نعمت‌الهی: آخرین مصاحبه نادر طالب‌زاده به زودی منتشر می‌شود

مستند «مایکا» به کارگردانی هادی نعمت‌الهی در هشتمین جشنواره تلویزیونی مستند حضور دارد و امشب روی آنتن شبکه مستند سیما می‌‌رود.

این مستند درباره شخصیتی به نام مادر فریده است؛ پیرزن 85 ساله‌ای که در زمان جنگ بوسنی او را به‌واسطه‌‌ی‌ همکاری‌هایش با ایرانی‌هایی که برای کمک به مسلمانان به این کشور آمده‌بودند، مادر ایرانی‌ها خطاب می‌کردند. حالا بعد از 30 سال یک مستندساز ایرانی در تلاش است تا فیلمی از او بسازد.

نعمت‌الهی با اشاره به چرایی توجه ویژه خود به موضوع جنگ بوسنی و ساخت چندین اثر مستند از آن گفت: معتقدم با اینکه سال‌های زیادی از جنگ بوسنی نگذشته است، اما هنوز روایت منسجم و دقیقی از آن نداریم. این اتفاق در حالی است که هم در ایران و هم در دیگر کشورها داده‌ها و مستندهای کمی از جنگ بوسنی وجود دارد و حتی عده‌ای از وقوع آن بی‌خبراند. علاوه براین، معتقدم بخش مهمی از تاریخ انقلاب بوسنی به انقلاب اسلامی پیوند خورده است؛ چرا که جوانان ایرانی که از دفاع مقدس فارغ شده بودند، با شنیدن صدای جنگ در بوسنی خودشان را به آنجا رساندند.

وی ادامه داد: این جوانان، صدای مظلومیت مردم بوسنی شدند و خود مردم این کشور اذعان می‌کنند که اگر ایرانی‌ها نبودند، سرنوشت جنگ و مسلمانان بوسنی جور دیگری می‌شد؛ آنهم در شرایطی که کشورهای اروپایی، آمریکایی و سازمان ملل به وظایف خود عمل نمی‌کردند. مسلمانان بوسنی جزء مسلمانان بومی اروپا بودند و حمایت‌ها از آنها کمتر بود. من فکر می‌کنم جنس کمک‌رسانی جمهوری اسلامی و جوانان ایرانی به جنگ بوسنی به قدری خاص و مهم است که باید حتماً روایت شود. این روایت حتما الهام‌بخش و تعیین‌کننده خواهد بود و می‌طلبد مستندسازانی از ایران متمرکز بر آن موضوع بشوند. خوشحالم در طول این سال‌ها افرادی بودند که به این موضوع پرداختند.

او با اشاره به اینکه کدام وجه از زندگی مادر فریده برایش جذاب‌تر بوده است، گفت: ماجرای جنگ بوسنی و مردمش پر از قصه‌ها و روایت‌هایی است که یکسر آن جنگ است و یکسر دیگر آن پیوند خورده با زندگی است. مستند مایکا بهانه‌ای برای این موضوع است که به واسطه نزدیک شدن به شخصیت مادر فریده، بتوانیم یک زن بوسنیایی مسلمان را روایت بکنیم و از کنار او، آن اتفاقاتی که در سال‌های جنگ رخ داده است را به نمایش بگذاریم. در این بین با یک ماجرای دراماتیک که یک عکس است، روبه‌رو می‌شویم که بهانه خوبی برای بیان حضور ایرانی‌ها در جنگ بوسنی است.

وی اضافه کرد: برای من، مادر فریده شخصیت جالبی بود؛ او در لابه‌لای دود و آتش جنگ، اقدام موثری داشت و با ایرانی‌ها نیز ارتباط خوبی برقرار کرده بود. او برای من یک پیرزن 85 ساله بود که از طریق خاطراتش می‌توانستم به بخش مهمی از اتفاقات جنگ بوسنی برسم و آنها را روایت کنم.

نعمت‌الهی از تولید یک مجموعه مستند جدید با همین موضوع خبر داد و گفت: این روزها در حال تولید مجموعه مستند جدیدی با همین موضوع هستیم و تلاش می‌کنیم تا روایت منسجمی از تاریخ بوسنی هرزگوین، استقلال بوسنی، فروپاشی یوگوسلاوی، سال‌های جنگ، ورود ایران به جنگ، جنس کمک‌رسانی‌ها و … داشته باشیم. در حال حاضر، مشغول پژوهش و پیش تولید آن مجموعه هستیم.

او درباره آشنایی خود با مرحوم نادرطالب‌زاده و نقش او در تولید مستندهایی درباره بوسنی گفت: بگذارید یک موضوع جالب را تعریف کنم و بگویم که به واسطه مستند «خنجر و شقایق» بود که احساس کردم می‌توانم مستندساز بشوم. به مانند بسیاری از مستندسازان که از کارهای آقای طالب‌زاده الهام گرفتند، من هم این چنین بودم. با دیدن مستند خنجر و شقایق بیشترین اتصال را با موضوع جنگ بوسنی برقرار کردم و برایم بسیار الهام‌بخش بود. البته تنها 2-3 جلسه توفیق حضور در کنار ایشان را داشتم؛ یک مصاحبه مفصلی درباره مستند خنجر و شقایق با ایشان داشتم که در ماه‌های آخر حیات‌شان انجام شد و انشاءالله در همان مجموعه مستندی که اشاره کردم، استفاده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: یکی دو بار هم قبل از سفر به بوسنی با ایشان صحبت کردم و چند باری هم تماس تصویری داشتیم و جاهایی که در مستند خنجر و شقایق ایشان رفته بود را پیدا کردیم و به نمایش گذاشتیم. یادآوری آن صحنه‌ها برای ایشان بسیار جالب توجه بود. به یاد دارم که در همان ملاقات‌ها ایشان تاکید می‌کرد که موضوع بوسنی بسیار مهم است و باید این مسیری که برای تولید مستند انتخاب کردید را رها نکنید. ای کاش ایشان بودند و بیشتر می‌توانستم از محضر ایشان استفاده کنم.

نعمت الهی درباره روند تولید مستند «مایکا» گفت: بیش از یکسال درگیر تولید این مستند بودیم. بخشی از فیلم که مصاحبه با مادرفریده بود، در یک سفر انجام شد؛ برای تصویربرداری بخش دیگر مستند هم که مربوط به پیدا کردن افراد حاضر در یک عکس بود، باید به کوزوو سفر می‌کردیم. برهمین اساس، زمستان سال 1400، بخش اول مصاحبه‌های اولیه خود را انجام دادیم و مصاحبه‌های تکمیلی نیز تابستان 1401 انجام شد.

عوامل تولید این مستند عبارتند از:

کارگردان، پژوهشگر و تهیه‌کننده: محمدهادی نعمت اللهی، تصویربردار: احمد خلیل اول، صدابردار: حمید خلیل اول، راوی: زهرا جاودان، دستیار تصویر: علی جاودان، تدوینگر: محمدهادی نعمت اللهی، مدیر تولید: مهدی سعیدی، گفتار متن: حامد قدیری و آهنگساز: هدایت احمدزاده. این فیلم محصول مشترک موسسه بیان و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است.

براساس این گزارش، مستند «مایکا» دیشب ساعت 21 از شبکه مستند سیما پخش شده و بازپخش‌های آن امروز ساعت 9 صبح و 24 خواهد بود.

منبع: تسنیم