رعایت زبان کودک امروز در نوشتن داستان‌های اخلاقی
نویسنده کتاب «من روسری نمی‌خواهم» می‌گوید داستان‌های اخلاقی هنوز کارکرد خودشان را دارند؛ به شرطی که نویسنده زبان مخاطب امروز را درنظر بگیرد و با همان زبان با او صحبت کند.
زینب علیزاده لوشابی درباره اینکه چرا در داستان «من روسری نمی‌خواهم» که چهل‌وهشتمین اثر اوست، به‌سراغ دنیای عروسک‌ها برای بیان پیام و درون‌مایه مدنظر خود رفته است، گفت: خیلی‌وقت‌ها نویسنده به‌صورت آگاهانه به این فکر نمی‌کند که برای بیان داستانش مثلا سراغ فلان گزینه برود. در حقیقت آن گزینه است که خودش را به نویسنده نشان می‌دهد؛ به عبارتی دیگر می‌توان گفت تصویرش در ذهن نویسنده نقش می‌بندد و نویسنده فقط آن را به کلمات تبدیل می‌کند.
او افزود: من به‌صورت ازپیش‌تعیین‌شده و کاملا آگاهانه تصمیم نگرفتم داستان این‌طور پیش برود. خود داستان به‌سمتی می‌رود که باید برود. در مورد این داستان هم شاید در پس‌زمینه ذهن نویسنده مفاهیمی مانند عروسک، بازی، حجاب، آزادی، دوست‌داشتن، آسیب و امنیت همه کنار هم نشستند تا تصویر عروسکی در ذهن من شکل بگیرد که از حجاب سفت و سختی که صاحبش برایش می‌بندد، خسته شود و بخواهد کلیت آن را و حتی صاحبش را کنار بگذارد.
علیزاده درخصوص اینکه از چه سنینی مناسب‌تر است درباره این مفاهیم با کودکان صحبت شود تا اثرگذارتر باشد، بیان کرد: به این سؤال دو گروه به‌صورت دقیق می‌توانند پاسخ دهند؛ یکی روان‌شناسان کودک و دیگری معلم‌هایی که با کودک زیاد سروکار دارند. من به اندازه تجربه خودم فکر می‌کنم از هفت سال به بعد مناسب است. در این زمان، کودک هم تا حدی بخشی از دوران کودکی را پشت سر گذاشته و هم کم‌کم به سن تکلیف نزدیک می‌شود. از هشت تا ۹ سال تمرینی است برای عادت‌کردن به حجاب و تا حدی درک مفهوم اولیه آن.
این نویسنده درباره کارکرد داستان‌های اخلاقی برای کودکان امروز نیز این‌طور توضیح داد: با توجه به حجم توجه کودکان و نوجوانان به دنیای مجازی و اینترنت به نظرم کار نویسنده امروز نسبت به زمان گذشته برای جلب مخاطب کمی سخت‌تر است. تمرکز و حوصله مخاطب کودک و نوجوان امروز به اندازه گذشته نیست. علاوه‌بر آن مستقیم‌گویی، همیشه و مخصوصا امروزه اثر چندان و درخور توجهی ندارد؛ اما با وجود همه این‌ها، داستان‌های اخلاقی هنوز کارکرد خودشان را دارند؛ به شرطی که نویسنده زبان مخاطب امروز را درنظر بگیرد و با همان زبان با مخاطب صحبت کند.
زینب علیزاده لوشابی در پاسخ به این سؤال که «نویسندگان چه تغییراتی در این‌گونه داستان‌ها باید لحاظ کنند تا همچنان کودکان داستان‌های اخلاقی را دوست داشته باشند و از خواندن و شنیدن آن استقبال کنند؟» گفت: به نظرم نویسنده باید زبان مخاطب امروز را بلد باشد و موقعیت و شرایطی را که او در آن زندگی می‌کند و حجم مفاهیم و تصاویر و موضوعاتی که کودک را به خود مشغول می‌کند، درک کند. نویسنده ادبیات کودک باید همراه و هم‌قد مخاطبش شود و نخواهد مثل یک بزرگ‌تر فقط او را نصیحت کند و چیزی به او یاد بدهد.
او در تکمیل صحبت خود افزود: وقتی نویسنده وارد دنیای کودک می‌شود و با او و از دریچه چشم‌های او به دنیا نگاه می‌کند، کودک با او احساس نزدیکی می‌کند و مثل یک دوست اجازه می‌دهد نویسنده آرام‌آرام وارد دنیای رنگارنگش شود. با توجه به این موارد، به نظرم نویسنده می‌تواند داستانی بنویسد که مخاطب کودک و نوجوان امروز هم آن را دوست داشته باشد و از شنیدن و خواندنش استقبال کند.
گفتنی است، کتاب «من روسری نمی‌خواهم» به قلم زینب علیزاده لوشابی با تصویرگری نیلوفر مسچی به‌تازگی از سوی انتشارات کتاب جمکران در ۲۴ صفحه مصور رنگی و بهای ۷۵ هزار تومان برای کودکان منتشر شده است. این کتاب، ماجرای عروسکی است که از دست صاحبش کلافه شده و می‌خواهد برود یک مامان جدید پیدا کند. عروسک قصه فکر می‌کند روسری سر کردن خسته‌کننده شده و شاید مامان جدیدش بتواند بازی و کارهای جالب‌تری برایش انجام بدهد، پس یک روز راه می‌افتد و از در خانه بیرون می‌رود. بیرون‌رفتن همانا و پیش‌آمدن انواع و اقسام چالش‌ها همانا…
منبع: مهر
