یک هیأت انتخاب پربحث برای فیلم فجر با نگاهی به رکورداران ۴۳ دوره
معرفی اعضای هیأت انتخاب جشنواره فیلم فجر در حالی با واکنش‌های مثبت و منفی همراه بوده که هنوز مشخص نیست چه فیلم‌هایی متقاضی حضور در این رویداد شده‌اند و اگر اسامی این متقاضیان هم اعلام شود، شاید بتوان در آینده قضاوت منطقی‌تری درباره عملکرد هیأت انتخاب چهل و سوم فجر داشت.
از روز گذشته که اعضای هیأت انتخاب جشنواره فیلم فجر معرفی شدند بحث‌های زیادی بر سر افرادی که دبیر جشنواره معرفی کرده به راه افتاده است.
منوچهر شاهسواری در آخرین روزهای پاییز و در فاصله حدود یک ماه تا آغاز جشنواره فیلم فجر و در شرایطی که از حدود یک هفته قبل فرایند بازبینی آثار متقاضی شرکت در چهل و سومین جشنواره فجر آغاز شده، همکاران خود را برای انتخاب فیلم‌های بخش مسابقه سینمای ایران معرفی کرد.
«رعنا آزادی‌ور» و «منیر قیدی» بازیگر و کارگردان سینما به نوعی نمایندگان زن سینمای ایران در این هیأت محسوب می‌شوند. «سعید سهیلی» که در کارنامه کاری او ساخت فیلم‌هایی ماندگار دیده می‌شود و در سال‌های اخیر از کمدی‌سازهای بفروش سینما بوده، دیگر فیلمساز حاضر در این هیأت است.
«محمدرضا مصباح» که فیلم «در آغوش درخت» او نماینده سینمای ایران برای معرفی به آکادمی اسکار شد و همین شب گذشته از راهیابی به جمع ۱۵ فیلم نهایی بازماند، نماینده‌ای از تهیه کنندگان سینما در هیأت انتخاب می‌تواند شناخته شود.
دو عضو دیگر این هیأت هم «آرش خوشخو» و «محمود گبرلو» از منتقدان سینما هستند که خوشخو دربرنامه‌های تلویزیونی و غیرتلویزیونی مختلفی به نقد فیلم‌های روی پرده سینماها و بررسی چالش‌ها و وضعیت آینده سینما پرداخته و محمود گبرلو هم از ابتدای کار مدیریت جدید سینما در دولت چهاردهم، یادداشت‌های متعددی را در قالب توصیه یا نقد مدیریت گذشته منتشر کرده است.
آخرین عضو هیأت انتخاب این دوره از جشنواره، «حسین کرمی» است که در دوره‌هایی مختلفی از جشنواره حضور داشته است.
با معرفی هیأت انتخاب، برخی نگاه مثبت به این ترکیب داشتند و برخی هم آن را به تندی نقد کردند. در میان منتقدانی که نظر مخالف دارند، سابقه کاری افرادِ انتخاب شده – بخصوص در سال‌های اخیر – و نیز کم شدن چهره‌های معتبر و شناخته شده جزء نقاط منفی برشمرده شده است.
اما از آن سو، حضور دو سینماگر زن، کمرنگ شدن وجه مدیریتی اعضای هیأت انتخاب، حذف نماینده شورای پروانه نمایش و کم شدن وزنه سانسورگری اعضا از مهمترین ویژگی‌های این هیأت انتخاب است.
البته یک نکته مثبت دیگر این است که برخلاف برخی از دوره‌های جشنواره فجر بخصوص دوره‌های اخیر، اسامی هیأت انتخاب تقریبا همزمان با شروع کار آن‌ها، به دور از پنهان‌کاری و در روندی شفاف اعلام شد که این اتفاق می‌تواند نویدبخش این مسئله هم باشد که همانند چند سال قبل، ستاد جشنواره فجر اسامی تمام متقاضیان شرکت در جشنواره فجر را نیز پس از مشخص شدن فیلم‌های راه یافته به این رویداد، منتشر کند.
علاوه بر این‌ها دیگر نکته قابل توجه هیأت انتخاب دوره چهل و سوم جشنواره فیلم فجر حضور افرادی است که برای نخستین بار چنین مسئولیتی را تجربه می‌کنند؛ البته به جز حسین کرمی که در تمام دوره‌های جشنواره فیلم فجر رکورددار عضویت در هیأت انتخاب است.
با این حال، با توجه به تمام نظرات مطرح شده درباره هیأت انتخاب، این نکته را هم نباید فراموش کرد که به نظر می‌رسد به دلیل شرایط خاصی که سینما در یکی دو سال اخیر داشته و مجوزهایی که برای تولید صادر شده، تقریبا قابل پیش‌بینی است که از میان سینماگران حرفه‌ای کدامیک به جشنواره راه پیدا می‌کنند. به این ترتیب مسئله اصلی احتمالاً در انتخاب فیلم‌های اول خواهد بود و شاید محک اصلی این هیأت انتخاب در میان این فیلم‌ها باشد.
