از یک داستان استثنایی‌ تا یک نقش مهم

 این مترجم زبان آلمانی درباره کتاب جدید خود گفت: هرگز نمی‌گویم با دقت بیشتر زیرا همواره حداکثر دقت را به‌خاطر احترامی که برای مخاطبم قائلم، در ترجمه به کار می‌برم و در این‌ سال‌ها با دقت بیشتری کتاب‌ها را انتخاب می‌کنم. اینکه مخاطبی به من پیام می‌دهد چقدر داستان این کتاب جالب بود یا چقدر این کتاب را دوست داشتم  و … برایم ارزشمند است. می‌خواهم مخاطبانم کتاب خوب بخوانند و خوشبختانه سلیقه‌ مخاطبان به سلیقه من نزدیک شده و تقریبا کتاب‌های آخرم در چاپ اول نمانده‌ و به چاپ‌های بعدی رسیده‌اند.

میرمعزی سپس با اشاره به صدور مجوز کتاب جدیدش که در نشر ثالث منتشر خواهد شد، گفت:  سال گذشته کتابی با عنوان «دعوت به نوشتن» دوریس دوریه منتشر شد. این کتاب برای کسانی است که دوست دارند بنویسند و یا کارگاه نویسندگی دارند و یا کسانی که نمی‌خواهند بنویسند اما دوست دارند کتاب‌های خوبی بخوانند. این کتاب به چاپ سوم رسیده است. نویسنده بعد از این کتاب، کتاب دیگری با عنوان «تمرین نوشتن» منتشر کرد که مانند یک دفتر مشق برای نوشتن است؛ خود نویسنده متنی کوتاه درباره موضوعی می‌نویسد و می‌گوید شما هم بنویسید. دفتر مشق است و در ادامه «دعوت به نوشتن». البته دوریس دوریه بعد از مدتی که این کتاب‌ها در آلمان جا افتاد، آن‌ها را در قالب یک کتاب منتشر کرد.

مترجم «ما که خواهریم»، «دروغ‌ها درباره مادرم» و «کتاب‌گردان» با بیان اینکه ترجمه کتاب جدیدی را به ناشر تحویل داده است اما توضیح درباره آن برای بعد بماند، اظهار کرد: کتاب فوق‌العاده زیباست. من همه کتاب‌هایم را دوست دارم، «دنیای دیروز» و «وزن کلمات» جگرگوشه‌های من هستند، ولی این کتاب استثنایی‌ترین کتابی است که ترجمه کرده‌ام زیرا داستان استثنایی‌ای دارد.

میرمعزی درباره تأکیدی که بر مسئله ویرایش کتاب دارد و اینکه در کتاب‌های ترجمه چقدر به ویرایش اهمیت داده می‌شود، اظهار کرد: کسانی را می‌شناسم که ترجیح می‌دهند کتابشان دیرتر ترجمه شود ولی با دقت بیشتر و اشتباه کمتری باشد. وسواس دارند. مترجمان درجه یک بسیاری داریم که نمی‌توانند بی‌تفاوت باشند. شخصا بر مسئله ویراستار تأکید دارم زیرا نتیجه‌اش را دیده‌ام. ویراستار کارهای من خانم دکتر فهیمه شانه هستند و هر کتابی از من را ویراستاری کردند، من جایزه بردم؛ درست است که من کتاب را ترجمه کرده‌ام اما آخرین قلم‌ها وصیقل‌ها را ایشان می‌کشد.

او خاطرنشان کرد: همواره به موضوع ویرایش تأکید دارم و معتقدم این موضوع مانند کپی‌رایت و چیزهای دیگر  نیاز به فرهنگ‌سازی دارد؛ از ناشران بسیاری شنیده‌ام که «خانم کارهای شما ویرایش نمی‌خواهد»؛ چرا کارهای من هم ویرایش می‌خواهد. هرچقدر مترجم زبردستی باشم و درخشان ترجمه کنم باز چیزهایی از چشم دور می‌افتد، جمله‌ای نامفهوم و مبهم باقی می‌ماند اما وقتی شخص دیگری کتاب را می‌خواند و جمله‌ای را پیشنهاد می‌دهد و یا چه بسا خودم پیشنهاد کنم، متن بهتر می‌شود. بر این موضوع تأکید دارم و فکر می‌کنم یواش یواش باید این شغل و این مرحله از تولید  کتاب را جدی‌تر بگیریم و به رسمیت بشناسیم.  همکاران حرفه‌ای‌مان دوست دارند کارهایشان ویرایش شود و البته چند تا از مترجمان خیلی خوب‌مان ویراستاران درجه یکی هستند. بنابراین لزوم وجود ویراستار روشن است.

مترجم «او بازگشته است» و «دختر راه دور» سپس بیان کرد: در تألیف اگر ویراستار اجازه صحبت کردن داشته باشد، شاید خیلی از کتاب‌هایی که در بازار هست، منتشر نمی‌شد. ممکن است ویراستار باسوادی بگوید این داستان اصلا چیست، همان کاری که ویراستار همینگوی می‌کرد، بالاتر از همینگوی که نداریم. ویراستار به لحاظ محتوایی ویرایش کند و مثلا بگوید ۱۰۰ صفحه اضافه است یا شخصیت اضافه است و داستان بد است. البته نویسنده و مترجم نیز باید ظرفیت خود را بالا ببرند. من این نگاه را ندارم که ویراستار  می‌خواهد اشتباهات من را بگیرد. شاید ویراستار جمله پیشنهادی داشته باشد اما من قبول نکنم؛ اگر ویراستار ۱۰ پیشنهاد به من بدهد که دوتایش هم جالب باشد، دو پیشنهاد در جهت بهبود کتاب است.

میرمعزی در پایان تأکید کرد: نباید ویراستار را در مقابل خودمان ببینیم بلکه باید او را در کنار خودمان ببینیم. اگر این‌ نگاه را داشته باشیم و ظرفیتمان را بالاتر ببریم و با خود بگوییم شاید من اشتباه کرده‌ام و شاید جمله را بد ترجمه کرده‌ام یا شاید این بخش نامفهوم است و دلیل بر این نیست که من مترجم بدی هستم، مسئله حل می‌شود.

منبع: ایسنا