قلم‌ها، جنگ را روایت می‌کنند
محمدقاسم فروغی، نویسنده و پژوهشگر و از پاسداران اهل قلم پیشکسوت و کارشناسان کارآمد در زمینه کتاب‌های دفاع مقدس به شمار می‌آید. ایشان دبیر علمی بیست و دومین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس است. به سراغ او رفتیم تا برای تشریح ابعاد مختلف این رویداد مهم ادبی گفت‌وگویی کنیم که در ادامه می‌خوانید.
محمدقاسم فروغی، نویسنده و پژوهشگر، سال 1333 در جهرم به دنیا آمد و از جمله مبارزان پیش از انقلاب بود که مدت‌ها طعم زندان ستم‌شاهی را کشید. او در بدو فعالیتش و همزمان با شروع دفاع مقدس، یکی از راه‌اندازان تبلیغات جبهه و جنگ بود. وی و همکارانش در طول دفاع مقدس همواره با تولید انواع محصولات فرهنگی برای جبهه‌های جنگ مانند پرچم، پیشانی‌بند، دفترچه خاطرات، تولید و انتشار کتب مختلف مانند «اخلاق فرماندهی در جنگ»، شروع فعالیت ثبت خاطرات رزمندگان اسلام و…، کمک شایانی در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و ارتقای روحیه رزمندگان اسلام کرد. فروغی سال‌ها در تدوین و نشر کتاب‌های دفاع مقدس و ارتباط با نویسندگان این حوزه و همچنین برپایی جشنواره‌های کتاب سال دفاع مقدس فعال بوده است و از پاسداران اهل قلم پیشکسوت و کارشناسان کارآمد در زمینه کتاب‌های دفاع مقدس به شمار می‌آید. ایشان دبیر علمی بیست و دومین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس است. به سراغ او رفتیم تا برای تشریح ابعاد مختلف این رویداد مهم ادبی گفت‌وگویی کنیم که در ادامه می‌خوانید.
+ضرورت و هدف برگزاری جایزه کتاب دفاع مقدس چیست؟ براساس چه نیازی این جایزه در دهه 70 تأسیس شد؟ از تاریخچه و بخش‌های مختلفش بگویید.
بنده از سال ۱۳۷۰ در زمان تصدی مهندس چمران، در جایگاه مسئول ادبیات و انتشارات بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس مشغول به کار شدم و پس از چند ماه، سه برنامه بنیادی و اساسی و ماندگار به جناب چمران پیشنهاد کردم: انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس، برگزاری شعر دفاع مقدس و برگزاری سمینار ادبیات دفاع مقدس. ایشان با دو برنامه اول و دوم موافقت و برنامه سوم را موکول به زمان دیگری کرد. این برنامه‌ها بحمدالله با آمادگی‌هایی که در عزیزان فرهنگی جبهه و جنگ بود، به‌سرعت اجرایی و از سال ۱۳۷۱ وارد مرحله برنامه‌ریزی شد. اولین دوره این جایزه در سال ۱۳۷۲ برگزار شد. سابقه این فعالیت مؤثر که در ابتدا مشکل و پیچیده بود، در هیچ‌یک از مجموعه‌های فرهنگی انتشاراتی به استثنای وزارت ارشاد که کتاب سال را برگزار می‌کرد، وجود نداشت. بنابراین لازم بود که عزیزان از ابتدا به ساختاری منظم و سنجیده برسند تا این جایزه بتواند در آینده از شیرازه و ساختمان اجرایی و کیفی مناسبی برخوردار باشد.
