بعضی از آثار توی بورس نبوده‌اند
رحمت امینی که این روزها نمایش «جگر هندی» را روی صحنه میبرد، با تاکید بر ضرورت توجه به ادبیات کلاسیک در تئاتر گفت: بعضی از آثار ادبی مانند شاهنامه مورد اقبال بوده‌اند ولی برخی دیگر مانند گلستان سعدی، کمتر مورد توجه بوده‌اند و در اصطلاح، توی بورس نبوده‌اند.
نمایش «جگر هندی» به نویسندگی و کارگردانی رحمت امینی این روزها در تماشاخانه «سنگلج» روی صحنه است. این نمایشنامه اولین بار ۲۰ سال پیش با کارگردانی حسن وارسته روی صحنه رفت و حالا با کارگردانی خود امینی در حال اجراست.
امینی همزمان با اجرای این نمایش در گفتگو با ایسنا با تشریح ویژگی‌های این اثر نمایشی بر ضرورت حمایت از آثار نمایشی که برخاسته از دغدغه‌های ملی میهنی‌مان است، تاکید کرد.
این کارگردان تئاتر که حدود ۲۰ سال پیش پیرو مباحثی که در کلاس ادبیات نمایشی در دانشگاه با دانشجویان داشتیم، در چند نمایشنامه‌ام به ادبیات و شیوه‌های نمایش ایرانی توجه داشته‌ام چراکه شیوه تدریس من به این صورت است که کلاس‌های تئوریک را هم به دوره‌های عملی تبدیل می‌کنم تا دانشجویان به صورت عملی کسب تجربه کنند.
او با ابراز تاسف از کم شدن واحدهای درسی نمایش ایرانی در دانشگاه‌های هنری افزود: متاسفانه واحدهای مربوط به نمایش ایرانی در دانشگاه به شدت محدود شده و به همین دلیل بهتر است همان دروس محدود را به جای تئوری به صورت عملی کار کنیم.
امینی با اشاره به ظرفیت نمایشی متون ادبیات فارسی ادامه داد: آثار سعدی، حافظ، عطار، فردوسی، مولوی، نظامی و … در کشورهای دیگر هم مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این بین برخی از آثار مانند شاهنامه یا آثار عطار و نظامی، بسیار مورد توجه بوده‌اند و بعضی دیگر به اصطلاح، توی بورس نبوده‌اند از جمله حکایت‌های گلستان.
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: حکایتی که ما از گلستان انتخاب کرده‌ایم،گویی فی‌نفسه در خودش چکیده طرح دارد و به جز این، ویژگی‌های جذاب بسیاری دارد که من ۲۰ سال پیش هم آن را برای نوشتن نمایشنامه انتخاب کردم. البته آن زمان دانشجو بودم و آقای حسن وارسته نمایشنامه را کارگردانی کرد ولی از همان زمان به مبحث اقتباس ادبی علاقه‌مند بودم.
امینی با اشاره به علاقه مشترک خودش و حسن وارسته به آثار برشت، یادآوری کرد: من و آقای وارسته هر دو به برشت علاقه‌مند بودیم و آن زمان این نمایش را کار کردیم و حالا بعد از ۲۰ سال دوست داشتم دوباره طبع‌آزمایی کنم و با دریافت‌های تازه‌تری هم در متن و هم در اجرا به سمت متن بیایم.
او ادامه داد: در این اجرای دوباره، ۶۰، ۷۰ درصد متن نسبت به نسخه اولیه تفاوت کرده ولی همچنان این نگاه مشترک را که با آقای وارسته داشتیم، در اینجا هم دنبال می‌کنم و آن هم فاصله‌گذاری برشتی است یعنی به تماشاگر گوشزد می‌کنیم که ما داریم حکایتی از سعدی را برایتان روایت می‌کنیم و این به نوعی متاتئاتری بودن این اجراست. یعنی تماشاگر با نوعی از تئاتر رو به روست که عناصر تئاتر در طول اجرا در آن به رخ کشیده می‌شود. این ویژگی نمایش ماست و دست ما را باز گذاشته که ارجاعاتی به امروز و شرایط خودمان داشته باشیم؛ هم در دیالوگ و هم در موسیقی و فرم اجرایی.
