مواضع وزارت خارجه و اطلاعات درباره محدودیت امنیتی سفر باستان‌شناسان خارجی به ایران
سیدرضا صالحی امیری شفاف‌سازی کرد:
سیدرضا صالحی امیری در پاسخ به پرسش ایسنا درباره محدودیت‌های امنیتی سفر پژوهشگران و باستان‌شناسان خارجی به ایران، با اعلام مواضع وزارت امور خارجه و وزارت اطلاعات، شفاف‌سازی کرد.
وزیر میراث فرهنکی، گردشگری و صنایع دستی در نخستین نشست خبری سال ۱۴۰۴ که معاونان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و مدیران کل این معاونت‌ها نیز حضور داشتند، در پاسخ به پرسش ایسنا مبنی بر اینکه با توجه به اینکه باستان‌شناسان و پژوهشگران و محققان برای سفر به ایران در سال‌های اخیر با دو مشکل مواجه بودند؛ یا ویزا و جواز سفر و حضورها آنها در ایران تایید نمی‌شود و یا آنها به دلیل اخطار منع سفر به ایران از سوی وزارت امور خارجه کشورشان و هشدار درباره دستگیر شدن، از سفر به ایران برای حضور در پروژه‌های تحقیقاتی و باستان‌شناسی خودداری می‌کنند، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با توجه به نیازی که در موضوع پژوهش، مرمت و باستان‌شناسی وجود دارد، چه تدبیری در این‌باره اندیشیده است؟ گفت: من این موضوع را بارها در هیات دولت مطرح کرده‌ام. پاسخ دکتر عراقچی ـ وزیر امور خارجه ایران ـ این بود که «ما منعی برای سفر قائل نیستیم اما به طور طبیعی برای اتباع خارجی استعلام دستگاه‌های امنیتی ضروری است». موضع وزارت اطلاعات هم در دولت این بود که هر موردی که استعلام شود و فاقد سابقه امنیتی باشند، ما پذیرش می‌دهیم و منعی نداریم.
صالحی امیری تاکید کرد: رسما تاکید رئیس جمهور در دولت، این است که حضور پژوهشگران و مرمتگران و باستان‌شناسان در ایران روان‌سازی و تسهیل شود، خصوصا برای پژوهشگاه‌های خارجی که با ایران همکاری مشترک داشته و دارند.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: به رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تاکید کردم موارد درخواستی را مستقیما به من بدهد تا با وزیر اطلاعات هماهنگی انجام دهم و فکر می‌کنم امسال گشایشی خواهیم داشت و با محدودیت کمتری مواجه خواهیم شد.
صالحی امیری اضافه کرد: درحال حاضر یک هیأت چینی در ماسوله مستقر است و همکاری پژوهشی درحال انجام است. البته فکر می‌کنم برداشت از این سوال پژوهشگران و محققان و باستان‌شناسان اروپایی و غربی بوده و درست است این نقص وجود دارد، که من به همکاران پژوهشگاه میراث فرهنگی چندین بار گفت‌وگو کردم، این مساله را با رئیس جمهور مطرح کردم و آقای رئیس جمهور هم در دولت مساله را مطرح کرده است؛ وزیر اطلاعات برخورد مثبتی داشته و وزیر خارجه اعلام کرده است ما منعی نداریم و فکر می‌کنم با همکاری مجموعه وزارتخانه و دولت، امسال، سال بهتری داشته باشیم.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این نشست که گزارش‌هایی از عملکرد این وزارتخانه در نوروز و اولویت‌های سال ۱۴۰۴ ارائه کرد، با این اشاره که تلاش داشته در نوروز با رسانه‌ها ارتباط بیشتری داشته باشد، از ۲۸ عضو ستاد مرکزی سفر قدردانی کرد گفت: انسجام و هماهنگی و یکدلی خوبی در سطح این دستگاه‌ها ایجاد شد و هر آنچه بود را به کار گرفتند تا مردم ایران خدمات خوبی دریافت کنند و در عین حال منکر کاستی ها نیستیم اما هیچ دستگاهی نبود که وظایف خود را انجام نداده باشد.