در ابتدا آقایان بهروز اثباتی به‌عنوان دبیر و آقایان سرهنگی و بهبودی به‌عنوان شورای مرکزی انتخاب شدند و وظیفه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی به عهده این افراد گذاشته شد. جناب اثباتی با درایت و تدبیر ویژه توانست کار را به‌خوبی سروسامان دهد و با تعیین دبیرخانه و ارکان اجرایی و داوری، وارد فاز اجرا شود و اقدامات لازم را برای به ثمر رسیدن اهداف کار انجام دهد. مرحله اول این برنامه، ویژه آغاز تا پایان جنگ بود که آثار ارزشمندی در این دوره انتخاب و معرفی شد. پس از آن با تجربه ارزشمند دوره اول، دوره‌های بعد نیز به مرور زمان برگزار شد و جایزه به‌عنوان برنامه‌ای نهادینه‌شده در دستور کار بنیاد حفظ آثار قرار گرفت. تا دوره پنجم اینجانب در بنیاد به‌عنوان مسئول کار بودم و سپس دوستان دیگر این مسئولیت را دنبال نمودند. در دوره‌های بعد نیز به‌عنوان دبیر اجرایی و از دوره هفدهم تا بیستم نیز به‌عنوان دبیر علمی با این جایزه همکاری کردم. این برنامه ابتدا با هدف حفظ میراث مکتوب دفاع مقدس و تکریم و تقدیر از دست‌اندرکاران و صاحبان آثار قلمداد می‌شد؛ اما به مرور با مطالبات و ظرفیت‌هایی که این برنامه داشت، به‌عنوان فعالیت برتر در عرصه کتاب و مسائل جانبی آن دیده شد؛ تا جایی که در دوره‌هایی به خدمات نشر و کتاب و کتابداری و عرضه و توزیع کتاب‌های دفاع مقدس نیز توجه شد.
+از میزان بازخورد مخاطبان در خصوص این جایزه بگویید.
در این‌گونه برنامه‌ها متأسفانه سازوکاری برای ارزیابی و اثرگذاری و در نظر گرفتن دغدغه مخاطبان و میزان اثرگذاری مطالبات وجود ندارد و صرفا با سلیقه‌ها و ارزیابی‌های شخصی یا سازمانی یا صنفی مواجه هستیم. هیچ‌کدام از این برنامه‌های مشابه با این رویکرد نیز نمی‌توانند جواب دقیق و سنجیده‌ای بدهند و آنچه ارائه می‌کنند، تجربه اندوخته‌های شخصی یا سازمانی است. به این لحاظ، این برنامه هم نظر دقیقی نمی‌تواند ارائه کند؛ مگر آنکه طبق دغدغه‌ها و مطالبات افراد یا مراکز مرتبط یا تعامل و همکاری‌هایی که با افراد صاحب‌نظر و سازمان‌ها و مراکز نشر دارند، برداشت فرهنگی و آماری خود را ارائه دهند. به نظر بنده که تقریباً در تمام این دوره از آغاز تاکنون با این برنامه همراهم، این برنامه باید بتواند با ظرفیت‌هایی که در حال حاضر به دست آورده است، فرصت‌ها و امکاناتی را برای مخاطبان فراهم کند تا در آینده روال تولید و بررسی و نقد آثار مکتوب دفاع مقدس از ساختار و برنامه منظمی بهره‌مند شود؛ زیرا ناشران این آثار به مرور درمی‌یابند که هر اثر تولیدی باید بتواند با مخاطب و جامعه هدف ارتباط مؤثری برقرار نماید. صرف ارتباط و تعامل چندان مهم نیست، ارتباط باید سازنده و جهت‌بخش و آینده‌نگر باشد؛ بنابراین هنوز تا رسیدن به این مرحله نیاز به تلاش و اهتمام ویژه است و در این شرایط باید ابزار و امکانات و مسیرهای توسعه و پیشرفت را در تولید آثار بهتر و کیفی‌تر مشاهده کنیم.