امینی این اجرا را برای خودش نوعی تئاتر تجربه‌گرا دانست و افزود: این اجرا هر شب برای ما چالش‌هایی دارد. ما این کار را به عنوان اجرایی کمدی آغاز کردیم ولی حالا کمی ویژگی‌های گروتسک پیدا کرده یعنی بیشتر از آنکه کمدی باشد، طنز تلخی دارد.
او اضافه کرد: شاید تماشاگر همیشگی تماشاخانه «سنگلج» با بخش‌های طنز تلخ نمایش ما ارتباط برقرار نکند ولی این گونه طنز برای تماشاگر معمول تئاتر خوشایند است و ظرایف و دقایق آن را درک می‌کند. به هر روی، طنز ما طنز سرخوشانه‌ای نیست مانند طنز خود سعدی.
امینی در پاسخ به این پرسش که اجرای نمایشنامه‌هایی که برآمده از فرهنگ و داشته‌های ملی ماست، چقدر در ایجاد اعتماد به نفس ملی مردم‌مان اثرگذار است، توضیح داد: متاسفانه در سینما و تئاتر، کار ساده‌تر این است که به اجرای آثار طنز روی آوریم. البته که بد هم نیست و بارها هم گفته‌ام کمدی‌های شبانه هم ضرورت دارد اما به تئاترهایی در سطح دیگر هم نیاز داریم و نیز به گونه‌های متنوع‌تری از تماشاگران.
او با اشاره به جریان معمول تئاتر در سال‌های اخیر اضافه کرد: الان مدلی از تئاتر سلبریتی‌پسند مد شده که این آثار می‌توانند سطح کیفی متفاوتی داشته باشند و مدل دیگری هم می‌کوشد تا حداکثر خنده را از تماشاگر بگیرد و به این ترتیب او را جذب کند. در حالیکه در این میان، نیازمند انواع دیگری از تئاتر هم هستیم که البته ساخت و اجرای آن کار دشوارتری است. به همین دلیل جای این گونه آثار در تئاتر ما خالی است. ضمن اینکه تماشاگر هم عادت کرده که بیشتر خواستار جنبه‌های سرگرم‌کننده تئاتر باشد.
این کارگردان تئاتر با تاکید بر ضرورت حمایت از نمایش‌هایی که دغدغه ملی میهنی دارند، خاطرنشان کرد: در شرایطی مانند امروز، اداره کل هنرهای نمایشی باید نمایشنامه‌هایی را که دغدغه‌های ملی ما را مطرح می‌کنند، شناسایی کند و هنرمندانی مانند حسین کیانی، حمید نعیمی، شهرام کرمی، محمد رحمانیان، حمید امجد، علی شمس، محمد مساوات، علی اصغر دشتی، حمید پورآذری و … بزرگانی مانند آقای بهرام بیضایی را اگر در ایران بود، دعوت کند که نمایش‌هایی براساس داشته‌های ملی و فرهنگی خودمان بسازند و آثار را بر اساس دغدغه‌های ملی میهنی خودمان روی صحنه بیاورند. این هنرمندان در آثار خود توجه به ادبیات و شیوه‌های نمایش ایرانی را نشان داده‌اند و این طرز فکر باید مورد حمایت قرار بگیرد. بدین ترتیب تماشاگری که از فضای این گونه آثار دور بوده، بار دیگر به این گونه نمایش‌ها علاقه‌مند می‌شود.
نمایش «جگر هندی» به نویسندگی و کارگردانی رحمت امینی هر شب ساعت ۲۰ و پانزده و به مدت ۷۰ دقیقه روی صحنه می‌رود.
بازیگران این نمایش(به ترتیب الفبا) عبارتند از: فرزاد برهمن، دلارام ترکی، محسن جلالی راد، نوید جهانزاده، امین زارع، بهروز سروعلیشاهی، مهدی مهریار، محمدرضا نوری.
منبع: ایسنا