او در ادامه درباره هم‌سویی آیین نوروز و رمضان سخن گفت و تاکید کرد که مردم ایران همزمان به مرحوم و عاشورا و تاسوعا و نوروز و چهارشنبه سوری و سیزده بدر دلبسته هستند و این دو بیش از هزار سال در ادوار تاریخی کنار هم زیست کردند و امسال ایرانیت و اسلامیت را شاهد بودیم و ما تعارضی ندیدیم و نداشتیم و این به این معناست که این جامعه تنوع فرهنگی را دل انسجام خود به رسمیت شناخته است.
صالحی امیری گفت: طبق گزارش‌ها سفرها در نوروز به خوبی انجام شد. البته انکار نمی‌کنم کاستی‌های وجود داشت و از ملت عذرخواهی میکنیم.
علی دارابی، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در ادامه گزارشی از فعالیت هزار نورورگاه در نوروز ۱۴۰۴ ارایه کرد و گفت: مردم امسال هم از نوروزگاه‌ها استقبال داشتند و برای تقارن مناسبت عید و رمضان به خوبی برنامه‌ریزی شد. این مجموعه‌ها بیش از ۶ میلیون بازدید داشتند، البته این آمار براساس بلیت‌فروشی است و بازدیدهای غیر از آن، مثلاً مورد میدان نقش جهان که بلیت‌فروشی ندارد، محاسبه نشده است.
معاون میراث فرهنگی سپس از تدوین برنامه پنج ساله معاونت میراث فرهنگی خبر داد و گفت: این برنامه بیانگر آن است که در پنج سال پیش‌رو چه اولویت‌هایی داریم. البته برخی موانع و چالش‌ها برای تحقق برنامه هفتم توسعه وجود دارد که با مسئولان ذی‌ربط پیگیری میکنیم.
دارابی، بودجه و اعتبار، نیروی انسانی و زمان را از جمله چالش‌های اصلی حوزه میراث فرهنگی دانست و افزود: برای برنامه پنج‌ساله میراث فرهنگی به ۵۷ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز داریم، که اصلا دست‌یافتنی نیست و یا برای بازنگری در حرایم و ثبت آثار، در مجلس و دولت بحث‌های کارشناسی را مطرح کردیم؛ طبیعی است با این تعداد نیروی انسانی و اعتبار، زمان بیشتری برای بازنگری حرایم لازم است.
معاون میراث فرهنگی همچنین به برخی دیگر از برنامه‌های این معاونت در سال ۱۴۰۴ اشاره کرد و از برگزاری چهارمین دوره تجلیل از چهره‌های میراث فرهنکی، جشنواره چند رسانه ای در اواخر پاییز، پیگیری ثبت جهانی پرونده‌های غارها و خرم‌آباد و آینه‌کاری خبر داد.
انوشیروان محسنی بندپی، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز درباره اقداماتی که در نوروز امسال از طریق ستاد سفر انجام شد، گزارش وضعیت داد و در ادامه با اشاره به دستورکار مشخصی که در سفر به اجلاس سازمان جهانی گردشگری در اندونزی، داشته است، گفت: تمدید عضویت در شورای جهانی سازمان جهانی گردشگری ملل متحد، میزبانی ایران از رویدادها و وقایع مهم این سازمان جهانی و تقویت دیپلماسی گردشگری، دستور کار مشخص ما در سفر به اندونزی بود.
مریم جلالی، معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز با ارائه گزارش نوروزی، گفت: امسال شاهد همگرایی و نوگرایی بین سه معاونت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بودیم. در بیش از هزار نقطه بازارچه و پایگاه صنایع دستی ایجاد شد و سه میلیون بازدید از کارگاه‌ها ثبت شده است. ۶۸۰ میلیارد تومان گردش مالی در بازارچه‌های صنایع دستی طبق خوداظهاری هنرمندان ثبت شده است.