+این جایزه در طول مدت برگزاری ارتقا داشته است؟
مسلماً اهتمام ارزشمند بنیاد و دست‌اندرکاران و داوران این برنامه، ارتقای کیفی و رسیدن به اهداف متعالی تولید و اثر گذاری بهتر آثار در جامعه مخاطب است. امروزه آثار این برنامه در سراسر کشور ملاحظه می‌شود؛ زیرا ناشران یا مؤلفان علاقه‌مندند کتاب‌هایشان در این برنامه دیده شود و رتبه بیاورد. این وضعیت با توجه به محدودیت‌ها و کسری‌هایی که وجود دارد، قابل توجه است. متأسفانه ابزار مناسب و لازم برای توسعه بهینه و قابل انتظار در این برنامه به صورت جامع و کامل وجود ندارد. این کار باید به‌عنوان یک تلاش ملی مدنظر باشد و سرمایه‌گذاری لازم توسط همه مراکز برای این کار صورت پذیرد. بنیاد به صورت مستقل و تنها به هیچ وجه نمی‌تواند جوابگوی کل کار باشد. این امر، اهتمام ویژه‌ای لازم دارد که امید داریم در آینده انجام شود.
+رویکرد جایزه چیست و آیا توانسته در زمینه تولید آثار جریان‌سازی مستمری ایجاد کند؟
اگر قرار باشد رویکرد و جهت‌بخشی منطقی، علمی و فرهنگی را مد نظر داشته باشیم، ابتدا باید ببینیم این برنامه ساختار ثابت و محکمی دارد یا خیر. این برنامه هنوز اساسنامه‌ای مشخص با اهداف بلند و متعالی که شورای عالی انقلاب فرهنگی و دیگر مراجع مربوط آن را تصویب کرده باشند، ندارد. اگر منوال بر این باشد، متأسفانه باید برنامه را با رویکرد مدیران یا دبیران برنامه هماهنگ‌شده ببینیم که این امر مسلماً ضایعه و مشکل بزرگی در این‌گونه برنامه‌هاست. این برنامه‌ها باید دارای ساختار، رویکرد، برنامه و آیین‌نامه و دستورالعملی ثابت و البته پویا با در نظر گرفتن زمان و موضوع باشد که دبیران یا مدیران نتوانند کار را دچار تغییر و تحول بنیادی یا رویکردی نمایند. امید داریم این کار با درایت مسئولان بنیاد در آینده به صورت صحیح و منطقی عملیاتی شود. البته جریان‌سازی مسئله فرهنگی مستمر و بابرنامه‌ای است. این مسیر نمی‌تواند بدون ابزار و امکانات و نیروی انسانی و تدابیر ویژه باشد. جریان‌سازی در هر امر فرهنگی و اعتقادی به عوامل متعهد و هماهنگ و همراه و همسو نیاز دارد. ما مسئله جریان‌سازی را دست‌کم می‌گیریم و بدون پشتوانه‌های لازم انتظار داریم به صرف علاقه‌مند شدن چند مرکز یا عده‌ای از افراد، جریان‌سازی فرهنگی کنیم. هنوز تعریف و کارکرد جریان‌سازی را یاد نگرفته‌ایم. ببینید غرب با چه هزینه‌ای در سراسر جهان جریان‌سازی فرهنگی می‌کند و با میلیاردها دلار و تجهیز امکانات و بسیج نیروهای خبره و کارشناس و هزار ترفند بر ذهن و جان جوانان یا مخاطبان خود سوار می‌شود و آنها را همراه با خود به هر ناکجاآبادی میبرد. در خیابان به ظاهر برخی جوانان نگاه کنید. آیا این جوانان که سرمایه این سرزمین هستند، با دغدغه‌های انقلاب، آرمان‌ها، ارزش‌ها، نمادها و آیین‌های سنتی و فرهنگی و دینی ما همسو هستند؟ چگونه غرب و فرهنگ گسترش یافته و آنان جریان دلخواه خود را بر ذهن و جان این جوانان غلبه داده و آنها را همراه کرده است؟ این‌ها از کمبود تلاش مناسب و سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی مناسب ماست. کسی جز خود را سرزنش نکنیم. بنابراین جریان‌سازی ذهنی به اهتمام والا، امکانات، نگاه، فکر و اندیشه مناسب و خردمندانه و پویا و بهروز نیاز دارد. ما در کشورمان چیزی کم نداریم. مهم آن است که این خردمندی را به عرصه عمل طالب و مطلوب با وفاق ملی و همراهی آحاد جامعه پیوند زنیم و با آسیب‌شناسی مناسب، راه مناسب را انتخاب کنیم.
