«خیال آمدن تو» و ادامه زندگی پس از فقدان/ مادران شهدا صداهای خاموش تاریخ معاصر هستند

زهرا حسینی پژوهشگر مستند سینمایی «خیال آمدن تو»، درباره این اثر عنوان کرد: «خیال آمدن تو» روایت یکی از مادران شهید جنگ تحمیلی با عراق است؛ مادری که منفعل نبوده و نیست و زندگی برایش همچنان در جریان است.

وی ادامه داد: زندگی او در شهادت فرزندش خلاصه نمی‌شود بلکه بیننده، شاهد سرگذشت زنی‌ست که با ایستادگی‌هایش در دل بحران‌ها با اتکا به نیروی عشق و ایمان همچون ستون یک خانه بوده و آن را در تمامی این سال‌ها حفظ کرده است. در کنار او، دیگر اعضای خانواده نیز روای سرگذشت زندگی‌شان هستند؛ زندگی که بعد از شهادت برادر شرایط را برای‌شان عوض کرده است و آثار آن همچنان در زندگی‌شان حس می‌شود.

پژوهشگر مستند سینمایی «خیال آمدن تو» درباره پژوهش این اثر گفت: در نگاه اول هنگام پژوهش‌های ابتدایی از زندگی مادران شهید به ویژه جنگ ۸ ساله، اگر سرگذشت خاص و متمایزی دیده نشود گروه تولید ریسک ساخت آن را نمی‌پذیرند و روایت آن مادر عمدتاً در محدوده خانواده باقی می‌ماند و به فراموشی سپرده می‌شود. اما نکته‌ای که قابل تأمل است در مرحله پژوهش شکل می‌گیرد.

حسینی یادآور شد: به جرات می‌توانم بگویم اکثریت این مادران داستان متمایز خودشان را دارند که یا به فراموشی سپرده شده است و یا آن را چندان مورد حائز اهمیتی نمی‌دانند که بیان شود. این مادر نیز از آن سوژه‌هایی بودند که پیش از این مورد توجه رسانه‌ها نبوده است. همراهی خانواده نیز در نوع خود بی‌نظیر و حاصل شنیده‌شدن و روایت بی‌کم و کاست سرگذشت‌شان بود. حضور فعال مادر باعث شد خانواده احساس کند با اثری مواجه است که قرار نیست صرفاً مصرف احساسی داشته باشد بلکه شأن تجربه زیسته‌شان را حفظ می کند.

وی با بیان اینکه پژوهشگر در این آثار صرفاً جمع کننده اطلاعات و داده که جنبه بیرونی دارد، نیست بلکه باید خودش را به همراه روایت تبدیل کند، مطرح کرد: به دلیل بار عاطفی بالا، این کار نیازمند صبر و همراهی همه جانبه با سوژه است. هر سوال از او با حافظه، احساسات، خاطرات و زخم‌های بعضاً سر باز نکرده همراه است و این مورد پژوهشگر را از صرف شنونده بود خارج می کند.

به گزارش ایرنا، پژوهشگر مستند سینمایی «خیال آمدن تو» تاکید کرد: جذابیت قصه از دل زندگی روزمره بیرون آمده است نه از اغراق و دست بردن در روایت. وجود لوکیشن‌های قدیمی که باعث تداعی خاطرات گذشته می‌شود، مستندات و یادگاری‌های باقی مانده از فرزند و روایت‌های دیگر اعضای خانواده از تمهیداتی بود که برای همراهی بیشتر مخاطب در نظر گرفته شد.

حسینی با بیان اینکه نه تنها درباره این اثر بلکه درباره اکثریت آثار مستند می‌توان گفت چارچوب روایی مشخصی دارند اما فیلم‌نامه قطعی شده نه، تصریح کرد: بر اساس پژوهش انجام شده، کارگردان کار فیلم‌نامه‌ای را آماده کرد اما در کل و به ذات مستند نمی‌توان یک فیلم‌نامه را صد در صد پیش برد چون هم سوژه انسانی و هم شرایط محیطی در طول تولید تاثیر گذار است. همچنین بعضی از نقاط عاطفی و روایی حاصل احساسات در لحظه و پیش بینی‌نشده است که در جریان تولید شکل می‌گیرد و حکم تائیدی بر صداقت اثر است.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه این مستند مواجهه‌ای عمیق با معنای مادری در سطحی فراتر از کلیشه‌ها است، گفت: مادری که در هیچ یک از دوران زندگی‌اش حتی در زمان شهادت فرزند، تبدیل به زنی منفعل نمی‌شود بلکه همچنان مقاوم ایستاده است. دورانی بود که قهرمانان از دل افسانه‌ها و فرا واقعیت‌ها سر بیرون می‌آوردند اما خیال آمدن تو، با نگاه به مفهوم صبر و ایمان، بازتعرفی از قهرمان بودن را در بر می‌گیرد. قهرمانی که انکار نمی‌کند دل تنگ است و ماهیت مادری‌اش با شهادت فرزندش دو چندان شده است.

پژوهشگر مستند سینمایی «خیال آمدن تو» در پایان خاطرنشان کرد: «خیال آمدن تو» بیش از آنکه درباره شهادت باشد، درباره ادامه زندگی پس از فقدان توام با دلتنگی و چشم انتظاری است. قصه مادری که دیده نشده است اما در واقع امثال این مادر صداهای خاموش تاریخ معاصر هستند که سعی کردیم با به تصویر کشیدن قسمتی از روایت او، اندکی از زیستش را بدون هیچ اغراقی بیان کنیم.

مستند سینمایی «خیال آمدن تو» به کارگردانی سیامک میثاقی و تهیه‌کنندگی امیرحسین اکاتی این روزها در بخش شهید آوینی نوزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت در حال اکران است.