معاون صنایع دستی از آغاز نمایشگاه‌های ملی صنایع دستی از ۲۷ اردیبهشت در استان‌ها خبر داد و گفت: پرونده زیورآلات یزد به شورای جهانی ارسال شده و مراحل نهایی آن را پیش می‌بریم و در صورت ثبت، هفدهمین شهر جهانی صنایع دستی را خواهیم داشت. همچنین خانه‌های صنایع دستی درحال افزایش هستند و از صندوق توسعه حمایت خواهیم گرفت. امیدواریم امسال طرح «نجات صنایع دستی» را زمینه‌سازی کنیم و برای اجرای آن به همکاری دستگاه‌ها نیاز داریم.
بهروز ندایی، سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در گزارش عملکرد خود تاکید کرد امسال هیچ اعتباری بدون برنامه تخصیص نمی‌یابد.
او اضافه کرد: با اینکه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کمترین اعتبار را داشت، اما اولین دستگاهی بودی که با افزایش قابل توجه اعتبار مواجه شد.
سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع گفت: سعی میکنیم بدنه کارشناسی وزارتخانه را تقویت کنیم. در آذرماه آزمون برگزار کردیم و از به کارگیری نیروهای سلیقه‌ای جلوگیری میکنیم.
علی‌اصغر شالبافیان، رئیس مرکز سرمایه‌گذاری و امور اقتصادی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در این نشست بخشی از فعالیت‌های این مرکز را که در سال ۱۴۰۳ مستقل شد، و همچنین برخی از مشوق‌های سرمایه‌گذاری گردشگری و معافیت‌های مالیاتی را برشمرد و خبر داد: تعرفه برق تاسیسات گردشگری به پایین‌ترین نرخ کلیه صنایع با ضریب ۰/۲۳درصد تعیین و توسط وزیر نیرو ابلاغ شد.
شالبافیان همچنین گفت: با وجود همه محدودیت‌ها به‌ویژه تامین منابع مالی ۹۲ درصد از برنامه اشتغال در حوزه صنایع دستی و گردشگری محقق شده است.
او همچنین، تدوین بسته‌های سرمایه‌گذاری و تامین مالی پروژه‌هایی با پیشرفت بیش از ۷۰ درصد را از جمله برنامه‌های امسال این مرکز اعلام کرد.
پس از گزارش این مسئولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، پرسش‌های خبرنگاران مطرح شد.
دارابی: ۵۷ هزار میلیارد تومان برای میراث فرهنگی می‌خواهیم
صالحی امیری: تامین این مبالغ در توان دولت نیست
علی دارابی، معاون میراث فرهنگی در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره راه‌اندازی نهضت مشارکت مردم برای حفاظت از بناهای تاریخی با توجه به میزان حفاری‌های گنج‌یابی و تخریب‌ها با مصداقی از اتفاقات دارابگرد، کنگاور و جندی شاپور، گفت: ما حتما پذیرای اشکالات خواهیم بود ولی در سال گذشته ۸۰۰ مورد مرمت انجام دادیم، خواهش داریم این موارد را برجسته‌سازی و ایجاد امید کنید. معاونت میراث فرهنگی در بحث مردمی‌سازی انجمن خیرین میراث فرهنگی را تشکیل داده است. همین الان چند پروژه کاری را خیرین در استان‌های مختلف، مثل ایلام، بوشهر و … کار می‌کنند. طبیعی است خیرین میراث فرهنگی با خیرین مدرسه‌ساز فرق دارد. ما ساختارسازی را انجام دادیم و در ابتدای کار هستیم.
