حاتمی کیا: خودم را سرباز نظام و کشور می‌دانم/ به من متلک می‌گفتند که چرا نمی‌روی سوریه؟
نشست پرسش و پاسخ فیلم «به وقت شام» ساخته ابراهیم حاتمی کیا بعد از نمایش فیلم در سینمای رسانه‌ها برگزار شد. در این نشست حاتمی کیا اعلام کرد که این فیلم را یک سرباز ساخته و او خود را سرباز نظام و کشور می داند. او همچنین در این نشست گفت که برای به تصویر کشیدن مدافعان حرم، ملاحظاتی داشته و نمی توانسته تمام آنچه را از مدافعان حرم دیده و لمس کرده بود نمایش دهد. او همچنین تاکید کرد که بر روی حرفی که در فیلم توقیفی «گزارش یک جشن» زده بود هست و تغییر نکرده است.
با آغاز نشست خبری فیلم «به وقت شام» محمود گبرلو در حضور ابراهیم حاتمی کیا و سایر عوامل این فیلم، به اشتباه نام این فیلم را «بفرمایید شام» عنوان کرد که باعث شد حاضران در این نشست، به اشتباه لفظی این مجری با خنده واکنش نشان دهند.
اما ابراهیم حاتمی کیا، در ابتدای صحبت های خود در مورد ساخت فیلم «به وقت شام» گفت : ««فکر می‌کنم سال 65 بود، 31 سال پیش که اولین فیلم خودم «هویت» را ساختم. درست با عملیات کربلای 5 مصادف بود و من باید کنار فیلم می‌ماندم و دوستانم رفتند منطقه و به من خیلی سخت گذاشت. پس از فیلمبرداری رفتم منطقه که برخی از دوستانم در عملیات شهید شدند. این را به این جهت می گویم که فیلم «به وقت شام» را یک سرباز ساخته، من خودم را سرباز این نظام و کشور می‌دانم و همچنان دلم می‌تپد برای بچه‌هایی که جهاد می‌کنند. سوالاتی که خواهد شد فنی است ولی من را یک سرباز بدانید که همانند همان عملیات دوست داشتم با آن بچه‌ها باشم و اسمم را هم در تیتراژ اولین فیلمم نزدم و دوست داشتم مانند آن ها گمنام می‌ماندم که نشد و 31 سال است که ماندیم.»
حاتمی کیا درباره جلو‌ه‌های ویژه فیلمش و سوال یک خبرنگار که آن را شبیه بازی‌های کامپیوتری دانسته بود، گفت: «این بضاعت سینمای ایران است و من افتخار می‌کنم که بچه‌های ایرانی این فیلم را ساختند و یک دلار هم خرج فیلم در خارج از ایران نشده و ما تمام توانمان را برای فیلم گذاشتیم. من چنین حسی ندارم که بخش هایی از این فیلم به بازی های کامپیوتری شباهت دارد. من ترجیح می‌دهم که از بچه‌های ایرانی متخصص استفاده کنم حتی اگر عده‌ای طعنه‌هایی بزنند.»
حاتمی‌کیا درباره شیوه پرداخت به موضوع داعشی‌ها در فیلمش گفت: «من یک روز کل گروه را جمع کردم و گفتم همگی باید فیلم‌هایی که داعشی‌ها تهیه و منتشر کردند، ببینیم به خصوص صحنه‌هایی که در آب خفه می‌کنند و جنایت‌هایی که می‌کردند. واقعیت این است که جریان داعش ترکیبی که دارد به شدت اگزجره است و آن فیلم‌ها را هم ببینیند همین است. من با داعش زندگی نکردم که ببینیم دقیقا چگونه است. قطعا وهابی نیستم. سعی کردم با داعش وارد گفت‌وگو شویم. برخی فیلم را می‌گوید هالیوودی من نمی‌فهمم که این واژه را برای چه به کار می‌برید؟ یک فیلم داستانی است که من سعی کردم در بستر این داستان این مسائل بیان شود. البته این نظر شماها و مردم است. تاکید می‌کنم که برای من مردم خیلی مهم است.»
در ادامه این نشست هادی حجازی‌فر درباره اظهارنظری که چندی پیش از قول او در مورد حضورش در «به وقت شام» منتشر شد که بازی خود را در این فیلم دوست ندارد، گفت: «من خودم چون پنج شش سال پیش به عنوان خبرنگار اینجا می‌آمدم و به دنبال هنرمندان بودم و همیشه دست خالی برمی‌گشتم و به همین دلیل در مصاحبه ضعیف هستم ولی دیشب مصاحبه‌های بسیاری کردم و اکثر دوستان هم امانت‌دار بودند، ولی این اظهارنظر کمی نادرست بیان شد. من گفتم می‌ترسیدم که در این فیلم بازی کنم و به کار آقای حاتمی‌کیا آسیب وارد کنم چون فضایش متفاوت با کارهای دیگرم بود. من روز دوم به آقای حاتمی‌کیا درباره فشردگی کار گفتم که ایشان گفتند تو اعتماد کن، اما از نتیجه این حرف‌های من آن تیتر زده شد. خدا شاهد است که این فیلم یکی از بهترین کارهایم بود و خیلی بهتر از این می توانست باشد اما خدارا شکر خوب بود.»
