ماجرای اختلاف درباره ۵۰۰ تابلوی هنری
رئیس فرهنگستان هنر گفت: یک تاجر که ۵۰۰ اثر دارد و جایی دپو می‌کند، دست‌کم باید کاغذ خرید و سند داشته باشد؛ حال این تابلوها از کجا خریداری شده‌اند، نمی‌دانیم!
به گزارش هفت راه، محمدعلی معلم دامغانی رییس فرهنگستان هنر هفته گذشته در پیامی سرگشاده خطاب به «اهالی فرهنگ و هنر و مقامات مسئول» نوشت: «بدینوسیله اعلام می‌کند که بیش از 500 تابلو از آثار نقاشان ایرانی که با تطمیع تأثیرگذاری در مدیران و بعضی از کارمندان به بهانه نمایشگاه و غیره، بدون شناسنامه و سند به خزانه فرهنگستان تحمیل شده است، در اختیار این نهاد فرهنگی است. شرکت پارس آریان به سرپرستی آقای علی‌اکبر امین تفرشی مدعی مالکیت آن است که ادعاست و بایستی اثبات شود. عجالتاً مال، مال الله است و متعلق به مردم و میهن اسلامی است (من آنچه شرط بلاغ است). الحمدلله»
این پیام گرچه سرگشاده بود اما ماجرا را سربسته بیان می‌کرد، به همین منظور با رئیس فرهنگستان هنر گفت‌وگو کردیم تا ابعاد مختلف این ماجرا را به صورت شفاف‌تری مطرح کند. در این باره البته باید یادآور شد که شرکت مورد اشاره، زیرمجموعه بانک پاسارگاد است و این بانک مدتهاست در حوزه هنر و خصوصا خرید و فروش تابلوهای نقاشی و آثار تجسمی ورود داشته است.
البته شاید مشخص نبودن وضعیت و شکل خرید و فروش آثار هنری در کشور، گنگ بودن فضای اقتصاد هنر و نبودن قانون متناسب با این بخش از هنر، هر از گاه باعث می‌شود تا استادی چون علی معلم به فضایی که پیرامون خرید و فروش آثارهنری و شکل دلال سالاری حاکم بر این بازار معتعرض شود و از قانون طلب یاری نماید.
وی درباره این موضوع گفت: آن اوایل که شرکت پارس آریان راه‌اندازی شده بود، 130 اثر را در نمایشگاه موسسه فرهنگی هنری صبا (وابسته به فرهنگستان هنر) به معرض نمایش گذاشتند اما بعد با پرداخت مبلغ اندکی تلقی اجاره کردند و هر زمان که می‌خواهند تابلویی را می‌آورند یا می‌برند. این آمدن و رفتن وجهی ندارد و به نظر می‌رسد از نام فرهنگستان هنر سوء استفاده می‌شود.
معلم ادامه داد: این همکاری در زمان ریاست بنده انجام نشده و اگر اشتباه نکنم، در زمان اولین مدیر گالری (از 1381 تا 1388) انجام گرفته است. چرا باید این تابلوها را بیاورند فرهنگستان؟ چون نام فرهنگستان اعتبار می‌دهد و قیمت تابلوها هم افزایش پیدا می‌کند. در واقع این پدیده نانی است اما در نمای فرهنگی!
رئیس فرهنگستان هنر با تأکید بر اینکه معدودی از کارمندان صبا با شرکت مذکور همکاری کرده‌اند و این یکی از شکایت‌های ماست، ادامه داد: آثاری طی دو سه نوبت خارج شد ه که مدارک آن موجود است. پس از آگاهی از موضوع، وقتی نماینده آنها برای بردن باقی آثار رجوع کردند، از آنها سند طلب کردیم و گفتیم آثار در اینجا می‌ماند تا تکلیف آن مشخص شود.
معلم افزود: تابلوهایی که وجود دارند هیچکدام کارشناسی نشده است و معلوم نیست کدام اصالت دارد و کدام ندارد. مثلاً تابلوهای سهراب سپهری را آیا از خود او خریده‌اند؟ از خانواده‌اش خریده‌اند؟ حتی احتمال جعل یا سندسازی هم منتفی نیست!
وی در پاسخ به این پرسش که چرا فرهنگستان برای بررسی اصالت آثار توسط کارشناسان پیش‌قدم نمی‌شود، گفت: اول مالکیت آثار باید مشخص شود، اگر قوه قضائیه خواست که در اختیار فرهنگستان قرار گیرد، آن زمان کارشناسی می‌شود اما الان باید «بیزینس‌من»ها پاسخگو باشند.
رئیس فرهنگستان هنر ادامه داد: موضوع را رسانه‌ای کردیم تا اگر قرار است احقاق حقی صورت گیرد، پیگیری شود. علاوه بر خبری که منتشر کردیم این موضوع را به صورت خاص و مشروح‌تر به رئیس سه قوه شرح داده‌ایم و تقاضا داریم برای احقاق حقوق هنرمندها و اعاده حیثیت از محیط‌هایی مانند فرهنگستان هنر اقدام کنند.
معلم تأکید کرد: متأسفانه نه تنها کارهای هنری مملکت به سود عده‌ای خاص دست به دست شده یا از مملکت خارج می‌شود، بلکه قانونی هم در این رابطه نداریم و نیاز است قوانینی برای این موضوع وضع شود. لازم است که مجلس به این امر توجه کند و حقوق اهل هنر را -حتی به صورت تقریبی- محاسبه کند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: هم قوانین و هم بازار درستی باید وجود داشته باشد تا در این میان سهم تولید‌کننده و خریدار مشخص باشد، آیا این دو مستقیم با یکدیگر روبه‌رو هستند یا با واسطه؟ آن هم واسطه‌هایی که بیزینس را وارد هنر می‌کنند! وقتی تجارت وارد هنر می‌شود، تعادل هنر به هم می‌خورد. چرا بیزینس ورود می‌کند؟ چون پول دارد!