+در این مسیر طی‌شده در طول این سال‌ها، با چه مسئله‌ها و چالش‌هایی مواجه بوده‌اید؟
اصولاً ما هنوز به تبیین «مسئله» نپرداخته‌ایم و صرفا چالش‌ها را مدنظر قرار داده‌ایم. در این دوره ما به آن پرداخته‌ایم و شعار «مسئله‌شناسی» را مد نظر قرار داده‌ایم تا با کنکاش و تبیین آن بتوانیم حداقل درآمدی به امر مسئله‌شناسی داشته باشیم. واژه‌ها سرشار از ایجاز و ابهام است و ما صرفاً بدون پرداختی به ماهیت واژه‌ها نباید آن را به کار بریم. مسئله‌شناسی یک خردمندی عالمانه است. مسئله آن نیست که صرفاً مشکلی را پیش روی خود ببینیم. چالش‌ها و کمبودها و تنش‌ها معلول مسائل دیگری است که باید ابتدا به آن توجه شود. علت‌ها را باید جست‌وجو کرد. ما در عرصه دفاع مقدس متأسفانه دچار برخی محدودیت‌ها و تنگ‌نظری‌ها و سلایق هستیم که ظرف زمان و شرایط باید آنها را پالایش و تصحیح کند. امروزه نقش مؤلف را باید درست تشخیص دهیم و به دنبال مؤلف متعهد و دغدغه‌مند باشیم. نوشتن از جنگ چندان مشکل نیست. نوشتن از انسانی که جان را در تعالی عشق و عرفان در میدان نادیده می‌گیرد و عشق‌بازی با جانان را اصل می‌داند، مشکل است. راه نرفته را چگونه می‌توان با افراد نابلد پیمود؟ هر راهی راه‌بلد می‌خواهد. معرفت و شناخت لازم است. مطالعه و کنکاش لازم است. دلدادگی و خود را ندیدن لازم است. این مسیر راهی است پرخطر که مرد راه می‌خواهد و اگر چنین نبود که میدان جنگ نبود.
.jpg)
+برای ارتقا و اثرگذاری بیشتر جایزه چه برنامه‌ای دارید؟ شعار خاصی برای هر دوره از این جایزه در نظر دارید؟
می‌دانیم که هر برنامه‌ای برای تعالی نیاز به ابزار و لوازمی دارد. ما به‌عنوان دبیر یا مجریان کار در برنامه‌ها و رعایت موارد کیفی می‌توانیم با رویکرد و تعالی دادن به امور، کارهایی را در دل برنامه اجرایی کنیم. برای مثال در این دوره برای اولین بار شورای علمی، شورای برنامه‌ریزی و شورای عالی تشکیل شده است که هرکدام هدف و وظیفه‌ای را دنبال می‌کند. برای هرکدام مأموریتی در نظر گرفته شده و بر آن اساس، جلسات تشکیل و بحث‌ها و موضوعات بررسی شده تا کار در مسیر درست‌تر با رعایت کیفیت لازم اجرایی شود. یکی دیگر از برنامه‌های ما تعیین شعار برای هر دوره است که این شعار یعنی راهنما و قطب‌نمای فعالیت ما در هر دوره. برای مثال، در دوره‌های قبلی به «معرفت‌افزایی»، «پاسداشت ثروت ملی»، «هویت ملی»، «اثر فاخر»، «جلوگیری از تحریف» و در این دوره به شعار «مسئله‌شناسی» و «درست‌نویسی» توجه شده است. این دو موضوع به‌عنوان رویکرد اساسی برای این دوره در نظر گرفته شده تا ما جدای از داوری‌ها به نظام معنایی نیز توجه کنیم و در سایه آن راهی را برویم که نیاز و مطالبه امروز و فردای این برنامه است.