محمد خزاعی تهیه کننده این فیلم درباره شایعه هایی در مورد نحوه تولید این فیلم به وجود آمد، گفت: «ما شبانه روزی کار کردیم و حتی تعطیلات نوروز هم نداشتیم. تیترهایی زدند با این مضمون که همه امکانات را در اختیار ما گذاشته‌اند که درست نبود. نهادهای همکار ما در خیلی از بخش‌ها کمک نکردند. از دور فکر می‌کنند برای فیلم آقای حاتمی‌کیا همه چیز مهیا بوده اما اینطور نبوده است. همکاری بچه های سازمان اوج، ارتش و … که امکاناتشان را در اختیار ما گذاشتند خوب بود. برخی از ضعف های‌فیلم که از نظرتان مشکل دارد به خاطر امکانات است. از بحث بودجه هم باید بگویم که نتیجه کار مهم است خیلی فیلم داشتیم که بودجه زیادی داشتند ولی نتیجه نگرفتند. اگر شما اصحاب رسانه و مردم از فیلم راضی بودید ما موفق بودیم.»
حاتمی کیا در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران که مدعی شده بود در حلب سوریه با داعشی ها دیدار کرده و داعشی مثل کاراکترهای این فیلم افرادای کم هوش نبودند، فیلم گفت: «این نظر شماست، من که باورم نمی‌شود اگر شما یک عکس از خودت و داعشی به من نشان دهی من حرفت رو قبول می‌کنم و اسمم را همان که تو گفتی میذارم. داعش با معارضین خیلی متفاوت است. آن کسانی که در حلب بودند، داعشی نبودند، بلکه افراد جبهه النصره بودند. پس یک چیزی را همین‌طوری نیندازید وسط. من شنیده بودم که داعش در رفتار به نوعی پست مدرن هستند و فیلم هایی مانند «مد مکس» را دوست دارند و به این پوشش بیرونی علاقه مند هستند. به قول شما من این ها را خنگ کردم، اما اولیش را ساختم. ان‌شاالله بقیه بیایند و بسازند بهتر از این که تو هم دوست داشته باشی!»
حاتمی‌کیا درباره پایان داعش و جایگاه اسم فیلم در آینده گفت: «داعش به راحتی قابل حذف شدن نیست و آنها تنها زمین را از دست داده و به سمت لیبی و برخی از کشورهای آفریقایی کشیده شده اند و این چیزی نیست که تمام شود. این را من بگویم که فیلم هرچه زودتر آماده شود. سر پیش تولید آشکارا بحث بود که فیلم نباید خرداد کلید بخورد و عقب تر برود. واقعا چهار ماه برای فیلمی که دو هزار و 400 پلان دارد کم است و شبانه روز کار کردیم و تلاشم این بود که فیلم آماده شود. تصورم این بود که از داعش تا حرفش هست اثری بسازم. آن روز که روز که به مجلس حمله کردند و مسئله داخلی شد من سر فیلمبرداری بودم. به نظرم باید درباره‌شان حرف زد.»
حاتمی کیا درباره اینکه چرا در پنج شش فیلم اخیرش با قهرمانان آثارش چندان نمی‌توان ارتباط برقرار کرد و این قهرمانان از سوی نسل جدید پذیرفته نمی‌شوند، گفت: «من با جوانان جلسه دارم و از تمام فیلم‌هایی که می‌گویید می‌بینم. یک جوان ایرانی از روسیه اینقدر برایش محتوای فیلم مسئله شده به من پیام داد. نظام 40 سال است جلو می‌رود و همه سرجایشان هستند و فقط من جایم عوض شده است؟ همه دارند پرچم‌هایشان را زمین می‌گذارند و من فقط پرچم را بالا نگه می‌دارم. به مقدساتم قسم می‌خورم که گفتم فیلم را برای این جوانان که جانشان را می‌دهند بسازم. با حاج قاسم دیدار کردم و گفتم چرا نمی‌گذارید ما برویم سوریه را ببینم، هرچند می‌دانم خطر دارد. در جشنواره دو سال پیش به ما متلک گفتند که چرا نمی‌روی به سوریه؟ می‌گویند گمشو برو سوریه. تف به این زبان‌ها که این سخنان را به زبان می‌آورند. من هم علاقه دارم در کنار آنها باشم و با آن ها جلو بروم. همه این مسایل جمع می‌شود و به فیلم «به وقت شام» منتهی می‌شود. من محدودیت های زیادی دارم و این از مظلومیت شیعه است که تنها یک پلان چند ثانیه‌ای از حرم حضرت زینب را می‌توانم نمایش بدهم. ما هرچه داشتیم در چله خودمان گذاشتیم و پرتاب کردیم. شما را به خدا از این بچه ها که بودند بپرسید وقتی نمی‌پرسید من فکر می‌کنم که شما نمی‌دانید که داعش دارد سمت ما می‌آید و به چند قدمی خانه‌هایمان رسیده است.»
