مروری بر گرافیک‌های خلاقانه از سردار دل‌ها برای فرار از سانسور مجازی!
هنرمندان با استفاده از توانایی‌های خود می‌توانند به ساختن روایت‌های قوی و ماندگار در مورد قهرمانان ملی همچون سردار شهید سلیمانی کمک کنند و سهم به‌سزایی در حفظ هویت فرهنگی و ملی داشته باشند.
طرح‌های گرافیکی و پوسترهای بسیاری با موضوع سردار شهید حاج قاسم سلیمانی پس از شهادت ایشان تولید و منتشر شد اما در شرایطی که هر کسی نامی از او در فضای مجازی می‌آورد، سانسور می‌شود، خلاقیت در ارائه طرح‌های گرافیکی برای فرار از ممیزی محتوا یا حذف چهره ایشان حائز اهمیت تلقی می‌شود.
در ادامه با بررسی تحلیلی برخی کاربردهای هنر گرافیک برای زنده نگه داشتن قهرمانان و اهداف آنها، برخی آثاری را که از سوی هنرمندان طراح گرافیک برای فرار از سانسور در فضای مجازی در قالب استعاره‌های گرافیکی از شخصیت شهید سلیمانی ترسیم شده است، بر می‌شمریم.
طراحی گرافیک برای قهرمانان ملی و شخصیت‌هایی همچون حاج قاسم سلیمانی تاثیرات چندگانه‌ای دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
«حفظ و انتقال فرهنگ و هدف قهرمانان»؛ طراحی‌های گرافیکی می‌توانند ارادت و احترام به شخصیتی مثل شهید سلیمانی را به نسل‌های جدید منتقل کنند و یاد او را زنده نگه‌دارند. «آگاهی‌سازی»؛ با استفاده از طراحی‌های موثر، می‌توان به تبیین دستاوردها و فعالیت‌های وی در عرصه‌های مختلف جنگ و مقاومت پرداخت و آگاهی عمومی را افزایش داد. «تجمع و همبستگی»؛ طراحی‌های گرافیکی به ویژه در فضاهای عمومی یا رویدادها می‌توانند موجب ایجاد حس وحدت بین مردم و زنده نگه داشتن یاد شهدا شوند. «ابزارهای تبلیغاتی»؛ این طراحی‌ها می‌توانند در کمپین‌های فرهنگی و مقاومت استفاده و موجب جذب افراد بیشتری به ایده‌ها و ارزش‌های قهرمانان ملی شوند. «میراث هنری»؛ آثار هنری گرافیکی می‌توانند به عنوان آثار هنری مستقل مورد توجه قرار گیرند و در نمایشگاه‌ها و رویدادهای هنری به نمایش گذاشته شوند و به عنوان میراثی برای آیندگان به حساب آیند.
گذشته از اینها، زبان جهانی گرافیک نکته مهمی است که به نوعی از ارتباط بصری اشاره دارد و فراتر از مرزهای زبانی و فرهنگی با ویژگی‌هایی چون تصاویر و سمبل‌ها، رنگ‌ها، ترکیب و چیدمان و دسترسی پذیری عمل می‌کند. زبان جهانی گرافیک به طراحان این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به کلام، ارتباط مؤثری را برقرار و پیام‌های عمیق و معناداری به مخاطبان منتقل کنند. طی چند سال اخیر این موضوع بین طراحان گرافیک کشورمان رشد قابل توجهی داشته است و پس از شهادت قهرمانان ملی و مقاومت، شاهد انتشار آثاری بودیم که خود به تنهایی ویژگی‌هایی چون آگاهی‌سازی و بیدارسازی عمومی را در حوزه مقاومت داشته‌اند.
به همین دلیل است که هنرمندان با استفاده از توانایی‌های خود می‌توانند به ساختن روایت‌های قوی و ماندگار در مورد قهرمانان ملی کمک کنند و سهم به‌سزایی در حفظ هویت فرهنگی و ملی ایفا کنند.
از جمله این طراحان گرافیک، می‌توان به مسعود نجابتی، صابر شیخ رضایی، حامد مغروری، میکائیل براتی، محمدرضا دوست محمدی، سیدمحمدرضا میری و تنی چند از جوانان هنرمند در این حوزه اشاره کرد.
از آنجایی که عکس و نام سردار دل‌ها، به همت آزادی بیان غربی در پیام‌رسان‌هایی مثل اینستاگرام و شبکه ایکس (توییتر) محدود شده است، همین محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها دلیلی شد که هنرمندان گرافیست از زاویه نگاه دیگری به این شخصیت بپردازند. عمده تصاویری که به شکل پوستر، تصویرسازی و تایپوگرافی در این نوع آثار کار شده، از زاویه‌هایی است که در عین نشان ندادن صورت سردار، در ذهن، شخصیت ایشان را تداعی می‌کند؛ از شکل خنده، گریه و اخمش گرفته تا وصیت‌نامه و حضور او در مشکلات کنار مردم.
این طراحان سعی کرده‌اند برای انتشار حداکثری آثار این‌چنینی در فضای مجازی، بدون اشاره مستقیم به حاج قاسم و دیگر شهدای مقاومت اقدام کنند و این‌گونه قلم‌شان از خلاقیت قابل توجهی نیز برخوردار شده است.
برای مثال در پوستری که توسط سیدعلی بلادی‌فرد طراحی شده است، دستان سردار با آن حالت خاصش در قنوت نماز دیده می‌شود. در پوستر دیگری که اثر میلاد پسندیده است، دست و انگشتر را می‌بینیم که یادآور تصویری از صحنه شهادت اوست.
عکس طرح‌های گرافیکی و توضیح روی عکس‌ها، از رسانه بافتار استفاده شده است.
منبع: مهر