+ چه موضوعی می‌تواند موجب تأثیرگذاری و دیده شدن بیشتر جایزه کتاب سال دفاع مقدس را به دنبال داشته باشد؟
این برنامه صرفاً داوری و دیدن کتاب‌های منتشرشده در طول یک سال نیست. این فعالیت باید بتواند نظام‌نامه تولیدی آثار مکتوب دفاع مقدس را شکل دهد. ما از ظرفیت‌ها و فرصت‌هایی که این برنامه بزرگ دارد، باید به نحو مطلوب و احسن استفاده کنیم. اگر بنیاد حفظ آثار، تنها به همین برنامه در شکل، محتوا، ساختار، نشر و… در حد مطلوب بپردازد، برای سال‌های سال می‌تواند با همین برنامه جامعه فرهنگی ما را تغذیه و ارشاد نماید. البته منظور از ارشاد رابطه یک‌سویه نیست؛ بلکه تعامل و تفاهم برای تولید آثار برتر و فاخر است. مسئله ارشاد یعنی رشد دادن و رشد یافتن. ما هنوز به این مرحله نرسیده‌ایم. هنوز نتوانسته‌ایم ماهیت و فرهنگ رشدیافتگی را اجرا کنیم. رشد یک رابطه پیچیده و چندسویه است. اگر به فضای رشد بیندیشیم، ضرورتاً ابزار و امکانات آن را هم باید تهیه و آماده کنیم. رشد از مطالعه همه‌جانبه در موضوعات نشئت می‌گیرد و اندیشه و خرد و عمل را پای کار می‌آورد. تفاهم و همکاری ایجاد می‌کند و دغدغه را شکل می‌بخشد. حرکت ایجاد می‌کند و پرواز را نشانه می‌گیرد. باید سمت و سوی رشد دادن و رشد یافتن را بیابیم و بر آن اصرار کنیم. تعاریف در موضوعات مهم و متنوع را باید لحاظ کنیم و با اندیشمندی و خرد جمعی به سرزمین عشق و عرفان وارد شویم تا معرکه‌های هزاررنگ ما را فریب ندهد.
+این جایزه چه نسبتی با مطالبه صدبرابری شدن آثار دفاع مقدس توسط رهبر انقلاب دارد و آیا توانسته کمکی به پر کردن این خلأ کند؟
واقعیت آن است که این صد برابر شدن آثار موجود که مقام معظم رهبری فرمودند، درست فهم نشده و برخی اصرار دارند که به هر قیمتی کمیت را افزایش دهند و بر تعداد آثار اضافه کنند. این حرف جای بحث دارد و با تولید آثار فاخر که رهبری فرمودند و رعایت کیفیت آثار متناقض است؛ به شرط آنکه هر دو مسیر را هماهنگ کنیم و اول به فکر رعایت کیفیت آثار باشیم و بعد با تمهیدات و بسیج امکانات به فکر افزایش عناوین در تولید برسیم. می‌دانیم که امروزه مخاطب ما کمتر به اندیشه و مطالعه فکر می‌کند و عوامل آن نیز بسیار متعدد و متنوع است. نمی‌توان