دارابی درباره محوطه هایی که اشاره شد نیز اظهار کرد: امروز بعدازظهر میزبان رییس سازمان برنامه و بودجه هستیم، بحث‌های جدی خواهیم داشت. برای تحقق برنامه پنج ساله هفتم ۵۷ هزار میلیارد تومان اعتبار می‌خواهیم. با رییس قوه قضاییه نیز جلسه گذاشتیم با موضوع دستگاه‌هایی که بناهای تاریخی در اختیار دارند اما در حفاظت و مرمت آنها کوتاهی می‌کنند.
معاون میراث فرهنگی افزود: دارابگرد را نوروز دیدم. درباره معبد آناهیتا در کنگاور نیز گزارش‌ها را با جدیت پیگیری میکنیم. البته معتقدم با این وضعیت بودجه و امکانات اگر بخواهیم حال میراث فرهنگی خوب شود، به نهضت بزرگ نیاز دارد و نگاه‌ها باید عوض شود.
صالحی امیری در تکمیل این سخنان گفت: برون‌رفت از این وضعیت در توان دولت و وزارتخانه نیست. ما از عدد ۵۷ هزار میلیارد تومان برای اجرای برنامه میراث فرهنگی سخن گفتیم و اگر به کل نیازهای سه معاونت قرار باشد پاسخ دهیم ۲۵۰ هزار میلیارد تومان نیاز داریم که به‌عنوان عضوی از دولت می‌گویم تامین این مبالغ در توان دولت نیست. برای همین، ما چالش‌های اساسی را استخراج کردیم که در جلسه تخصصی دیگری تشریح می‌کنم. درباره این قضیه در شورای راهبردی بحث جدی شد و طرحی تدوین شد. امسال حتما نظام هیأت امنایی را در کشور فعال میکنیم. با استان‌های اصلی صحبت کرده‌ام.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تاکید کرد: سیاست ما در سال ۱۴۰۴ تفیض اختیار به استانداران و اجرای نظام هیأت امنایی برای صیانت، حفاظت و مرمت خواهیم بود، البته قرار نیست رهاسازی کنیم، حمایت حقوقی و مالی داریم و نظارت میکنیم.
او اضافه کرد: استانداران آگاهی دارند. یک جلسه در وزارت کشور با آنها گفت‌وگو کردم و به صورت انفرادی تقریبا با بیشتر آنها گفت‌وگو کردم و در جلسه بعدی شورای راهبردی، نظام هیأت امنایی در دستور بحث قرار می‌گیرد و تصویب می‌شود و بعد از آن برای هر استان حکم می‌زنیم و برای هر استان هیأت امنایی را مشخص میکنیم. اختیارات اجرایی را به این هیات امنا تفیض میکنیم ولی حمایت مالی و حقوقی میکنیم. ما ناچاریم. این اقدام ما هم امری عقلانی و هم یک الگوی حکمرانی است. این مسأله را هر جلسه رئیس جمهور به وزرا متذکر می‌شود که تصدی اجرای امور را واگذار کنیم.
صالحی امری افزود: طبیعی است ما مشکلاتی داریم اما با دو هزار نیروی یگان حفاظت نمی‌شود ۲۳ هزار بنا و محوطه تاریخی را نگهبانی کرد. اکنون با اضافه شدن هزار نیرو به یگان حفاظت موافقت شده است. بنا داریم با بخش‌های محلی گفت‌وگو کنیم و همچنین، از تجهیزات جدید مثل پهپاد برای حفاظت از محوطه‌های بزرگ مثل جیرفت، کنار صندل، کازرون و بیستون استفاده کنیم. ترکیب انسانی و تکنولوژی را وارد حفاظت میکنیم.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: احتمالا در چند ماه آینده در محوطه‌های تاریخی، طرح آموزشی این کار را انجام دهیم. الزاما باید یک مسیر تحولی را پیش بگیریم و به استان‌ها هم ابلاغ شده که همه استان‌ها باید برنامه پنج ساله با برش یک ساله منطبق با برنامه هفتم داشته باشند. دیگر در این نظام، صرف گفت‌وگومحور، مدیریت نخواهیم کرد و با برنامه، مدیریت میکنیم. رسانه‌ها نیز حق نظارت بر روند این برنامه‌ها را دارند. امسال نوع نگاه رسانه‌ها همراه با وزیر باید دستخوش تغییر شود.
