وقتی انفعال در مدیریت سینما پشت مجوزهای پرحاشیه پنهان می‌شود
شورای بازبینی فیلم‌های سینمایی با صدور پروانه نمایش ۵ فیلم موافقت کرد و فیلم «زن و بچه» سعید روستایی هم بین آنهاست، با این مجوز دیگر می‌توان به این نتیجه رسید که سازمان سینمایی می‌خواهد انفعال و کم‌کاری‌های خود را با مجوزهای جنجالی پنهان کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، سازمان سینمایی در تازه‌ترین اطلاعیه خود اعلام کرد که 5 فیلم از شورای بازبینی مجوز نمایش گرفته‌اند، فیلم «زن و بچه» به تهیه‌کنندگی سیدجمال ساداتیان و کارگردانی سعید روستایی هم بین این آثار است.
پیش از این انتقادات بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر به سخنان سعید روستایی در جشنواره فیلم کن شده بود و کار به جایی رسید که چهره‌های ورزشی مانند هادی چوپان هم به صحبت‌های ضدملی سعید روستایی واکنش نشان دادند.
فیلم سینمایی «زن و بچه» به‌کارگردانی سعید روستایی، در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن 2025 به نمایش درآمد؛ دومین حضور این کارگردان در کن پس از «برادران لیلا». فیلم داستان مهناز (با بازی پریناز ایزدیار)، پرستاری بیوه و مادر دو فرزند را روایت می‌کند که در تلاش برای حفظ تعادل زندگی و ساخت آینده‌ای بهتر برای فرزندانش است، ماجرا با اخراج پسر نوجوانش از مدرسه آغاز و به بحرانی خانوادگی منجر می‌شود.
«زن و بچه» ادامه‌دهنده نگاه تلخ و بحران‌زده‌ای است که در آثار قبلی روستایی نیز دیده شده است، این فیلم نیز جامعه ایران را بدون افق امید و درگیر فروپاشی خانوادگی، اجتماعی و اخلاقی به تصویر می‌کشد؛ سبکی که هم مورد ستایش و هم مورد انتقاد قرار گرفته است.
اظهارنظرهای سیاسی و اجتماعی کارگردان از جمله نقد به حجاب اجباری، واکنش‌هایی برانگیخته و موجب شده است برخی، فیلم را فراتر از اثر هنری و در چارچوب تبلیغات فرهنگی ببینند. انجمن فیلم‌سازان مستقل ایران فیلم را «تبلیغاتی» خوانده و به همکاری با نهادهای دولتی متهم کرده‌اند؛ در مقابل، روستایی ادعای استقلال مالی و فشار پشت‌صحنه را مطرح کرده است.
امتیاز داوران جشنواره کن: 1.9 از 4 ـ نشان‌دهنده واکنش‌های متضاد و نظرات متفاوت.
«زن و بچه» اثری است در امتداد سینمای تلخ و اجتماعی روستایی که با روایتی زن‌محور و نگاهی انتقادی به ساختارهای فرهنگی و اجتماعی ایران، در جشنواره‌ای بین‌المللی مطرح شده اما در عین حال، به‌دلیل تناقض‌های درونی و جهت‌گیری‌های سیاسی کارگردان، به کانون بحث‌های فرهنگی و رسانه‌ای نیز تبدیل شده است.
صدور پروانه نمایش برای فیلم «زن و بچه» ساخته سعید روستایی، از سوی سازمان سینمایی کشور، با توجه به محتوای تلخ، جهت‌گیری‌های انتقادی، و حواشی فرهنگی و سیاسی این اثر، پرسش‌ها و تعجب‌هایی را برانگیخته است، این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده است که سازمان سینمایی فعلی، عمدتاً به امور صدور مجوز محدود شده و از نقش فعال در توسعه زیرساخت‌ها و حمایت بلندمدت از سینمای ایران فاصله گرفته است.
فیلم «زن و بچه» با وجود مضامین آشکارا انتقادی نسبت به ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی ایران، مجوز ساخت و نمایش دریافت کرده است؛ این در حالی است که بخش‌هایی از محتوای آن در تضاد با خطوط قرمز رسانه‌ای کشور ارزیابی می‌شود. اظهارات خود کارگردان در مصاحبه با رسانه‌هایی چون Variety نیز بر این تضاد دامن زده است، از جمله جملاتی همچون «حجاب انتخاب من نیست» که مستقیماً با قوانین رسمی و عرف سینمایی ایران زاویه دارد.
