ریسک عباس کیارستمی/ اهمیت فضاسازی در تاثیرگذاری یک فیلم

اولین روز از مسترکلاس «شکوه سینما» یکشنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۳ به دو نشست با حضور سلیم اِوجی (فیلمساز ترکیه‌ای) و پرویز شهبازی (کارگردان ایرانی) اختصاص داشت و مدیریت این جلسات برعهده کیوان کثیریان بود.

مستانه مهاجر مدیر رویداد «شکوه سینما» در ابتدا ضمن خوشامدگویی به حاضران اظهار امیدواری کرد که این دوره بتواند یک ارتباط فرهنگی خوب را رقم بزند.

اولین نشست از مسترکلاس «شکوه سینما» با عنوان سینمای مستقل ترکیه و مختصات آن با حضور سلیم اِوجی، فیلمساز ترکیه‌ای برگزار شد. او در ابتدای این نشست مطرح کرد: اصلی‌ترین دلیلی که به این دوره آمده‌ام، این است که یک پل ارتباطی بین سینمای ایران و ترکیه شکل بگیرد. سینمای ایران بسیار عمیق است و در ترکیه همیشه آن را دیده‌ایم. ایران یکی از کشورهایی است که در تاریخ سینما تغییر ایجاد کرده و تاثیر داشته است.

اِوجی ضمن ابراز خرسندی از نمایش فیلمش در مسترکلاس «شکوه سینما» آن را اتفاق ویژه‌ای دانست و گفت: یکی از اولین جاهایی که فیلم «در گذر زمان» پخش می‌شود اینجا است.

او با اشاره به اینکه کارش را از موسیقی آغاز کرده، اظهار کرد: فیلم کوتاه را خیلی دوست دارم. فیلم کوتاه این نیست که ما می‌خواهیم فقط یک چیزی از صفحه سینما یاد بگیریم. متفاوت بودن فیلم کوتاه باعث اهمیت آن برای من شده است.

او با اشاره به شرایط ساخت اولین فیلم کوتاهش اظهار کرد: سینما چیزی است که در پروسه انجام آن را یاد می‌گیرید. من سناریو را نگه نداشتم و فیلم را تولید کردم. فیلم اولم به جشنواره مونترآل رفت. خیلی خوشحال شدم؛ بعد از آن فیلم به ونیز هم رسید‌. فیلمی که با کمترین هزینه ساخته شده بود، سر از ونیز درآورد. همین مسئله جسارتم را چند برابر کرد.

او ادامه داد: بعدها ترجیح دادم سینما و مخاطب خودم را داشته باشم. من دوست دارم در سینما، حیات و زندگی واقعی انسان‌ها را نشان دهم. کاراکترهای سیاه و سفید را دوست ندارم. چون زندگی واقعی را دوست دارم، شخصیت‌های خاکستری برایم اولویت دارند.

سلیم اِوجی در بخش‌های دیگری از این نشست گفت: باید تجربه‌هایتان را کلاژ کنید؛ برای من سینما کلاژی از زندگی است. من در اطرافم به دنبال کاراکترها می‌گردم تا از آن‌ها برای شخصیت‌ها وام بگیرم. یک فیلمساز باید جواب این پرسش که «برای چه باید فیلم بسازم؟» را در آینه به خود بدهد.

این فیلمساز درباره سینمای عباس کیارستمی عنوان کرد: وقتی که در سینما بر اساس چیدمان پیش می‌رفتند، عباس کیارستمی ریسک کرد و کاراکترهای واقعی را جلوی دوربین برد. پس از او راه جدیدی در سینما باز شد. نوری بیلگه جیلان نیز در سینمای ترکیه این جریان را ایجاد کرده است. در ادامه نشست، سلیم اوجی به پرسش حاضران پاسخ داد.

دومین نشست از مسترکلاس «شکوه سینما» با عنوان فضاسازی در سینما با حضور پرویز شهبازی برگزار شد.

او در ابتدای این نشست با اشاره به اهمیت فضاسازی در سینما، یادآور شد: گاهی فیلم‌هایی ساخته می‌شوند که فیلمنامه خوب و کارگردانی بدون ایراد است و از نظر تکنیک هم خوب است اما فیلمی که دوستش داشته باشیم و تاثیرگذار باشد، نیست؛ این اثر فقدان فضاسازی دارد.
شهبازی گفت: فیلمنامه‌نویس به فضای فیلم آگاهی دارد. اگر کارگردان کسی غیر از نویسنده فیلمنامه باشد، باید بودجه را با فضای مورد نظرمان تطبیق دهیم. نمی‌توان انتظار داشت که با هزینه ارزان، فضاسازی مطلوب اتفاق بیفتد. بودجه فیلم اولین مسئله است؛ چون تعداد جلسات فیلمبرداری برای فضاسازی مناسب بیشتر می‌شود. ضمن اینکه نمی‌توانید بازیگرانی که می‌خواهید را با بودجه کم بیاورید. اگر نیاز به سفر و تجهیزات داشته باشید، ممکن است نتوانید هزینه را تامین کنید و به فضای فیلم لطمه بخورد.
او در بخش دیگری گفت: مسئله دیگر زمان فیلمبرداری است. یعنی شما در چه فصلی و چه زمانی فیلمبرداری کنید. ضمنا صحنه‌های خاصی که در زمان‌های خاصی باید ضبط شوند، باید در نظر گرفت. مشکل برخی فیلم‌هایی که فضاسازی نامناسبی دارند، لوکیشن است. باید لوکیشن را بر اساس روحیات کاراکتر انتخاب کرد. لوکیشن باید دربرگیرنده کاراکتر باشد.

این کارگردان در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: باید نموداری تهیه شود که چقدر از فیلم در نماهای داخلی و چقدر در نماهای خارجی فیلمبرداری می‌شود.

او افزود: در انتخاب دوربین نیز باید خیلی دقت کرد. مسئله بعدی لنز است؛ باید بدانید که چه طیف لنزی نیاز دارید.

در ادامه پرویز شهبازی به پرسش‌های حاضران پاسخ داد.

در پایان فیلم «در گذر زمان» با حضور کارگردان آن، سلیم اِوجی نمایش داده شد.

نخستین دوره مسترکلاس «شکوه سینما» را مستانه مهاجر برگزار می‌کند و در این پروژه، کلِوِر حامی فرهنگ و هنر ایران، همراه اوست.

همچنین ابراهیم حقیقی، پارسا پیروزفر، فرشته صدر عرفایی، پژمان بازغی، حامد کمیلی، مرجان اشرفی‌زاده، مرجان شیرمحمدی، مهرداد غفارزاده، کاوه سجادی حسینی، لیلا نقدی‌پری، سام نوری، درناز حاجی‌ها، روزبه حصاری، لیلا بلوکات، پرند زاهدی، مجید نوروزی، کامیار محسنین، شبنم قربانی، نفس بازغی، علیرضا اخلاقی‌راد، حنیف سروری، سودابه خسروی، حسن مصطفوی، حسین اکبری، مونا احمدی، سها نیاستی از جمله هنرمندانی بودند که در کنار دانشجویان و هنردوستان در اولین روز این رویداد شرکت کردند.

منبع: صبا