کارگردان مستند «از قلب ایران»: روایت پشت صحنه جنگ ۱۲ روزه، همپای روایت میدان، مهم است
وحید فرجی مستندساز گفت: اگر می‌خواهیم جنگ ۱۲ روزه را روایت کنیم باید حواسمان به پشت صحنه‌های جنگ، خارج از میدان نبرد نیز باشد.
وحید فرجی کارگردان و مستندساز که همزمان با جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل، مجموعه مستند کوتاه «از قلب ایران» را تهیه کرده است، درباره تولید این مجموعه توضیح داد.
او در مقدمه صحبت‌های خود درباره پیوند جنگ و سینمای مستند گفت: در یک قرن گذشته و ظهور سینما، بخش مهمی از آثار سینمای مستند مربوط به بحران‌ها و جنگ‌ها بوده و در ایران نیز همین بوده است. روایت فتح از دل همین نگاه بیرون آمد و در دفاع مقدس ساخته شد. مستندسازان ایرانی در طول چند دهه اخیر تلاش کردند در زمان وقوع بحران‌های طبیعی و جنگ حضور داشته باشند و علاوه بر ثبت درست وقایع، بر مخاطبان تاثیر بگذارند و آنان را به سمت و سوی درست روایت در رسانه هدایت کنند. در وقایع اخیر نیز همین طور بود. ما به واسطه تجربیاتی که در ساخت مستند از بحران‌ها از جمله عراق، سوریه و لبنان در چند سال اخیر پیدا کردیم تلاش کردیم تا اثری تولید کنیم که در زمان خودش اثرگذار باشد.
او درباره ساخت مجموعه مستند 10 قسمتی «از قلب ایران» گفت: به مستندهای کوتاهی رسیدیم که هر روز ساخته می‌شد و با فاصله کوتاه 24 ساعته از طریق شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شد. در این مستندها سعی کردیم جنبه‌های مختلف زندگی را جریان داشتن زندگی تا حملات رژیم صهیونیستی به تصویر بکشیم. خروجی این سوژه‌ها، مجموعه مستند کوتاه «از قلب ایران» شد که با زیرنویس عربی و انگلیسی در کشورهای مختلف پخش شد.
وی ادامه داد: دوست داشتیم کارهایی بسازیم که تصاویر ماندگاری از جنگ 12 روزه را به تصویر بکشد. خیلی سریع شروع به کار و سعی کردیم از جنبه‌های مختلف به روزهای بحران و جنگ نگاه کنیم. برای مثال، سراغ نماز جمعه رفتیم و برگزاری آن را نشان دادیم. هدف‌مان این بود بگوییم علیرغم همه تهدیدات برای خالی کردن تهران، تعداد زیادی از مردم در پایتخت ماندند. سوژه دیگر ما در این مجموعه، هدف قراردادن منازل مسکونی در پایتخت و به شهادت رساندن زنان و کودکان غیرنظامی بود. در قسمتی دیگر، سراغ امدادگران هلال احمر رفتیم و نشان دادیم که در حین این جنگ 12 روزه، 5 نفر از امدادگران هلال احمر به شهادت رسیدند. هدف اصلی ما این بود که به مانند یک پازل، بخش‌های مختلف از حضور و فداکاری مردم در جریان جنگ 33 روزه را به نمایش بگذاریم.
فرجی با اشاره به وظیفه مستندساز در زمان جنگ گفت: به نظرم نباید همه مستندسازان به قلب حادثه بروند و تلاش کنند از داخل اتفاقات فیلم بسازند، بلکه پشت صحنه‌های آن می‌تواند سوژه مستند باشد. یکی از این سوژها در جریان بحران اخیر، همدلی مردم است. به نظرم مستندسازان باید جنبه‌های مختلف این جنگ را از زوایای مختلف به تصویر بکشند، چرا که حتماً این اسناد ماندگار می‌شود. دقت داشته باشید صحنه جنگ به تنهایی، مهم نیست، بلکه تلاش امدادگران و ماموران آتش نشانی برای خدمت به مردم، تلاش‌های خبرنگاران برای آگاهی بخشی به مردم و … در کنار آن دارای اهمیت است. بنابراین اگر می‌خواهیم جنگ 12 روزه را روایت کنیم باید حواسمان به پشت صحنه‌های جنگ، خارج از میدان نبرد نیز باشد. از سویی دیگر مستندساز با بدنه عمومی مردم در ارتباط است و حتماً می‌تواند سوژه‌های خوبی را پیدا کند و به تصویر بکشد.
وی تاکید کرد: معتقدم جنگ 12 روزه با تمام تلخی‌هایی که داشت، یک معنا و مفهوم مهم را برای ما به یادگار گذاشت و آنهم پیدا کردن مجدد همدیگر بود. شاید همین موضوع باعث شد که نوعی همدلی در بین همه ایجاد شود. امیدوارم این همدلی همچنان پایدار باقی بماند، چرا که گنجینه بسیار ارزشمندی است.
این مستندساز، ساخت اثر درباره موضوعات جنگی را فراتر از آثاری از دل بحران دانست و گفت: یکی از موضوعات مهم در مستندسازی جنگ، نمایش اثرات یک بحران و جنگ است. نمایش این آثار در مستندسازی، بسیار مهم است؛ برای مثال وقتی درباره جنگ‌های آمریکا در منطقه صحبت می‌کنید، خوب است که به اثرات ناشی از استفاده آمریکا از سلاح‌های ضدبشری و غیرمتعارف بر انسان‌های بی‌گناه بپردازیم. خاطرم هست مستندی درباره استفاده از بمب‌های خوشه‌ای در جنگ 33 روزه علیه لبنان می‌ساختم و در آن زمان اگرچه حدود یکسال از پایان جنگ گذشته بود، اما اثراتی از آن بمب‌ها در باغ‌ها و مزارع به وضوح دیده می‌شد که سبب می‌شد جان مردم گرفته شود. بنابراین بخشی از اثرات جنگ در حین وقوع آن است و بخشی دیگر بعد از آن به چشم می‌آید.
منبع: تسنیم