صالحی امیری تاکید کرد: راجع به بودجه با سازمان برنامه و بودجه درحال گفت وگو هستیم تا برنامه منطبق با بودجه باشد. هر مدیری که نتواند برنامه‌هایش را اجرا کند قطعا خداحافظی خواهد کرد.
دستور صالحی امیری برای اعزام هیأتی به مسجد قزوین، محل فیلمبرداری «بامداد خمار»
در ادامه پرسش‌هایی درباره وضعیت سازه‌های شوشتر و دپوی زباله در آن، بسته بودن اماکن تاریخی در برخی شهرستان‌ها از جمله گلپایگان در تعطیلات نوروز، ماجرای فیلمبرداری در بناهای تاریخی مشخصا مسجد تاریخی قزوین و انکارها و تکذیب‌هایی که پس از آن رخ داد درحالی‌که تخریب رخ داده بود، مطرح شد، که علی دارابی، معاون میراث فرهنگی در پاسخ به بخشی از این پرسش‌ها گفت: برای انجام هر اقدام از جمله برپایی نمایشگاه، عکاسی و فیلمبرداری در اماکن تاریخی، پروتکلی وجود دارد. البته این دستورالعمل درحال بروزرسانی است ومحرمانگی ندارد. اما اگر در عمل جایی کوتاهی کرده باشد، پیگیری خواهد شد.
او اضافه کرد: اتفاقا در نوروز شوشتر بودم و موضوع دپو زباله را بررسی و پیگیری می‌کنم اما با توجه به حجم مسافران در نوروز باید سواد میراثی بالا برود. درباره مسجد قزوین نیز هیأتی از از سوی آقای عزیزی ـ مدیر روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ برای راستی‌آزمایی فرستاده شد. البته مدیران ما مورد وثوق هستند، مگر در مواردی که به راستی‌آزمایی نیاز داشته باشد.
فرهاد عزیزی، سرپرست روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره مجوز فیلمبردای در مسجد جامع قزوین نیز گفت که یک بی‌سلیقگی در صدور مجوز رخ داده است ولی با توجه به دستور آقای وزیر، شیوه‌نامه عکاسی و فیلمبرداری در اماکن تاریخی را بهروز رسانی میکنیم و برای اماکن خاص تاریخی تدابیر ویژه لحاظ می‌شود.
صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در ادامه این بحث گفت: راه حل این است که مدیران میراث فرهنگی بروند مسجد قزوین، گزارش میدانی تهیه کنند تا در نشست بعدی این موضوع بررسی شود. اگر هر گونه مداخله و صدمه وارد شده باشد و نیازمند برخورد با متخلفین باشد، حتما انجام می‌شود. باید یک تیم اعزام شود و از نزدیک نظارت کند.
در حفاری مترو شیراز چه کشف شد و چرا به یگان حفاظت تحویل داده نشد؟
در ادامه این نشست، درباره کاوش باستان‌شناسی در مترو شیراز و حضور نداشتن ناظر در این کاوش، تحویل ندادن آثار یافته شده به یگان حفاظت میراث فرهنگی و تحویل آن فقط به دانشگاه شیراز، پرسش‌هایی مطرح شد که مصطفی پورعلی، مدیرکل پایگاه‌های میراث جهانی و ملی توضیح داد: باستان‌شناسان هنوز درحال حفاری هستند. تفاهم‌نامه پژوهشگاه میراث فرهنگی با دانشگاه شیراز است. این انتظار که قبل از پایان کار مطالعاتی، یافته‌ها تحویل موزه شود، درست نیست. ضمن اینکه پژوهشگاه بزودی هیأتی را برای بررسی دوباره به شیراز اعزام می‌کند.
