در این مستند هیچ صحنهای بازسازی نشد!
مینا قاسمی، کارگردان مستند «کد ۷۰۰»، با تأکید بر وفاداری به سینمای مستند وریته میگوید: «هیچ صحنهای بازسازی نشد؛ دوربین همیشه آماده بود تا واقعیت را همانگونه که رخ میدهد شکار کند.» این اثر که در جشنواره سینماحقیقت روی پرده رفت، سعی کرده روایتی صادقانه از زندگی و خاطره خانوادههای شهدا بدون هیچ دستکاری تصویری باشد.
مینا قاسمی -کارگردان مستند «کد ۷۰۰»- درباره موضوع این مستند گفت: این مستند روایت بدون سانسور زندگی خانواده شهید نصیری است. در واقع صحنههایی که خانواده شهید نصیری حضور دارند و توانسته بودند لحظات حساسی را شکار کنند، بیواسطه پخش کردیم. در همه این صحنه ها سعی کردیم موقعیت ها و دیالوگ ها را از دست ندهیم و هیچ لحظه ای از مستند بازسازی نشده است.
وی درباره فرم و شیوه ساخت این اثر توضیح داد: ابتدا باید بگویم چالش اصلی ما اساساً خودِ فیلمبرداری بود، اما در ذهن من از ابتدا یک نوع نگاه مشخص به این مدل کار وجود داشت. من بهشدت به سینمای مستند وریته وفادارم. با احترام به همه عزیزانی که در حوزههای مختلف فعالیت میکنند، برای من مستند نیز ذاتاً یک اثر سینمایی است و این وفاداری نه از سر شعار، بلکه به این دلیل است که معتقدم این نوع سینما (سینمای مستند) میتواند آدمها را به زیست واقعی خودشان نزدیکتر کند.
او افزود: وقتی فیلمی را میبینید که بخشی از زندگی واقعی را روایت میکند و خودتان هم با آن زیست مشترک دارید، حتی اگر از نظر فنی کاملاً حرفهای نباشد، باز هم حس خوبی با آن برقرار میکنید. پیش از «کد ۷۰۰»، تجربههایی در حوزه مستند داشتم؛ از جمله مستند «آن شب» که آن هم در همین فضا و با شرایطی خاص و حتی با موبایل ساخته شد. مجموعه این تجربهها باعث شد در «کد ۷۰۰» به مدلی از تولید برسم که دقیقاً متناسب با نیاز این پروژه بود.
قاسمی درباره شیوه کار با گروه فیلمبرداری گفت: یکی از نکات کلیدی در روند تولید، نوع مواجهه با فیلمبرداری بود. فرید ابراهیمی تهیه کننده همواره به بچههای تیم تولید، بهویژه فیلمبردارها، تأکید میکرد که لحظهها را از دست ندهند. ما چند فیلمبردار داشتیم و در معراج شهدا نیروها را تقسیم میکردیم. خودم هم دوربین به دست بودم تا اگر اتفاقی در نقطهای رخ داد، حتماً ثبت شود.
وی ادامه داد: در این پروژه جایی برای جلسه و طراحی از پیش وجود نداشت. هرچه اتفاق میافتاد باید همان لحظه ثبت میشد. اصل کار، تعقیب سوژه و ثبت واقعیت بود، نه ساختن موقعیت مصنوعی و بازسازی. بسیاری از صحنههای کد۷۰۰ مستند محض است و من به عنوان کارگردان اتفاق و صحنه را کارگردانی میکردم که چطور ضبط کنیم.
این کارگردان با اشاره به نگاه خود به نقش فیلمبردار گفت: من بارها به گروه میگفتم دوربینی که دست شماست، حکم اسلحه را دارد؛ همیشه باید آماده باشد. در سینمای بحران و مستند، فیلمبردار عملاً نقش کارگردان را هم ایفا میکند. اگر در لحظهای کارگردان حضور نداشت، فیلمبردار باید با درک فضای اثر و ذهنیت کارگردان، تصمیم بگیرد و با اجتهاد خود تصویربرداری کند. دست باید همیشه روی دکمه رکورد باشد و حتی برای یک لحظه نباید غافل شد.
مستند «کد ۷۰۰» به کارگردانی مینا قاسمی و تهیه کنندگی فرید ابراهیمی در سینما حقیقت به نمایش درآمد.
