تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «خانوم ماه» برای من یک رویا بود/ بی‌واسطه سراغ روایتی زنانه رفتم
یک نویسنده:
در سی و سومین هفته کتاب جمهوری اسلامی، آیین انتشار و رونمایی از تقریظ مقام معظم رهبری بر کتاب «خانوم ماه» نوشته ساجده تقی‌زاده، روز ۲۸ آبان ماه ۱۴۰۴ در تالار وحدت برگزار خواهد شد.
این اثر که روایتی از زندگی خانم ناز علی‌نژاد، همسر شهید شیرعلی سلطانی است، با تمرکز بر نقش محوری زنان در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، مورد توجه رهبر انقلاب قرار گرفته و تقریظ ایشان بر آن، نقطه عطفی در معرفی این کتاب به شمار می‌رود.
ساجده تقی‌زاده، نویسنده کتاب، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو درباره این اثر بیان کرد:
در حوزه ادبیات دفاع مقدس، کتاب‌هایی که به زندگی شهیدان پرداخته‌اند کم نیستند، اما آنچه که کمتر به آن توجه شده، نقش همسران شهید است. ساجده تقی‌زاده، نویسنده کتاب «خانوم ماه»، با تمرکز بر زندگی خانم ناز علی‌نژاد، همسر شهید شیرعلی سلطانی، به این خلأ پاسخ داده و داستانی زیبا از فداکاری، عشق و صبر یک زن در دل زندگی پر فراز و نشیبش را روایت کرده است.
چرا «خانوم ماه»؟
ساجده تقی‌زاده نویسنده کتاب «خانوم ماه»، در خصوص انتخاب خانم ناز علی‌نژاد به‌عنوان سوژه کتابش گفت: آشنایی من با خانم علی‌نژاد به دهه ۹۰ برمی‌گردد. در آن زمان، من برنامه‌هایی برای دیدار با خانواده‌های شهدا در شیراز داشتم و اگر موارد مناسبی برای مستند یا کتاب می‌دیدم، معرفی می‌کردم. خانم علی‌نژاد همسر یکی از سرداران شهید شاخص شیراز بود. پس از آشنایی با ایشان متوجه شدم شخصیت و زندگیشان می‌تواند سوژه جالبی برای کتاب باشد.
نویسنده کتاب درباره روند نگارش و همکاری با خانم علی‌نژاد توضیح داد: خانواده‌های شهدا معمولاً تواضع زیادی دارند و احساس می‌کنند که صحبت از زندگیشان ممکن است به نوعی ریا به نظر برسد. خانم علی‌نژاد هم ابتدا بیشتر درباره شهید سلطانی صحبت می‌کردند، اما من به‌طور واضح توضیح دادم که هدفم روایت خودشان به عنوان یک زن، مادر و همسر است؛ و بالاخره با همکاری یکی از دخترانشان راضی شده و در نهایت قبول کرده و همکاری کردند.
وی افزود: همراهی و مصاحبه با خانم علی‌نژاد از سال ۹۵ شروع شد و تا سال ۹۷ ادامه داشت؛ و نگارش کتاب تا سال ۹۹ به طول انجامید.
او درباره انتخاب اسم کتاب گفت:، چون اسم کوچک خانم علی‌نژاد، خانم ناز بوده و بعد از ازدواج شهید سلطانی ایشان را به اسم خانوم ماه خطاب می‌کردند، به همین دلیل این اسم را برای کتاب انتخاب کردم.
توسل برای نگارش کتاب
به گزارش دانشجو، ساجده تقی‌زاده در این گفت‌و‌گو به موضوعی که شاید کمتر در رسانه‌ها به آن پرداخته باشد، اشاره کرد و گفت: برای جلب نظر خانم علی‌نژاد و انجام مصاحبه به منظور نگارش کتاب، احساس کردم که به توسل نیاز دارم. پس به زیارت امامزاده سید علاءالدین حسین شیراز رفتم و به ایشان متوسل شدم. از همان زیارت، اتفاقاتی رخ داد که مسیر کار هموار شده و من مطمئن شدم باید این کتاب را بنویسم. ابتدا عکس شهید سلطانی را در قرآن امامزاده دیدم و سپس به‌طور اتفاقی خانم علی‌نژاد و دخترشان را در همان امامزاده ملاقات کردم؛ و دختر شهید به من توصیه کرد، برای برآورده شدن حاجتم از پدرش (شهید سلطانی) کمک بخواهم و دقیقا بعد از آن روز همه چیز به سرعت پیش رفته و توانستم همسر شهید را برای مصاحبه و نگارش کتاب راضی کنم.
نگارش کتاب، از داستانی به مستند-داستانی
تقی‌زاده به تغییر سبک نگارش کتاب اشاره کرده و توضیح داد: ابتدا کتاب به صورت داستانی نوشته شده بود، اما بعد از بازخورد‌هایی که از ۵۰ نفر از اساتید و مخاطبان مختلف دریافت کردم، تصمیم گرفتم که کتاب را مجدد به صورت مستند داستانی بازنویسی کنم. هیچ چیز به داستان اضافه نکرده و فقط از تکنیک‌های داستانی برای روایت استفاده کردم.