به صرف تجربه یا دغدغه یا حساسیت به نتیجه‌ای درست رسید. جامعه ما چندفرهنگی و گاه ضدفرهنگی است. جامعه‌ای که دغدغه معاش دارد و روزگارش را به انواع چالش‌ها مربوط می‌داند، کمتر در اندیشه مطالعه است و این طبیعی است؛ ولی همین جامعه را می‌توان با برنامه اندیشمندانه و خردمندانه همراه با طرح مباحث درست و اصولی، به مطالعه علاقه‌مند کرد. با صرف طرح مشکل، دردی دوا نخواهد شد. مدیران فرهنگی ما خودشان اغلب دغدغه فرهنگی ندارند و گاه از کار و مبنای فعالیت فرهنگی و اعتقادی بی‌اطلاع و کم‌سوادند. سواد فرهنگی، دانش و اطلاعات نیست. فهم و درک انسان‌شناختی و ضرورت‌های انسان تراز زمانه و سرزمین و کشور یکی از ارکان مهم در این مسیر است. نظام‌نامه فرهنگی نزد اغلب مدیران فرهنگی کشور وجود ندارد و اصولاً به چنین نظام فرهنگی اعتقادی ندارند. سلایق و شرایط نوع کار، برخورد آنان را شکل می‌دهد. اصول و بنیان‌ها در کار دخالتی ندارند؛ چون اغلب مدیران فرهنگی برای چنین کارهایی تربیت نشده‌اند. ناشران نیز اغلب چنین هستند و برنامه بنیادی و زیربنایی برای کارشان ندارند. صرفا کتاب را منتشر می‌کنند و در چرخه دیگر کارهای کتاب ورودی ندارند.
ما باید اول کار را به دست صاحبان کار بسپاریم، بعد به برنامه‌های دیگر توجه کنیم. آیا ناشران ما برنامه‌ریزی‌شان را براساس تعالی و توسعه انسانی و جامعه پویا و متعالی قرار داده‌اند تا انتظار داشته باشیم این رویکردها عملیاتی شود؟ سازمانی که خود را موظف می‌کند در سال، ۵۰ یا 60 کتاب را در مجموعه‌های استانی خود منتشر کند، آیا سازوکار ارزیابی کیفی آثار را برای انتشار آنها از قبل تدارک دیده است؟ آمار کتاب‌های دفاع مقدس در برخی از سازمان‌ها در طول سال به ۱۵۰۰ یا بیشتر می‌رسد؛ ولی در چرخه ارزیابی تعداد اندکی از آنها می‌توانند امتیاز متوسط را دریافت کنند. تا زمانی که سازوکار تولید خوب و کیفی ندارید، نباید امکانات و ابزار و مناسبات کشور را هزینه این آثار کنید. لذا باید اول زیرساخت‌ها مجهز و مؤثر باشد، سپس به فکر توسعه و ازدیاد آمار باشیم. زمین نامناسب با بذر نا مناسب نمی‌تواند نان مطلوب را به شما هدیه کند. مسلماً گندم آن زمین مناسب تغذیه انسان‌های جامعه نخواهد بود.
