میدان دادن به «خودبیانگری» مخاطب؛ جامعه ما به شنیده شدن نیاز دارد
خسرو نقیبی نویسنده و کارگردان نمایش «بیا برای هم یک اسم انتخاب کنیم» عنوان کرد که موضوع اصلی نمایش نه صرفا ازدواج، بلکه رابطه است و این مضمون با وجود انبوه آثار تولید شده، تکراری نمی‌شود.
خسرو نقیبی، نویسنده و کارگردان نمایش «بیا برای هم یک اسم انتخاب کنیم» که این شب‌ها در تماشاخانه هما روی صحنه است، درباره ایده و مضمون این اثر توضیح داد: داستان نمایش از روایت زندگی ۲ زوج شکل می‌گیرد؛ کسری و بهار که در آغاز یک رابطه قرار دارند و بهمن و ماهی که در روزهای پایانی زندگی مشترکشان هستند. این ۲ خط داستانی به صورت موازی پیش می‌رود و در نقطه‌ای به هم می‌رسد؛ جایی که مخاطب می‌تواند تقابل آغاز و پایان یک رابطه را به‌وضوح لمس کند.
وی در ادامه درباره انتخاب سالن شیشه‌ای تماشاخانه هما و شیوه اجرایی نمایش، توضیح داد: نمایشنامه من با یک مهمانی در خانه آغاز می‌شود و تمام ماجرا در همین فضا ادامه پیدا می‌کند. بنابراین نیاز داشتم محلی را انتخاب کنم که برای تماشاگر حکم یک خانه را داشته باشد؛ جایی که مخاطب به شخصیت‌ها احساس نزدیکی کند و بتواند خود را در کنار آنها تصور کند، انگار که به حریم خصوصی‌شان سرک می‌کشد و مکالماتی را می‌شنود که در شرایط عادی قرار نیست از آنها باخبر شود. سالن شیشه‌ای این امکان را به من می‌داد؛ چه در اجراهای دوسویه ۱۰ شب اول و چه در ادامه که فضای تماشاگران را به شکل چهارسویه تغییر دادم. این نزدیکی باعث می‌شد تماشاگر کوچک‌ترین تغییر در صورت بازیگران و واکنش‌هایشان را ببیند.
نقیبی با تأکید بر اینکه در تئاتر علاقه‌ای به استفاده از ابزارهای کمکی همچون باندهای صوتی یا میکروفن بازیگر ندارد، افزود: این نزدیکی به مخاطب باعث می‌شود حتی نجواهای بازیگران بدون نیاز به تقویت صوتی شنیده شود. موسیقی زنده هم در همین ابعاد طبیعی جریان پیدا می‌کند و به تجربه‌ای صمیمانه‌تر برای مخاطب منجر می‌شود.
کارگردان «بیا برای هم یک اسم انتخاب کنیم» همچنین درباره مضمون اثر توضیح داد: موضوع اصلی نمایش نه صرفاً ازدواج، بلکه خودِ رابطه است. از نگاه من، رابطه‌های انسانی همواره مهم‌ترین منبع الهام نویسنده‌ها بوده است؛ همان‌طور که برای فیلمسازی مثل وودی آلن بارها و بارها شکل‌های مختلف آن را در آثارش تکرار کرده یا در سنت نمایشنامه‌نویسی معاصر ایران امیررضا کوهستانی در همین مسیر تجربه‌های مهمی داشته است. به باور من، رابطه چیزی نیست که تمام شود یا دیگر نشود درباره‌اش حرف زد چراکه همواره می‌توان از زاویه‌هایی تازه به آن نور تاباند. به‌ویژه در ایران امروز که فشارها و شرایط اجتماعی مختلف، روابط انسانی را دستخوش ناملایمات بیشتری هم کرده است.
وی ادامه داد: تلاش کردم وجه تمایز کارم این باشد که به سراغ آشناترین لحظات و موقعیت‌هایی بروم که معمولاً در زندگی روزمره نادیده گرفته می‌شوند. همین باعث می‌شود تماشاگر در سالن نمایش با شنیدن دیالوگ‌ها و دیدن اتفاقات روی صحنه سر تکان دهد، اشک بریزد یا به یاد تجربه‌های شخصی مشابه خودش بیفتد. این بازتاب برای من بسیار ارزشمند است، چون نشان می‌دهد نمایش توانسته حسرت‌ها، اگرها و دلایل ماندن یا رفتن را در ذهن مخاطب زنده کند.
نقیبی با اشاره به اینکه چهار کاراکتر نمایش در طول داستان تصمیم‌های مهمی می‌گیرند و این تصمیم‌ها را در معرض قضاوت و نظر مخاطبان قرار می‌دهند، یادآور شد: ما از تماشاگر نمی‌خواهیم صرفاً مشورت بدهد، بلکه موقعیت شخصیت‌ها را با او در میان می‌گذاریم و می‌پرسیم اگر در چنین شرایطی قرار داشتید، چه می‌کردید؟ نمایش مسیر مشخص خود را طی می‌کند اما همین طرح پرسش، باعث می‌شود مخاطب با تجربه‌های شخصی‌اش مواجه شود و واکنش نشان دهد.
نقیبی با اشاره به شکل‌گیری گروهی نمایشنامه و تجربه مسیرهای متفاوت در تمرین‌ها، افزود: ما در اجراهای تعاملی به خودبیانگری مخاطبان میدان می‌دهیم. آنها موقعیت‌های مشابه در زندگی شخصی‌شان را تعریف می‌کنند که بارها پاسخ‌های شگفت‌انگیزی شنیده‌ایم. برای من باورکردنی نبود که فردی در جمع ۱۵۰ نفره چنین صریح و بی‌پرده از تجربه‌های شخصی‌اش حرف بزند، اما همین نشان می‌دهد جامعه چقدر به شنیده‌شدن و داشتن فضایی امن برای بیان خود نیاز دارد.
وی درباره واکنش تماشاگران، عنوان کرد: پس از یکی، ۲ شب ابتدایی، با رشد قابل توجه مخاطب مواجه شدیم. چون من به‌جای تبلیغات مرسوم و پر کردن صفحات روتین شبکه‌های اجتماعی، بیشتر تلاش کردم به‌صورت مستقیم با مخاطب ارتباط بگیرم. همین باعث شد نمایش با تبلیغ دهان‌به‌دهان معرفی شود. بسیاری از تماشاگران به توصیه کسانی آمدند که نمایش را دیده بودند و این بهترین شیوه تبلیغ بود.
نقیبی در پایان یادآور شد: از شب‌های میانی اجرا حتی ظرفیت سالن را ۳۰ تا ۴۰ نفر افزایش دادیم تا مخاطبان بیشتری امکان حضور داشته باشند. با توجه به اینکه اجرای ما محدود و تا ۲۸ شهریور ادامه خواهد داشت و تمدید نخواهد شد، سعی کردم هیچ علاقه‌مندی پشت در نماند.
نمایش «بیا برای هم یک اسم انتخاب کنیم» به نویسندگی و کارگردانی خسرو نقیبی اجراهای خود را از ۵ شهریور در سالن شیشه‌ای تماشاخانه هما آغاز کرده است و اجرای آن تا ۲۸ شهریور نیز روی صحنه می‌رود.
سیدجواد یحیوی، صدف طلایی، سعید زارعی و آیه کیان‌پور گروه بازیگران این نمایش را تشکیل می‌دهند.
عکس‌ها از امیرعلی سیدجلالی است.
منبع: مهر