سؤال اصلی اینجاست؛ چگونه فیلمی با این سطح از پیام‌های انتقادی و دیدگاه‌های دوپهلوی فرهنگی و سیاسی، موفق به دریافت مجوز نمایش شده است؟ آیا این مسئله نشانه‌ای از بی‌ثباتی سیاست‌گذاری در حوزه نظارت فرهنگی است یا گویای استانداردهای دوگانه در ارزیابی آثار سینمایی؟
این در حالی است که عملکرد سازمان سینمایی در دوره اخیر با انتقادهایی جدی روبه‌روست، از جمله؛
تمرکز صرف بر صدور مجوز نمایش و تولید، بدون ورود مؤثر به حوزه‌های راهبردی مانند توسعه سالن‌ها، حمایت از سینمای مستقل، آموزش نیروی انسانی یا ارتقاء زیرساخت‌های تولید.
عدم سیاست‌گذاری شفاف در قبال فیلم‌های مسئله‌دار، به‌ویژه آثاری که خارج از کشور موج‌آفرینی فرهنگی یا سیاسی می‌کنند.
واکنش‌های دیرهنگام یا سکوت در برابر حواشی، که نمونه آن در مواجهه با مصاحبه‌های پرحاشیه سعید روستایی و پیام‌های دوپهلو درباره ایران مشهود است.
در واقع، سازمان سینمایی از جایگاه سیاست‌گذار کلان و ناظر فرهنگی به نهادی صرفاً اداری و بی‌اثر در فضای هدایت فرهنگی سینما تقلیل یافته است.
اگرچه صدور پروانه نمایش برای آثاری متنوع می‌تواند نشانه‌ای از تساهل یا انعطاف تلقی شود، اما وقتی بدون چارچوب و پاسخگویی باشد، این عملکرد نه‌تنها به آزادی فرهنگی منجر نمی‌شود، بلکه به آشفتگی هویتی در سینمای ایران دامن می‌زند، چنین رویکردی موجب می‌شود مخاطبان داخلی نسبت به نقش نهادهای نظارتی دچار تردید شوند، فیلم‌سازان تصور کنند تنها راه دیده شدن، ساختن فیلم‌هایی مطابق ذائقه جشنواره‌های خارجی است، و سینمای ایران از توازن میان «بیان آزاد» و «تعهد اجتماعی» دور شود.
صدور پروانه نمایش برای فیلم «زن و بچه» با وجود محتوای بحث‌برانگیز و جهت‌گیری‌های تلخ و ناامیدکننده‌اش، نمونه‌ای است از سیاست‌های متناقض و سردرگم در مدیریت فرهنگی سینمای ایران. در شرایطی که سازمان سینمایی از وظایف توسعه‌ای و زیربنایی خود فاصله گرفته و صرفاً به صدور مجوز بسنده کرده است، نمی‌توان انتظار داشت سینمای ایران به رشد و تعادل برسد. اگر این نهاد نتواند تعریفی روشن، منسجم و بومی از «سینمای ملی» ارائه کند، در آینده نیز با موج آثار شبه‌سیاسی و جشنواره‌پسند مواجه خواهیم بود که تصویر یک‌جانبه، تلخ و ناعادلانه‌ای از جامعه ایران به جهان ارائه می‌دهند.
لازم به ذکر است فیلم‌های «اتاقک گلی» به تهیه‌کنندگی داود صبوری و جمال شورجه و کارگردانی محمدعلی عسگری، «برهوت» به تهیه‌کنندگی محمد کمالی‌پور و کارگردانی منصور وثوقی، «زن و بچه» به تهیه‌کنندگی سیدجمال ساداتیان و کارگردانی سعید روستایی، «شوهر ستاره» به تهیه‌کنندگی علی اوجی و نرگس محمدی و کارگردانی ابراهیم ایرج‌زاد و «ناجورها» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی محمدحسین فرحبخش موافقت شورای پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی را کسب کردند.
منبع: تسنیم