معاون میراث فرهنگی درباره نیاز تخت جمشید به نیروی متخصص مرمتی و دیگر پایگاه‌ها، گفت: امسال براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته، پرداخت‌ها از طریق سامانه انجام می‌شود.
او همچنین اظهار کرد که حضور نداشتن ناظر در کاوش مترو را بررسی خواهد کرد.
ابراهیم زارعی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز در تماس تلفنی که سیدرضا صالحی امیری در این نشست برقرار کرد، درباره نتیجه کاوش شیراز تا اکنون، توضیح داد: روزهای پایانی هفته گذشته، هیأتی از پژوهشگاه میراث فرهنگی، کاوش مترو شیراز را به صورت میدانی بررسی کرد. ناظر کارشناس اداره کل میراث فرهنگی فارس هم حضور داشت. باستان‌شناس هم عضو هیات علمی دانشگاه هنر شیراز است. اشیاء یافته‌شده هم یکسری آثار سفالی بود. تاکنون ظرف سفالی کامل یا شیء سالم پیدا نکرده‌ایم. یک سکه پیدا شده است که باید در آزمایشگاه مطالعه شود.
زئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی درباره تحویل ندادن نویافته‌های این کاوش به یگان حفاظت، گفت: روال کار این است که باستان‌شناسان، یافته‌ها را نخست باید پاکسازی، طراحی و مطالعه کنند.
او اضافه کرد: سازه‌های معماری شناسایی شده هم مربوط به دوره پهلوی و اواخر قاجار است و اگر کاوش‌ها ادامه یابد به آثار تاریخی بیشتری قطعا دست می‌یابیم.
در ادامه پرسش‌هایی درباره ناهنجاری‌هایی که هنگام سفرهای پرازدحام نوروز رخ می‌دهد و ضرورت فرهنگ‌سازی از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پرسش‌هایی مطرح شد که، صالحی امیری گفت: سوالات زیادی درباره هرمز داشتم. پاسخ این بود که هرمز ساحل ثبت شده ندارد و ما هیچ نماینده ای آنجا نداریم. از منظر مسئولیت‌شناسی، ساحل هرمز بخشی از هویت ایرانیان است. بیش از ۸۰۰ کیلومتر ساحل تا مکران داریم، اما آیا می‌توانیم در سراسر آن آدم بگذاریم تا به مردم بگویند دست نزنند یا باید فرهنگ سازی کرد؟ ما قبل از ساخت بنا و توجه به گردشگری باید فرهنگ توجه به آن را ایجاد کنیم. در این مورد با آقای جبلی، رئیس سازمان صدا و سیما صحبت کردم، قرار شد کار مشترکی با صدا و سیما داشته باشیم. از رسانه‌های دیگر هم دعوت می‌کنم تولید محتوا برای فرهنگ سازی داشته باشند. راه اصلی حل مسأله تعرض به بناهای تاریخی همین است.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همچنین به برخی اقدامات این وزارتخانه برای ایجاد زیرساخت گردشگری، آیین‌نامه‌های دولت و همچنین قوانینی که در مجلس به تصویب رسیده اشاره کرد و گفت: باور ما اینست که نجات گردشگری ایران به توسعه زیرساخت‌ها و رفع موانع نیازمند است. بخشی از آن موانع موجود در حوزه تسهیلات است، بخشی از آن نظام ناکارآمد بوروکراسی است که باید حتما این نظام بوروکراسی ناکاآمد باید مدیریت شود تا ظرفیت زمانی و حمایتی را نسبت به مجوزها تسریع کنیم و زمان را کوتاه کنیم.
صالحی امیری در این نشست گفت که از روابط عمومی این وزارتخانه می‌خواهد نشست‌های ماهانه با رسانه‌ها برگزار کند و به تمام مدیران استانی نیز بخشنامه شده است که پاسخگو باشند.
منبع: ایسنا