در ادامه، اسامی سینماگران و مدیرانی که در ۴۲ دوره گذشته مسئولیت انتخاب فیلم‌های راه یافته به بخش مسابقه سینمای ایران در جشنواره فجر بر عهده داشتند مرور می‌شود تا هم رکوردداران عضویت در هیأت انتخاب مشخص باشند و هم نام‌های بزرگی که روزگاری انتخاب‌های سخت و مهمی را در جشنواره فجر انجام دادند یادآوری شوند.
در میان کسانی که در این ۴۳ دوره، فیلم‌های جشنواره فجر را انتخاب کردند حسین کرمی با ۱۱ دوره، مجید رضابالا با ۸ دوره، محمدابراهمیم صلواتی‌فرد و محمدحسین نیرومند با ۶ دوره رکورددار هستند و هیچ سینماگر نامداری به فهرست رکورددارها نرسیده است.
در این گزارش نام اعضای هیأت انتخاب به ترتیب دوره‌ها مرور می‌شود و این نکته هم یادآوری می‌شود که در ۶ دوره جشنواره – شامل دوره‌های دوم، سوم، چهارم، یازدهم، دوازدهم و سیزدهم- هیأت انتخاب معرفی نشد.
همچنین در اولین دوره جشنواره فیلم فجر هم هیأتی با نام “کمیته انتخاب بخش آماتور” متشکل از سیدحسین حقگو، اکبر حر، جواد شمقدری، محمود نظرعلیان، حمید رستگارپناه، محمدمهدی حیدریان و مسعود ترقی‌جاه مسئولیت انتخاب آثار را برعهده داشتند.
دوره پنجم: عبدالله اسفندیاری، محمدمهدی حیدریان، علیرضا شجاع‌نوری و محمدباقر کریمیان
دوره ششم: عبداله اسفندیاری، محمدحسین حقیقی و علیرضا شجاع‌نوری
دوره هفتم: عبداله اسفندیاری، محمدعلی حسین‌نژاد، محمدحسین حقیقی و علیرضا شجاع‌نوری
دوره هشتم: عبداله اسفندیاری، محمدعلی حسین‌نژاد، محمدحسین حقیقی و علیرضا شجاع‌نوری
دوره نهم: عبداله اسفندیاری، محمدعلی حسین‌نژاد و محمدحسین حقیقی
دوره دهم: محمد آفریده، علیرضا رئیسیان و حمید محبی
با حذف سه دوره بعدی که نامی از اعضای هیأت انتخاب ثبت نشده است، به دوره چهاردهم می‌رسیم.
دوره چهاردهم: سیدمجید پورطباطبایی، مسعود ترقی‌جاه، سیدعلی‌اکبر حجازی، سیدحسن خامنه‌ای، مرحوم سیدعلیرضا سجادپور، محمد شریعتی، ناصر عنصری، اصغر فهیمی فر، حمید کاظمی، محمدهادی کریمی، علیرضا محسنی، مجتبی مشیری و اکبر نبوی
دوره پانزدهم: جهانگیر الماسی، محمد رجبی، مرحوم نادر طالب‌زاده، ابراهیم فروزش و مرحوم رسول ملاقلی‌پور
دوره شانزدهم: مرحوم عزت‌اله انتظامی، مرحوم کیومرث پوراحمد، احمدرضا درویش، مرحوم فرشته طائرپور و مجید مجیدی
دوره هفدهم: امیر اثباتی، ابوالحسن داودی، داود رشیدی، یونس صباحی و مرحوم حبیب‌اله کاسه‌ساز
دوره هجدهم: جهانگیر الماسی، حسین ترابی، عزیز ساعتی، سیدرسول صدرعاملی، محمد متوسلانی
دوره نوزدهم: امیر اثباتی، سیروس الوند، مجید انتظامی، کمال تبریزی، عزیز ساعتی، منوچهر شاهسواری و مجید مظفری
دوره بیستم: مرحوم کیومرث پوراحمد، حسین ترابی، رضا درستکار، عزیز ساعتی، فاطمه گودرزی، سیدغلامرضا موسوی و سیدمحمد میرزمانی
دوره بیست‌ویکم: محمود اربابی، جعفر صانعی مقدم، محمدابراهیم صلواتی‌فرد، ناصر عنصری و کامران ملکی
دوره بیست‌ودوم: مجتبی اقدامی، جعفر صانعی‌مقدم، محمدابراهیم صلواتی‌فرد، مرحوم یداله صمدی، جواد طوسی، مجتبی مشیری و هارون یاشایی
دوره بیست‌وسوم: مجتبی اقدامی، عزیزاله حاجی مشهدی، سعید حاجی میری، پوران درخشنده، جعفر صانعی مقدم، محمدابراهیم صلواتی فرد و داریوش فرهنگ