این تغییر سبک در نگارش، باعث شد که روایت کتاب بیشتر به واقعیت‌های زندگی خانم علی‌نژاد نزدیک باشد.
تمرکز بر نقش زنان
یکی از چالش‌های اصلی نویسنده، تمرکز بر نقش همسر شهید پس از شهادت همسرش بود. تقی‌زاده در این‌باره بیان کرد: کتاب‌های زیادی داریم که بیشتر روایت زندگی شهدا هستند و به نقش و روایت همسران شهید بعد از شهادت همسرشان کمتر توجه شده است. من می‌خواستم نقش همسر شهید و روایت زندگی او را برجسته کنم.
وی ادامه داد: معتقدم ایثار و فداکاری و جانفشانی شهیدان بدون حمایت‌های بی‌دریغ خانواده و همسرانشان، امکان‌پذیر نبود.
ارتباط خوب نوجوانان با کتاب
ساجده تقی‌زاده به بازخورد‌های مخاطبان درباره کتاب اشاره کرد و بیان کرد: بازخورد‌هایی نسبت به کتاب از مخاطبان و مخصوصا دانش‌آموزانم داشتم اصولا مثبت بوده است. بسیاری از آنها با شهید سلطانی آشنا شدند و حتی درخواست داشتند که به زیارت شهید بروند. برایم جالب بود، دانش‌آموزی که زمان نگارش و پژوهش کتاب تقریبات دو ساله بوده، حالا کتاب را دوست دارد و روی او تاثیر گذاشته است.
او افزود: این بازخورد‌ها به من ثابت کرد، کتاب‌های این‌چنینی که روایت زندگی شهدا و خانواده آنها است، می‌توانند تأثیر عمیقی بر نسل جدید گذاشته و آنان را با فرهنگ ایثار و شهادت آشنا کنند.
تقریظ مقام معظم رهبری، یک رویا که محقق شد
نویسنده کتاب خانوم ماه درباره تقریظ مقام معظم رهبری بر کتاب اظهار داشت: تقریظ مقام معظم رهبری برای من یک رویا بود. این که روزی ایشان کتاب را بخوانند و با شهیدی از دیار من آشنا شوند، برایم بسیار ارزشمند است. بعد از دریافت تقریظ، احساس مسئولیت بیشتری پیدا کردم و امیدوارم که بتوانم این مسئولیت را به دوش بکشم.
تقی‌زاده همچنین بر تاکید مقام معظم رهبری بر نقش زنان در انقلاب و جنگ اشاره کرده و از آن به‌عنوان یکی از نقاط قوت کتاب یاد کرد.
نقش زنان در تاریخ جنگ، سکوت و فداکاری بی‌صدای زنان
ساجده تقی‌زاده به توجه مقام معظم رهبری به نقش زنان در جنگ و انقلاب اشاره کرده و گفت: در بحران‌ها، خانواده‌های ایرانی مسائل را به صورت خانوادگی حل می‌کنند. در دوران جنگ تحمیلی و حتی در دوران کرونا، زنان نقش مهمی ایفا کرده‌اند؛ و رهبری همواره بر این نکته تأکید دارند که در جنگ تحمیلی، زنان ایران به عنوان مرکز خانواده، نقش اساسی ایفا کرده‌اند.
او معتقد است: باید به این نقش محوری زنان بیشتر توجه شود، زیرا آنها در سکوت و بی‌هیاهو، تاثیرات عظیمی بر تاریخ و جامعه گذاشته‌اند.
کتاب و فرهنگ‌سازی در نسل جوان
در پاسخ به این سوال که آیا کتاب‌های مربوط به شهدا می‌توانند در نسل جوان تأثیرگذار باشند، تقی‌زاده با اطمینان گفت: قطعاً. اگر نویسندگان صادقانه روایت کنند، کتاب‌ها می‌توانند تاثیرات مثبتی روی نسل جوان داشته باشند. باید این روایت‌ها را صادقانه و جذاب به نسل جدید منتقل کنیم تا آنها با فرهنگ ایثار و شهادت آشنا شوند.
کتاب «خانوم ماه» به قلم ساجده تقی‌زاده، با روایتی صادقانه و بی‌پیرایه از زندگی خانم ناز علی‌نژاد، همسر شهید شیرعلی سلطانی، نه تنها به داستان همسر یک شهید بلکه به جایگاه زنان در تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس پرداخته است.
این اثر که در ۲۸ آبان و هفته کتاب تقریظ رهبری بر آن رونمایی خواهد شد، به بازتعریف نقش محوری زنان در زندگی پرداخته است؛ و نشان می‌دهد زنان با فداکاری در فضایی بی‌هیاهو و در سکوت، نقش‌های اساسی در پیروزی‌های بزرگ ایفا کرده‌اند و در این مسیر، بدون هیچ‌گونه ادعای فردی، تاریخ را با عشق و صبر خود شکل داده‌اند.
