برای نگاهی نو و پرورشِ خلاقیت و لاجرم بداهه نوازی و به عنوان عضو کوچکی ازجامعه‌ دف نوازی حاصل این خدمت را که درحدِ بضاعت اندک من است به خودشان تقدیم می‌کنم و البته به خودتان!»

آرین رضایی از جمله هنرمندان جوان عرصه موسیقی است که از شش سالگی با نواختن سنتور وارد عرصه موسیقی شده و از ۱۰ سالگی با هنرمندانی چون ونداد مساح زاده، مسعود حبیبی و بیژن کامکار اصول دف نوازی را فرا گرفته است.

این هنرمند از سال ۱۳۸۴ بود که به تدریس ساز دف پرداخت و از سال ۱۳۸۶ با نیما نوآپور، هومن غفاری و آرش پژند مقدم ساز درامز را فرا گرفت.

از همکاری های وی می توان به نوازندگی دف در ارکستر کوبان به سرپرستی ونداد مساح زاده، ارکستر تخت جمشید، گروه دف و نی بیژن کامکار، ارکستر «مان جین»، حضور در تور کنسرت های «چرا رفتی»، «نسیم وصل» و «ستاره ها» همایون شجریان اشاره کرد. این در حالی است که همراهی با چندین پروژه، مجموعه، گروه و هنرمند مطرح موسیقی از جمله «آرایش خورشید» به تنظیم کورش یغمایی، آلبوم «راه پارسی»، آلبوم «مشتاق گل» به آهنگسازی بیژن کامکار، شرکت در فستیوال «ناگور» هند با همراهی محمد معتمدی و سینا جهان آبادی، ارکستر «تخت جمشید» به رهبری ارکستر مسعود حبیبی، خوانندگی بیژن کامکار و آهنگسازی پدرام درخشانی، کنسرت نمایش «پیروز و پریزاد» به آهنگسازی علی قمصری، کنسرت نمایش «سی صد» به آهنگسازی سهراب پورناظری، پروژه «باز آمدم» به آهنگسازی تهمورس پورناظری، همکاری با هنرمندانی چون وحید تاج، حمید خوانساری، ستار اورکی، تدریس در مجموعه های آموزشی مختلف و داوری در چندین دوره جشنواره های تخصصی حوزه موسیقی از دیگر فعالیت های رضایی در عرصه موسیقی محسوب می شود.

منبع: مهر