حاتمی‌کیا درباره درخواستی برای ساخت فیلم درباره حادثه سانچی هم گفت: «به آن فکر می‌کنم، من یه دوره‌ای برای فیلم سفر نفت که فیلمبردار بودم چهار ماه در کشتی زندگی کردم و فضای آن را می‌شناسم، اما نمی‌توانم بگویم حتما می‌سازم همه چیز منوط به آینده است.»
حاتمی کیا درباره سکانس سر بریدن در فیلم «به وقت شام» هم گفت: «من در زندگی سر یک مرغ را هم نبریده‌ام و تنم می‌لرزید که باید در فیلمی که ساخته‌ام چنین صحنه‌ای را نشان دهم. تحت فشار زیادی بودم، ولی چه کنیم که این خشنونت را در فضای مجازی دیده بودم. سعی‌ام این بود که فیلم خشن نسازم. برای من داعش یک نوع نیست و گونه‌های مختلف دارد و همه آن ها هم مابه‌ازا دارد.»
در ادامه این نشست، کارن همایونفر آهنگساز «به وقت شام» درباره تجربه همکاری اش با ابراهیم حاتمی کیا گفت،: «وقتی با آقای حاتمی‌کیا کار می‌کنم تمام توانم را می‌گذارم.. تمام فرایند موسیقی ایرانی بوده است.»
پس از سخنان همایونفر، حجازی‌فر درباره اینکه در اغلب فیلمهایش تیپ شخصیتی خاصی را بازی می کند که جدی است ولی قلب مهربانی دارد، گفت: «من دیشب هم اعلام کردم که (به شوخی) می خواهم یک کمدی مبتذل بازی کنم و قراردادش را بستم که خیال همه شما راحت شود. خاستگاه فکری و باورهای خانوادگی من این است که این فضا را دوست دارم. در ضمن فیلم‌های متفاوتی هم بازی کردم که در جشنواره نیامد، از جمله آستیگمات!»
خزاعی درباره اعتراضات برخی سینماگران به روند پیش‌روی جشنواره و قطعی بودن برگزیده شدن «به وقت شام» گفت: «هر سال همین است، از زمانی که دبیر بودم چنین حرف‌هایی بود و جوسازی شد. الان هم همینطور است البته فیلم ها با یکدیگر متفاوت هستند و برخی از سایرین بیشتر دیده می‌شوند. به هر حال هجمه‌های زیادی از زمان پیش تولید مطرح شد از جمله اسپانسری اوج برای جشنواره و این فرضیه که اوج اسپانسر جشنواره می‌شود تا فیلم برگزیده شود. قضاوت نباید کرد و نقدها در محیط‌های مختلف برای ما شدیدتر است که شاید برای این است که اوج پولی برای فیلم های دفاع مقدسی کنار گذاشته. به جای تشکر که یک پولی به سبد کالای سینما اضافه کرده این حواشی را می‌سازیم.»
ابراهیم حاتمی کیا در پاسخ به پرسش خبرنگار آی سینما که پس از ساخت «بادیگارد» عکس هایی از دیدار او با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی منتشر شد و علاقه‌اش به ساخت یک فیلم مستند در مورد زندگی او گفت: «من از آقای هاشمی رفسنجانی نمی خواستم فیلم بسازم، یک سوژه ای داشتم که می بایست از چند نفر از بزرگان مثل ایشان و مرحوم آیت الله اردبیلی تحقیقات و سوال می کردم و آن جلسه به همین خاطر بود و در مورد شخص خودشان نبود.»
حاتمی کیا در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار آی سینما که آیا روی حرف هایی که در «گزارش یک جشن» فیلم توقیفی اش زده، همچنان می ایستد، توضیح داد: « من همچنان تا اطلاع ثانوی حاتمی کیا هستم! و می خواهم فیلمم پخش شود. این فیلم واقعا دچار یک نوع سوءتقاهم است! شرمم می آید و خجالت می کشم که چرا فیلمی همچون «گزارش یک جشن» جلویش را گرفتند و نگذاشتند پخش شود. توقیف این فیلم از طرف آقای شمقدری نبود و جاهای دیگر فشار آوردند و اکران این فیلم را به عقب انداختند و من افتخار نمی کنم که در نظام جمهوری اسلامی، فیلمی ساختم که پخش نمی شود.»
