«خاک زخمی» انعکاس جنگ بر سلامت مردم است؛ در جستجوی اورانیوم مرده!
مصطفی شوقی کارگردان مستند «خاک زخمی» با اشاره به ایده ساخت این مستند گفت که تلاش کرده انعکاس تاثیرات جنگ بر سلامت مردم را به تصویر بکشد.
مصطفی شوقی کارگردان و تهیهکننده درباره چگونگی شکل گیری ایده مستند «خاک زخمی» گفت: این مستند از درون یک جستجو به وجود آمد. در ۷-۸ سال اخیر در غرب آسیا، همچون سوریه، عراق، لبنان و دیگر مناطق بحرانی حضور داشتم و آثار زندگی با جنگ را از نزدیک مشاهده کردم. اما آنچه در نگاه اول پنهان بود، تأثیرات محیط زیستی و سلامت مردم بود. در عراق تحقیقی انجام دادم که درصد بالای بیماریها، مشکلات خونی و نقصهای مادرزادی در نوزادان را نشان میداد و این موضوع برای من اهمیت ویژهای داشت.
وی با اشاره به همکاری با مژگان صوابی اصفهانی افزود: با دکتر صوابی اصفهانی، پژوهشگر ارشد محیط زیست جنگ و استاد دانشگاه میشگان، آشنا شدم. او سالها در حوزه آسیبهای محیط زیست جنگ کار میکند و نمونه برداریهای گستردهای از خاک مناطق بمباران شده انجام داده و یافتههایش در مجلات بینالمللی منتشر شده است. همکاری ما باعث شد به مناطق دیگری هم سفر کنیم؛ از سوریه و لبنان گرفته تا مناطق بمبارانشده. نمونههایی از خاک جمع آوری کردیم تا به آزمایشگاه منتقل و اثرات مواد سمی و اورانیوم ضعیف شده یا مرده بررسی شود.
شوقی با تاکید بر دشواریهای مسیر تولید مستند و نیاز به صبوری در روند پروژه توضیح داد: ساخت «خاک زخمی» از ایده تا اجرا تقریباً ۲ سال طول کشید و یکی از سختترین پروژههای من بود؛ نه تنها به دلیل حساسیت علمی و تحقیقاتی، بلکه به علت پیچیدگی حرکت دکتر صوابی بین مناطق مختلف جنگی و دشواری انتقال نمونهها به آزمایشگاه. البته که شخصیت و کنشگری دکتر صوابی به عنوان فعال ضد جنگ و پژوهشگر مستقل، بر ارزش پروژه افزود و برای ما این موضوع بسیار ارزشمندی تلقی میشد. این مستند نیازمند صبر و دقت فراوان بود و خوشبختانه با همکاری تیم و پشتکار دکتر صوابی و حمایت سرمایه گذار، به نتیجه رسید.
وی افزود: بسیاری از نمونهها باید چندین بار آزمایش میشدند و گاهی روند آزمایش متوقف میشد. اما با صبر و همراهی تیم، موفق شدیم کار را به نتیجه برسانیم.
این کارگردان درباره شخصیت محوری مستند یعنی مژگان صوابی اصفهانی گفت: خانم دکتر فعال ضد جنگ در آمریکاست و همسرشان نیز همین مسیر را دارد. این کنشگری در کنار فعالیت علمی باعث شد روایت مستند هم علمی و هم انسانی باشد. تلاش کردیم مخاطب عام و خاص بتواند به شکلی ساده و در عین حال دقیق، اثرات جنگ بر محیط زیست و سلامت مردم را درک کند.
وی در پاسخ به اینکه هدف از ساخت «خاک زخمی» چیست، بیان کرد: این اثر، مستندی علمی و تحقیقاتی است که تلاش دارد به مخاطب عام و خاص یک موضوع پیچیده و مهم را منتقل کند. ترکیبی از روایت ساده، کنشهای علمی دقیق و نمایش تلاشهای دکتر صوابی در نمونه برداری و تحلیل دادهها که نیازمند صبر و حوصله فراوان بود. نتایج این تلاشها اکنون در یک ژورنال بینالمللی منتشر شده و اعتبار علمی مستند را تضمین میکند.
این مستندساز در ادامه تاکید کرد: یک شوخی در فیلم داریم که میگوئیم خاکهای زخمی جستجوی اورانیوم مرده است. واقعیت این است که ما تلاش کردیم آنچه زیر خاک و بمبهای تخریب شده پنهان است با آزمایشهای علمی نمایان کنیم؛ نکتهای که هیچکس دیگری نمیدید.
شوقی درباره رونمایی از «خاک زخمی» در جشنواره «سینماحقیقت» گفت: این رویداد محیط بسیار ارزشمند و تخصصی است که میتوان آثار متنوع را در کنار هم دید و محک زد. حضور فیلم من در میان این مجموعه متنوع از سوی متخصصان و کاربلدان این حوزه بسیار ارزشمند است و امیدوارم هم در جشنواره و هم بیرون از آن دیده شود.
وی در انتها گفت: ساخت این مستند خود به تنهایی موفقیت است. امیدوارم «خاک زخمی» نه تنها در جشنواره «سینماحقیقت» دیده شود، بلکه مخاطب بیرون از جشنواره هم با پیام علمی و انسانی آن ارتباط برقرار کند.
مستند «خاک زخمی» به کارگردانی و تهیهکنندگی مصطفی شوقی، سفر پژوهشی و علمی همراه با دکتر مژگان صوابی اصفهانی در مناطق جنگ زده غرب آسیا از بیروت و صور تا عراق و ایران است. این اثر، نه تنها پیامدهای مستقیم جنگ، بلکه اثرات مخفی و زیست محیطی بمبارانها را به کمک آزمایشهای علمی و نمونه برداریهای دقیق آشکار کرده و تصویری تازه از تبعات جنگ بر سلامت مردم ارائه داده است.
«خاک زخمی» در خانه مستند سازمان اوج تولید شده و به بخشهای نیمه بلند و آوینی نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» رسیده است.
