روایت کارگردان «زیرخاکی» از اهمیت فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای
جلیل سامان اعتقاد دارد فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای عموماً بر پایه تصویر پیش می‌روند و اگر هم از دیالوگ استفاده شود، بهتر است کوتاه و قابل ترجمه باشند تا اثر قابلیت نمایش جهانی پیدا کند.
جلیل سامان، کارگردانی که بیشتر با ساخت مجموعه‌های سریالی «زیرخاکی» و همچنین کارهایی مانند «ارمغان تاریکی»، «پروانه» و «نفس» شناخته می‌شود، نگاهی خاص و تأمل‌برانگیز به ضرورت تولید فیلم‌های کوتاه، به‌ویژه در قالب 100 ثانیه‌ای دارد.
او معتقد است: «هر محتوایی در سینما، مدیوم خاص خود را می‌طلبد. برخی از موضوعات باید در قالب فیلم 100 ثانیه‌ای روایت شوند، برخی مناسب ساخت سریال‌اند، برخی سینمایی هستند و بعضی نیز باید در قالب کلیپ تولید شوند. بخشی از این انتخاب به نوع محتوا بستگی دارد و بخشی دیگر به توانایی و ذهنیت فیلم‌ساز که ممکن است به سمت ساخت آثار عروسکی، انیمیشن یا سایر قالب‌ها سوق یابد.»
سامان که به تاریخ معاصر و هویت فرهنگی ایران در آثارش توجه دارد، اضافه می‌کند: «فیلم 100 ثانیه‌ای، با توجه به فضای رسانه‌ای امروز و گسترش ابزارهای دیداری همچون تلفن همراه، امکانی فراهم می‌کند تا مخاطب در لحظات کوتاه و خرده‌زمان‌های روزمره _ مانند زمان انتظار در صف، داخل اتوبوس، تاکسی یا حتی هنگام انتظار برای فردی _ بتواند پیامی را دریافت کند.»
از دیدگاه این کارگردان، این قالب نه‌تنها با مختصات رسانه‌ای زمانه همخوانی دارد، بلکه بستری مناسب برای خلق روایت‌هایی است که متکی به دیالوگ نیستند:«فیلم‌های 100 ثانیه‌ای عموماً بر پایه تصویر پیش می‌روند و اگر هم از دیالوگ استفاده شود، بهتر است کوتاه و قابل ترجمه باشند تا اثر قابلیت نمایش جهانی پیدا کند. از منظر فنی نیز این قالب از لحاظ حجم دانلود و آپلود مقرون‌به‌صرفه‌تر و دسترس‌پذیرتر است.»
از ایده تا اجرا؛ وقتی نگاه تربیتی تبدیل به جشنواره می‌شود
سامان قالب فیلم 100 ثانیه‌ای را نه صرفاً یک بازی رسانه‌ای، بلکه بستری آموزشی و تربیتی برای آینده‌سازان سینما می‌داند:«این قالب فرصتی مناسب برای تمرین و تجربه فیلم‌سازان جوان و علاقه‌مند است؛ از کارگردان و بازیگر گرفته تا فیلم‌بردار، تدوین‌گر و سایر عوامل تولید. البته این بدین معنا نیست که فیلم‌سازانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، الزاماً باید به‌سوی ساخت آثار بلند یا سریال بروند. امروزه، این قالب می‌تواند به‌عنوان یک مدیوم مستقل، مسیر حرفه‌ای فیلم‌ساز را تا سال‌ها ادامه دهد.»
چهاردهمین جشنواره فیلم 100 که امسال به همت سازمان سینمایی سوره برگزار می‌شود، دقیقاً با همین رویکرد طراحی شده است؛ فراهم‌کردن بستری برای فیلم‌سازانی که می‌خواهند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، بیشترین اثرگذاری را داشته باشند. این جشنواره محفلی برای حضور فیلم‌سازان ایرانی و بین‌المللی است تا با تکیه بر ایجاز، خلاقیت و مفاهیمی انسانی همچون «ایران عزیز»، «کرامت انسانی» و «فلسطین آزاد»، آثاری ماندگار و الهام‌بخش خلق کنند. چهاردهمین دوره این رویداد فرهنگی، در اردیبهشت‌ماه 1404 با حضور هنرمندان داخلی و خارجی برگزار خواهد شد.
ظرفیت‌های بی‌پایان فیلم صدثانیه‌ای
سامان درباره موضوعات مناسب برای قالب 100 ثانیه‌ای هم می‌گوید: «این قالب محدودیتی در محتوا ندارد؛ از روایت‌های داستانی و مستند گرفته تا انتقال یک سؤال یا لحظه انسانی، همگی در 100 ثانیه قابل انتقال‌اند.»
او همچنین جشنواره فیلم 100 را بستری مؤثر برای شناسایی استعدادهای تازه می‌داند: «یکی از مزیت‌های جشنواره فیلم‌های 100 ثانیه‌ای، امکان کشف و معرفی استعدادهای تازه به مدیران و عوامل تولید است؛ کارگردان، فیلم‌بردار، بازیگر و سایر فعالان حوزه فیلم، می‌توانند از این طریق مورد توجه قرار بگیرند و به پروژه‌های حرفه‌ای راه یابند.»
در پایان، او خطاب به جوانان علاقه‌مند توصیه می‌کند: «باید تمامی اصول حرفه‌ای سینما با دقت کامل رعایت شود؛ از انتخاب بازیگر و فیلم‌بردار گرفته تا نگارش متن و اجرای دقیق آن. فیلم کوتاه فرصت مناسبی است برای تأمل و برنامه‌ریزی دقیق تمام جزئیات. هنگامی که فیلم‌ساز درگیر تولید یک سریال است، با محدودیت‌های زمانی و اقتصادی برای ضبط روبه‌رو می‌شود که می‌تواند فرآیند ساخت را پیچیده‌تر کند. در حالی که در فیلم کوتاه، به‌ویژه در قالب 100 ثانیه، این امکان وجود دارد که با دقت بیشتری در زمان محدودتری کار کرد.»
منبع: تسنیم