+برای حفظ کیفیت آثار در عین افزایش کمیت آنها چه تدبیری دارید؟
باید اهتمام ویژه‌ای در این مسیر انجام شود. من در جلسات متعددی برای این مسئله شرکت کرده‌ام؛ ولی اغلب عزیزان بدون برنامه جامع و منطقی به این مسیر وارد شده‌اند و نتوانسته‌اند به نتیجه دلخواه برسند. رسیدن به هر هدفی مستلزم تدارک ابزار و لوازم و منابعی است. باید در چرخه نشر کشور بازنگری شود و افرادی که شایستگی دارند، به همراه منابع و سرمایه‌گذاری لازم در این موضوع به تلاش سازنده همت گمارند. ورود چهره‌ها و اندیشه‌های نو و تازه لازم است. توجه به رشد و توسعه‌یافتگی لازم است، تعامل و تدابیر ویژه‌ای برای این امر مهم نیاز است. جهانی شدن و حضور در عرصه‌های بین‌المللی یکی از ارکان ویژه است. رایزنی فرهنگی و اجتماعی با رویکرد دفاع مقدس یکی دیگر از ابزارهای این امر مهم است. حضور مؤثر در مجامع و نمایشگاه‌های بین‌المللی و جهانی به صورت منطقی و همچنین حضور افراد شایسته ضروری است. ایجاد فهم زبان جهانی و تبیین فرهنگ و ارزش‌های خودمان با زبان همه‌فهم جهانی نیاز است. دغدغه‌های اصولی و حساسیت‌های زمان و شرایط یکی دیگر از ابزار این رویکرد است. شناخت مخاطب به‌ویژه جوانان از طریق کارهای جذاب و سازنده بسیار اساسی و ویژه است. الگو‌سازی صحیح و منطقی و قابل قبول از نمادهای دفاع مقدس و برجستگان و مدافعان این سرزمین، می‌تواند نشانه‌ای از جوان به‌روزشده هر زمان باشد. افتخارات و عزتمندی‌ها را به دور از شعار و تظاهر و مبالغه مطرح کردن، می‌تواند جاذبه ایجاد کند و ده‌ها برنامه و رویکرد دیگر می‌تواند در این مسیر سازنده باشد.
.jpg)
+در خصوص فرایند داوری توضیح دهید.
هر برنامه‌ای در هر شرایطی باید ویژگی‌هایی داشته باشد تا مشابه و منطبق بر گذشته شود و چنانچه این مسئله مدنظر نباشد، چه بسا کار وارد بحران شود. بنده در هر دوره تلاش کردم که هم کار ارتقا یابد و هم اثرگذاری آن افزون شود و هم جاذبه‌های جدیدی در کار وارد شود تا مخاطب را دچار توقف و سرخوردگی نکند. از دوره هفدهم تلاش کردیم شعاری مناسب با رویکردی که در کار نیاز است را با جایزه مانوس کنیم و تاکنون به استثنای دوره بیست و یکم که عزیز دیگری دبیری کار را برعهده داشت، این کار را دنبال کردیم؛ چنان‌که مقام معظم رهبری در موضوعی اشاره کرده‌اند که به‌عنوان رویکرد یا رعایت کیفیت و محتوا به آن توجه شود، باید از این نظر کارشناسی استقبال شود. ما تاکنون تلاش کرده‌ایم این توجهات ویژه رهبری را که ماهیت کار را نشان می‌دهد، در برنامه‌هایمان لحاظ کنیم. در دوره هفدهم ما به «پاسداشت ثروت ملی» پرداختیم، در دوره هجدهم به «کتاب تراز فرهنگ دفاع مقدس»، در دوره نوزدهم به «هویت ملی» و « اثر فاخر»، در دوره بیستم به «مقابله با تحریف» و در دوره بیست و دوم به «مسئله‌شناسی» و «درست‌نویسی» پرداخته‌ایم. البته برای دوره‌های آینده نیز شعارها و رویکردهایی آماده داریم که بدانید یک روند اصولی و هماهنگ با نظام تولید دنبال می‌شود. در این دوره، مشارکت را اصل قرار داده‌ایم و معتقدیم با روح جمعی و مشارکت آحاد دست‌اندرکاران، کار بهتر انجام خواهد شد. نوع داوری‌ها نسبت به دوره قبل متمایز خواهد بود و سرگروه‌های داوری را شورای علمی این برنامه انتخاب می‌کند تا سلیقه‌های فردی نادیده گرفته شود. تأکید بر کتاب‌های تخصصی در خصوص شعار دوره و دیگر موارد کتاب دفاع مقدس در شش‌ماهه دوم سال انجام خواهد شد. تلاش می‌کنیم استان‌ها و صاحب‌نظران نیز از طریق شبکه‌های مجازی با کار همراه شوند و نظرات آنان مبنای تصمیم‌گیری‌ها قرار گیرد. تلاش می‌کنیم که مشارکت دیگر مراکز از قبیل مجمع ناشران دفاع مقدس به‌عنوان همکار اصلی که مسئولیت‌های مختلفی مانند برگزاری نشست‌های تخصصی، انجام کلیه امور گروه داوری گروه‌های جانبی، امور روابط عمومی و رسانه‌ای و… برعهده آنها قرار گرفته، و نیز خانه کتاب و خبرگزاری‌ها را در کار اصل بدانیم و از تعامل با دانشگاه‌ها استقبال کنیم.
