بندرعباسِ ایرانیان
احمد مسجدجامعی|
بندر نامی دیرآشناست که تداعی‌کنندۀ کار و روزی و نفت و دریا و صادرات و واردات است. از همان سال‌های نوجوانی، دریافتم که بندر معنای مأمن و امید دارد؛ برای جویندگان کار و کسب درآمد.
دریای زیبا و بندرگاه و لنگرگاه آن را در همان دورۀ مدرسه در سفری، از نزدیک دیده بودم و انبوه ماهیان که در کناره و اطراف کشتی‌ها و لنج‌ها گروه‌گروه، جابه‌جا می‌شدند.
آب دریا صاف و شفاف بود و آفتاب پرحرارت بر همه جا دامن می‌گسترانید. موسیقی منحصربه‌فرد بندری یادآور آواها و آوازها و سازها و نواهای هندی و آفریقایی و عربی و البته ایرانی و بیانگر گسترۀ دادوستد فرهنگی ایران با دیگران به شمار می‌رفت و موسیقی کار شرایط دشوار زندگی را بیان می‌کرد. غذاهای تند بندری با ماهی تازه و ادویه آمیخته بودند.
پایۀ صنایع دستی دریایی آن صدف‌های کوچک و بزرگ بود و انواع و اقسام توربافی و حصیربافی از مشاغل معمول آنجا به شمار می‌رفت. در سال‌های دور زمانی که نخستین نمایشگاه کتاب استانی را در آنجا برگزار کردیم، شن‌های ساحل فرش نمایشگاه بود و تورهای ماهیگیری و حصیرهای پرنقش‌ونگار و پارچه‌های رنگارنگ غرفه‌ها را از هم جدا می‌کرد و دریای بیکران چشم‌انداز بی‌پایان اندیشه بود.
کتاب‌های عرضه‌شده در آنجا، بی‌درنگ نایاب می‌شد؛ تجربه‌ای عجیب بود. هروقت دریا آرام بود، می‌گفتند دریا خواهر شده است. در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب دریا خواهر شده بود. محمدعلی بهمنی فرزند تهران از همین رو، آنجا را خانۀ خود ساخت و از روستای زیبای ونک جدا شد.
بندر ذوق شاعرانه را دوچندان می‌کرد و الهام‌بخش بود. باری بندر آمیزه‌ای است از اقتصاد و فرهنگ و هنر و شور و نشاط و زندگی و قهر و آشتی و سنت و مدرنیته با مردمانی خونگرم و پرتلاش از هر کجای ایران بزرگ. ایران جغرافیایی و ایران فرهنگی. هروقت بیگانه‌ای قصد این سرزمین می‌کرد، بندر به پا می‌خاست و در هزیمتشان پیشرو بود.
اینان بودند که مهاجمان را پس راندند؛ نه‌تنها در دیروز، بلکه در پریروز. در بیرون‌راندن پرتغالی‌ها از خلیج فارس که آن را مبنای نام‌گذاری روز خلیج فارس در دهم اردیبهشت در تقویم ملی ایرانیان قرار دادیم؛ ولی امروز بندرعباس به سوگ نشسته است؛ نه بندرعباس، که ایران به سوگ نشسته است؛ سوگی جانکاه. ولی این بار هم بندرعباس سرفراز بیرون خواهد آمد و باز هم نقطۀ کانونی وصل ایرانیان به این سو و آن سوی عالم خواهد شد.
بندرعباس که روزی پطر کبیر، تزار زیاده‌خواه روسیه، در آرزوی دست‌یافتن به ساحل آن ناکام ماند یا بندرعباسی که روزی پرتغالی‌ها، انگلیسی‌ها و بعدها، هلندی‌ها و فرانسوی‌ها قصد آن را کردند و ناکام ماندند. از بعثی‌های عراق چه بگوییم که در شمار نیاید و با همۀ کوشش خود، حتی به نیمۀ راه آنجا هم نرسیدند؛ باری، بندرعباس از همۀ این امتحانات سربلند و سرفراز بیرون آمد و بزرگ‌ترین بندر تجاری فعال کشور عزیزمان ایران شد و اکنون نیز چنین خواهد بود تا باد چنین بادا.
منبع: روزنامه ایران