دوره بیست‌وچهارم: همایون اسعدیان، سیروس الوند، مجید رضابالا، حسین زندباف، ابراهیم صلواتی‌فرد، مجید قاری‌زاده، حسین کرمی، مجید بشیری و محمدحسین نیرومند
دوره بیست‌وپنجم: احمد امینی، عبدالحسن برزیده، عزیزاله حاجی مشهدی، مجید رضابالا، جمال شورجه، مرحوم یداله صمدی، حسین کرمی، مجتبی مشیری و محمدحسین نیرومند
دوره بیست‌وششم: محمدرضا بزرگ‌نیا، محمدرضا تخت‌کشیان، پوران درخشنده، مجید رضابالا، جمال شورجه، محمد ابراهیم صلواتی‌فرد، داریوش فرهنگ، مجتبی مشیری و محمدحسین نیرومند
دوره بیست‌وهفتم: سعید حاجی‌میری، مرتضی رزاق کریمی، مجید رضابالا، مرحوم سیامک شایقی، محمد ابراهیم صلواتی فرد، مینو فرشچی، حسین کرمی و مجید مشیری
دوره بیست‌وهشتم: مرحوم حبیب کاوش، بهمن حبشی، مجید رضابالا، حجت‌اله سیفی، انسیه شاه حسینی، محسن علی‌اکبری و مرحوم سیدعلیرضا سجادپور
دوره بیست‌ونهم: سیدعلیرضا سجادپور، جهانگیر الماسی، بهمن حبشی، پوران درخشنده، پژمان لشگری‌پور و حسن نجاریان
دوره سی‌ام: بهمن حبشی، عزیزالله حمیدنژاد، علی رفیعی، سیدعلیرضا سجادپور، جواد طوسی، جلیل عرفان‌منش، مینو فرشچی، مرحوم حبیب‌اله کاسه‌ساز و حمید نعمت‌اله
دوره سی‌ویکم: بهمن حبشی، مصطفی شایسته، مهدی صباغ زاده، جلیل عرفان منش، مهدی عظیمی میر آبادی، مرحوم علی معلم، محمد حسین نیرومند
دوره سی‌ودوم: ابراهیم داروغه‌زاده، مجید رضابالا، داریوش فرهنگ، حسین کرمی، محمدحسین لطیفی، مرحوم علی معلم و مازیار میری
دوره سی‌وسوم: احمد امینی، رسول صدرعاملی، حسین کرمی، محمدعلی باشه آهنگر، محمد احسانی، مجید رضابالا و بهنام بهزادی
دوره سی‌وچهارم: محمد احسانی، شهرام اسدی، فریدون جیرانی، محمد باقر قهرمانی، حسین کرمی، علیرضا شجاع نوری و رضا مقصودی اعضای
دوره سی‌وپنجم: سید ضیا هاشمی، نرگس آبیار، محمدعلی حسین‌نژاد، مرحوم عماد افروغ، حسین کرمی، جمال امید و طاها حسین مرقاتی
دوره سی‌وششم: محمود اربابی، احمد امینی، مجید رضابالا، پوران درخشنده، سید جمال ساداتیان، حسین کرمی و محمدهادی کریمی
دوره سی‌وهفتم: احمد امینی، محمدعلی حسین‌نژاد، حسن خجسته، شاهرخ دولکو، بهروز شعیبی، حسین کرمی و رضا مقصودی
دوره سی‌وهشتم: محمد احسانی، محمود اربابی، همایون اسعدیان، یلدا جبلی، رضا درستکار، سید محمود رضوی و حسین کرمی
دوره سی‌ونهم: این دوره که تحت تاثیر شیوع کرونا بود هیات انتخاب به روال مرسوم فعالیت نداشت و فیلم‌ها از همان ابتدا داوری شدند و محمد احسانی، ساره بیات، مرحوم مرتضی پورصمدی، بهرام توکلی، نیما جاویدی، سید جمال ساداتیان و مصطفی کیایی آثار را داوری کردند.
دوره چهلم: بهروز افخمی، اسماعیل بنی‌اردلان، پوران درخشنده، حسین زندباف، مجید شاه‌حسینی، اسفندیار شهیدی و محمدحسین نیرومند
دوره چهل‌ویکم: حبیب احمدزاده، رضا پورحسین، روح‌الله سهرابی، محمدرضا شرف‌الدین، پرویز شیخ طادی، محمدرضا عباسیان و محمدحسین نیرومند
دوره چهل و دوم: محمدرضا عباسیان، داریوش ارجمند، محمدحسین لطیفی، حسین زندباف، محمدحسین نیرومند، روح‌الله سهرابی و احمد مرادپور.
دوره چهل و سوم: رعنا آزادی‌ور، آرش خوشخو، سعید سهیلی، منیر قیدی، حسین کرمی، محمود گبرلو و محمدرضا مصباح
منبع: ایسنا