نوع انتخاب‌ها با دوره قبل متمایز خواهد بود و در نظر داریم مراسم‌هایی متعدد برای موضوعات و گروه‌های داوری داشته باشیم و برنامه پایانی نیز با حداقل انتخاب‌ها همراه شود تا واقعاً مراسم، شایسته کار باشد و عزیزان منتخب در آن جلسه احساس رضایت نمایند. در هر حال به ارتقای کار توجه می‌شود و در عرصه انتخاب داوران نیز تلاش می‌کنیم که در هر گروه حداقل یکی از اساتید دانشگاه و یک نفر از نسل جوان نویسنده حضور داشته باشد تا تنوع سلایق و نگاه علمی را در کار در هر شرایطی لحاظ کنیم. در این دوره بر فعالیت مستقل گروه مقاومت بین‌الملل اسلامی تأکید داریم و می‌کوشیم این موضوع در آینده بتواند موضوعی فراگیر شود و از برنامه انتخاب کتاب دفاع مقدس مستقل گردد و خود یک برنامه عظیم اثرگذار بین‌المللی شود. تلاش می‌کنیم که نظام معنایی مناسب و سازگار با ماهیت و رویکرد فرهنگ دفاع مقدس را در این دوره زمینه‌سازی کنیم تا همراه با نظام شکلی بتواند عرصه‌های نوینی را در افق نگاه علاقه‌مندان قرار دهد.
+ آینده کار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این برنامه ساختاری دارد که به لحاظ جایگاه و علاقه‌مندان آن می‌تواند عرصه‌های نوینی را برای آینده ترسیم نماید. بنیاد حفظ آثار و عزیزان سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس اهتمام دارند تا با اعتباربخشی بیشتر به این برنامه شمول و فراگیری آن را توسعه و تعمیق دهند. این جایزه ادبی باید بتواند با مشارکت دادن کلیه نقش‌آفرینان ادبیات دفاع مقدس در تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی ادوار آینده، گامی بلند در تعالی و ارتقای این جایزه ادبی در سطح ملی و بین‌المللی بردارد. همکاران این برنامه دارای شاخصه‌ها و تجربیات ذی قیمتی هستند که هریک به‌مثابه گنجی ارزشمند می‌توانند تازه‌های بسیاری را برای انجام برنامه ارائه نمایند. ظرفیت‌ها و فرصت‌ها در این کار بسیار زیاد است. اهتمام زیادی وجود دارد که عرصه نشر دفاع مقدس با این برنامه جهش و تازه‌هایی ارزشمند کسب کند. این برنامه با توجه بیشتر و سرمایه‌گذاری و همراهی دیگر نهادها و سازمان‌ها و ناشران می‌تواند به‌عنوان مهم‌ترین عرصه نظام‌بخشی به تولید کتاب‌های ارزشمند و سازنده در موضوع فرهنگ دفاع مقدس، الهام‌بخش بسیاری از کشورها و مجموعه‌ها شود. تجربیات آن‌قدر در این کار تراکم یافته که مسلماً در آینده می‌تواند برنامه‌ها و موضوعات متنوع دیگر را نیز پدید آورد. امروزه ما مدیون گذشتگانی هستیم که این فعالیت را سامان بخشیدند و کار را به ما سپردند و ما نیز تلاش داریم که به بهترین وجه به دیگران تحویل دهیم، ان‌شاءالله.
منبع: مجمع ناشران انقلاب اسلامی
