گذر از بازیگری به سوی اجراگری؛ خاطراتی که زمان و مکان را دگرگون میکند
کارگردان نمایش «کاوالو» با اشاره به نمایشنامه پست مدرن این اثر و توجه به ویژگیهای دیداری و اجرایی آن، از دشواریهای تئاتر مستقل و دانشجویی گفت.
امیرحسین توکلی کارگردان نمایش «کاوالو» که این شبها در تالار مولوی روی صحنه رفته است درباره موضوع این نمایش توضیح داد: نمایشنامه ما از نظر شخصیتپردازی و فرم نگارش چندان کلاسیک نیست. متن نمایشنامه پست مدرن و اپیزودی است و در آن شخصیتها اسم ندارند و سنین مختلف یک دختر در هفت سالگی، نوجوانی، بیست و چهار سالگی و غیره به شکلی غیرخطی روایت میشود. در هر یک از این اپیزودها مرد داستان در نقش و نسبتهای مختلف با او حضور دارد.
وی ادامه داد: مساله ما در این نمایش بیش از آنکه قصه باشد، روایت بود. من متن را در یک وضعیت خاص نوشتم و در تمرینها که به شکل گروهی و همراه با دراماتورژی صورت میگرفت تغییراتی در آن اتفاق افتاد. برخی اپیزودها را حذف کردیم و برخی را به شکلی دیگر و بر اساس تمهیدات دراماتورژی و ریتم اجرا انجام دادیم تا نمایش خیلی به سوی کلاممحوری نرود و شکل دیداری و اجرایی خود را حفظ کند؛ اینکه دختر شروع به گفتن روایتی میکند و این روایت همزمان دوباره شروع به اتفاق افتادن میکند. مساله این است که چگونه خاطره و روایتش میتواند زمان و مکان را تغییر دهد یا چیزی را از گذشته به حال آورد.
متن نمایش را بر اساس فهم فیزیکی بازیگران از آن صحنه بازنویسی کردیم
توکلی درباره تمرینها و کار گروهی در این نمایش عنوان کرد: ما پیشتر به همراه آریا کیانفرد که دراماتورژی این نمایش را به عهده دارد، در دانشگاه تربیت مدرس و جشنوارههای مختلف کار میکردیم و در فراخوان تئاتر مولوی انسجام بیشتری پیدا کردیم و گروهی تشکیل دادیم که در آن بچههای دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه هنر و دانشگاه تهران حضور داشتند. دور هم جمع شدیم و روی هر یک از اپیزودها و متنها بدون اینکه خود متن را وارد تمرین کنیم، درباره ایدههای کارگاهی برخاسته از آن اپیزود صحبت میکردیم و اتود میزدیم. روی بدنی که در صحنه حاضر است کار میکردیم و بدون اینکه بخواهیم در وهله اول ارتباطش را با متن مشخص کنیم آنها را اجرا میکردیم. بسیاری از اتودهای بدنی را هم خود بازیگران ارائه میکردند و پس از آن متن را بر اساس فهم فیزیکی از آن صحنه بازبینی و چیدمانش را تصحیح میکردیم. برخی صحنهها زمان بیشتری میبرد و برخی صحنهها سریعتر ساخته میشد. ما هرکدام از اپیزودها را با یک فهم اجرایی و دراماتورژی ساختیم، زیباییشناسی این نمایش یکی نیست و گویی در هریک از اپیزودها و فرم زیباییشناسانه و دیداری آن بر اساس ذهن و سن شخصیت دختر شکل میگیرد.
کارگردان نمایش «کاوالو» با اشاره به طراحی صحنه در این اثر بیان کرد: هزینه تئاتر کار کردن در ایران بالا است و در شرایطی قرار داریم که مخاطب آثار هنری آن هم نه فقط تئاتر کم است. دوست داشتیم دکور بهتری میداشتیم، ما به یک درِ پرتابل نیاز داشتیم که بتواند حرکت کند اما هزینه چنین دری با متریال فلزی حدود ۳۰ میلیون تومان بود و ما همان در را با چوب ساختیم اما به هرحال طراحی را انجام دادیم چراکه در خود نمایش این در اهمیت زیادی دارد. این پرسش که وقتی صدای در را میشنویم چه کسی داخل خواهد شد و چه کاری خواهد کرد به نمایش ما کمک میکند. در کنار آن، آکسسوارها و اشیای مختلفی نیز در صحنه وجود دارد.
تلاش کردم برای طراحها وضعیت مستقلی را فراهم کنم
وی افزود: طراحی نور این نمایش هم از وضعیتهای بصری مثل مربع و دایره تشکیل شده است. یک مربع شیاری ساختهایم که هم راهرو را نشان میداد و هم وقتی شیارهای آن به یکدیگر برخورد میکردند به یک شکل دیگر تبدیل میشد. طراحی صدا نیز اهمیت زیادی داشت و تلاش کردیم تا وضعیتهای نویی را در صدا شکل دهیم. صداها از اتاق فرمان به شکل زنده اتفاق میافتند و بر اساس هماهنگی با بازیگر پخش میشوند. در مواجهه با طراحها در عین بیان نکاتی که برایم اهمیت داشت، فضای مستقلی را برایشان تدارک دیدم. در طراحی لباس، تغییر لباس برای ما اهمیت داشت و لباس بازیگر مرد در همان روی صحنه تغییر میکند. لباسها یک فضای روزمره را ایجاد میکنند که یادآور همان خیابان است و چیزی غریب و نمایشی نیست.
به گزارش مهر، این کارگردان جوان در پایان با اشاره به ۲ پرسوناژ بودن این نمایش گفت: ممکن است که اگر یک کار رئالیستی ۲ پرسوناژ باشد، از آنجا که فرم در همان آغاز مشخص میشود و تا آخر به همان شکل باقی میماند، مخاطب خسته شود. ما سعی کردیم تا از بازیگری به سمت اجراگری برویم که در آن وضعیتهای مختلف به اجرا در میآیند و یک کاراکتر مشخص با ویژگیهای مشخص وجود ندارد. گذر از بازیگری به سمت اجراگری این امکان را میدهد تا در هر اپیزود شخصیت کاملاً متفاوت با اپیزود و صحنه پیشین عمل کند. گاهی حضور بدنی همراه با حضور زبانی است و هر لحظه بازیگر کاری را انجام میدهد که واقعی است و نه نمایشی. من فکر میکنم این خود تمهیدی است تا تماشاگر از خستگی دور بشود مانند اینستاگرام که در آن هر ویدئو فضای متفاوتی دارد. این فرمی است که ما در آن زندگی میکنیم و در این فرم شاید خستگی کم شود و یا اصلاً متوجه آن نشویم.
نمایش «کاوالو» از ۵ تا ۲۳ آذر هر شب ساعت ۱۸ در سالن اصلی تالار مولوی روی صحنه میرود.
عوامل اصلی این نمایش عبارتند از نویسنده و کارگردان: امیرحسین توکلی، دراماتورژ: آریا کیانفرد و بازیگران: پویان حاجیحسنی و فاطمه رادمرد.
در خلاصه داستان این نمایش آمده است: «چرا نمیشمارید؟ اینا زخمای منه … هزار و یک … هزار و دو … هزار و سه … هزار و چهار …»
عکس از پرتو جغتایی است.
